Uluslararası Tasarım Koruma Anlaşmaları ve Güncel Gelişmeler

Ada Su Ünlü
Ada Su Ünlü Adasu@nb.com.tr

Son zamanlarda, İtalya ve Yunanistan’ın 1999 Geneva Tasarım Anlaşması’na katılımıyla, Avrupa Birliği ülkelerinin tamamı bu anlaşmayı imzalayarak önemli bir adım attı. Bu gelişme, tasarımların uluslararası koruma sistemindeki dinamikleri önemli ölçüde değiştirmiştir. Bu yazıda, uluslararası tasarımların korunmasıyla ilgili temel bilgileri ve güncel yenilikleri ele alarak, konuyu daha iyi anlayabilmek adına derinlemesine bir bakış sunacağım.

Uluslararası Tasarım Koruması Nedir?

Tasarım başvurularının uluslararası alandaki korunması, başvurunun yapıldığı ülkenin sınırlarıyla sınırlı kalmaktadır. Örneğin, Türkiye'de yapılan bir tasarım başvurusu yalnızca Türkiye'de korunur. Ancak, tasarımınızı başka ülkelerde de korumak istiyorsanız, doğrudan ilgili ülkelerin ofislerine başvuru yapabileceğiniz gibi, daha kolay ve maliyet açısından daha uygun olan uluslararası başvuru sistemlerini de kullanabilirsiniz. Uluslararası tasarımlar, belirli anlaşmalar aracılığıyla korunmaktadır ve bu başvurular, başvuru sahiplerine birden fazla ülkenin koruma mekanizmalarına hızlıca erişim imkanı sunar.

Uluslararası Tasarım Koruma Anlaşmaları

Tasarım başvurularının uluslararası alanda korunabilmesi için üç ana anlaşma bulunmaktadır: 1934 tarihli Londra Anlaşması, 1960 tarihli Hague Anlaşması ve 1999 tarihli Geneva Anlaşması. Bu anlaşmalar, başvuru sahiplerine belirli ülkelerde tek bir başvuru ile tasarımlarını koruma imkânı sağlar. Üye ülkeler arasında yapılan anlaşmalar, başvuruların hızla ve düşük maliyetle yapılmasını sağlar. Yani, başvurunun yapıldığı ülkenin ötesinde, seçilen diğer ülkelerde de aynı başvuru ile tasarımın korunması sağlanabilir.

Başvuru Süreci ve Şartları

Uluslararası tasarım başvurusu için belirli şartlar aranır. Başvuru sahibinin, anlaşmalara taraf bir ülkenin vatandaşı olması, o ülkede ikamet etmesi veya o ülkede endüstriyel veya ticari bir tesis kurmuş olması gerekmektedir. Başvuru, doğrudan Cenevre'deki Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü'ne (WIPO) yapılır ve çoklu başvuru imkânı da sunulmaktadır. Yani aynı başvuruya birden fazla tasarım dahil edilebilir. Başvuru esnasında, tasarımın görsel olarak belirgin ve anlaşılır bir şekilde sunulması önemlidir.

Yayın Erteleme ve İnceleme Süreçleri

Başvuru yapıldıktan sonra, başvurunun yayını 30 aya kadar ertelenebilir. Ancak her ülkenin yerel mevzuatına bağlı olarak bu süre değişkenlik gösterebilir. Başvurunun resmi incelemesi WIPO tarafından yapılmaz. Yalnızca başvurunun gerekliliklere uygun olup olmadığı kontrol edilir. Esaslı inceleme, yenilik gibi unsurlar, başvurulan ülkelerin ulusal ofislerinin yetkisindedir. Başvuru uluslararası alanda kabul edildikten sonra, seçilen ülkelerde tasarımın korunması başlar.

Uluslararası Başvurunun Geçerliliği ve Süresi

Bir uluslararası başvuru, başvurunun yapıldığı tüm ülkelerde, ulusal başvuru gibi geçerli olur. Başvurunun geçerliliği, her bir ülkenin belirlediği koruma süresine bağlıdır. Genel olarak, tasarımlar 5 yıl aralıklarla yenilenerek en az 15 yıl süreyle korunabilir. Ancak, her ülkenin koruma süresi farklılık gösterebilir. WIPO’nun internet sitesinden bu bilgilere kolaylıkla ulaşılabilir.

Türkiye’nin Durumu ve Yeri

Türkiye, 2005 yılında 1999 Geneva Anlaşması’na taraf olarak, uluslararası tasarım başvurularında yer almaya başladı. Bu tarihten sonra, Türkiye’de yapılan tasarım başvuruları uluslararası düzeyde de geçerli olabiliyor. Türkiye’de başvurular, ulusal düzeyde yenilik incelemesinden geçirilir ve bu süreçte tasarımın yenilik şartını sağlamaması durumunda başvuru reddedilebilir. Türkiye’deki ulusal koruma süresi 25 yıl olmakla birlikte, uluslararası başvurularla yapılan koruma süresi de aynı şekilde geçerlidir.

Uluslararası tasarımlar, dünya çapında korunabilir hale gelirken, başvuru sahiplerine büyük kolaylıklar sunmaktadır. Bu anlaşmalar sayesinde tasarımlarınızı farklı ülkelerde koruma altına alabilir, ulusal sınırların ötesinde güvence altına alabilirsiniz. Bu süreç, her geçen gün daha fazla ülkenin katılımıyla genişlemekte ve tasarım dünyasında önemli bir yenilik olarak karşımıza çıkmaktadır.

Tüm yazılarını göster