YTAK’ta yatırım iştahı zayıf gidiyor

MEHMET KAYA/ANKARA

Merkez Bankası kaynaklı olarak kritik alanlardaki yatırımları desteklemek amacıyla oluşturulan Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi (YTAK) kullanımındaki yavaş artış devam ediyor. Son verilere göre, fiili gerçekleşmenin işareti olarak sayılabilecek, Merkez Bankası’ndan yapılan ödemelerin tutarı 103 milyar 748 milyon TL’ye ulaştı. 2024 sonu itibariyle kullandırılan tutar 93.8 milyar TL düzeyindeydi. Bu durum, hali hazırda kredi kullanan yatırımlar ile yeni sisteme göre kredi tahsis edilmiş yatırımların da istenen düzeyde hızlı ilerlemediğinin işareti olarak görülüyor.

Öte yandan, Kalkınma Ajansları aracılığıyla çağrıya çıkarılmaya başlanacak bölgesel yatırımlar ile birlikte Türkiye, Sanayi Hamlesi, YTAK ve Bölgesel Kalkınmada üç ciddi yatırım teşvikini devreye almış olacak. Genel yatırım ortamı düşünüldüğünde bu programların ilgi görmekle birlikte fiilen yatırıma dönüşmesinin hızı ana belirleyici olacak. Hammadde başta olmak üzere, ekonomik dönüşümü sağlayacak, rekabet avantajı sağlayacak, döviz getirici, cari açığı azaltıcı alanlardaki yatırımlar için geliştirilen teşvik programları devam ediyor. Bunlar arasına dikkat çekici olan ve uygulamada 5. Yılına giren Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi programında ilk başta yaşanan yatırım hızı son dönemde yavaşladı. Yeni sisteme geçilen 2024 yılından bu yana seçilmiş sektörlerde, programa uyum puanı uygulanmasının ardından, yatırım talepleri olsa da kredi kullanımı sınırlı kaldı. Yatırımların, genel ekonomik ortam nedeniyle yavaşlaması yanında, yatırım isteğinin azalmasının da rol oynadığı belirtiliyor.

2024’ten bu yana 17,5 milyar TL kullanım gerçekleşti

EKONOMİ’nin Merkez Bankası verilerinden derlediği sonuçlara göre, yeni sisteme geçilen 2024 yılından bu yana 17.5 milyar TL’lik fiili kullanım gerçekleşti. Önceki dönemde, programın hızlandığı dönemde, özellikle kullanımın hızlandığı 2023 yılında yıllık 50 milyar TL’nin üzerinde kullanım gerçekleşmişti. 2024 yılı uyum amaçlı kabul edilse 2025 yılı ilk altı ay itibariyle de kullandırım, enflasyondaki ve sayılardaki yükselmeye rağmen 7 aylık dönemde 9.9 milyar TL fiili çekiş yapılabildi.

İlk kez nakit teşvik de verilen Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın bölgesel kalkınma ajansları aracılığıyla yine seçilmiş sektörlerde verilecek kredi programı için de çağrılan alınmaya başlandı. EKONOMİ’nin edindiği bilgilere göre değerlendirmelerin bu yılın sonuna kadar tamamlanacağı, geçen dönemde kabul edilenler açısından fiilen programın başlatılacağı öğrenildi.