Toprak kayması (Heyelan) nedir? Toprak kaymasını önlemek için alınabilecek önlemler nedir?

Toprak kayması (Heyelan) nedir?

Heyelan ya da toprak kayması, zemini kaya veya yapay dolgu malzemesinden oluşan bir yamacın yer çekimi, eğim, su ve benzeri diğer kuvvetlerin etkisiyle aşağı ve dışa doğru hareketidir.

Kayalardan, döküntü örtüsünden veya topraktan oluşmuş kütlelerin, çekimin etkisi altında yerlerinden koparak yer değiştirmesine heyelan denir. Bazı heyelanlar büyük bir hızla gerçekleştikleri halde bazı heyelanlar daha yavaş gerçekleşirler. Heyelanlar yeryüzünde çok sık meydana gelen ve çok yaygın bir kütle hareketi çeşididir. Aşınmada önemli rol oynarlar. Büyük heyelanlar aynı zamanda topoğrafyada derin izler bırakırlar. Türkiye'de en fazla görülen yerler Karadeniz Bölgesinde özellikle Doğu Karadeniz şerididir.

Eğimlerin fazla olduğu sahalarda heyelan riski artmaktadır. Bazı sahalarda fay yamaçları dik eğimlerin oluşmasına neden olarak heyelanları kolaylaştırırlar. Yine insanlar kanallar ve yollar açarak ya da yol ve maden kazılarından çıkan toprakları denge açısına erişmiş bulunan yamaçlar üzerine atarak heyelan oluşumuna neden olan koşulları hazırlarlar. Gevşek unsurların denge açısını herhangi bir nedenle aştığı durumlarda heyelan oluşur. Toprağın çökmesidir.

Heyelanı önlenmesi için yapılması gereken çalışmalar

• Yamaç altı kenarına yük koymak ,
• Yamaçların (şevlerin) korunması,
• Yamaçların düzenlenmesi,
• İyi projelendirilmiş drenaj sisteminin oluşturulması,
• Yamacın, kütlenin kaymasına neden olan kısmının kazılması,
•  Zemin sertleştirilmesi,
• Kütle hareketleri konusundaki çalışma ve araştırmalara aralıksız olarak devam edilmelidir.

Toprak kaymasını önlemek için alınabilecek bazı önlemler 

• Yerleşim yerlerinin, heyelan riski yüksek bölgelerden uzak tutulması.
• Heyelan riski yüksek bölgelerde yapıların sağlam bir şekilde inşa edilmesi.
• Şevlerin güçlendirilmesi için çeşitli yapısal önlemlerin alınması.
• Aşırı erozyonun önlenmesi için erozyon kontrol önlemleri alınması.
• Yağış ve sel gibi doğal afetlere karşı hazırlıklı olunması.
• Heyelan riski yüksek bölgelerde, toprak kaymasını tetikleyecek herhangi bir yapısal değişiklik yapılmaması.
• Şevlerde, toprak kaymasını önleyecek bitki örtüsü ve ağaçların korunması.
• Şevlerde, toprak kaymasını önlemeye yardımcı olacak drenaj sistemlerinin kurulması.
• Şevlerde, toprak kaymasını önlemeye yardımcı olacak istinat duvarlarının inşa edilmesi.