Tekstil ve hazır giyimde 1 yıllık istihdam kaybı 100 bini aştı

YENER KARADENİZ/İSTANBUL

Türkiye ekonomisinin omurgasını oluşturan tekstil ve hazır giyim sektörü, küresel yavaşlama, yüksek maliyet baskısı ve iç talepteki zayıflığın birleşimiyle son yılların en sert daralma dönemlerinden birini yaşıyor. İhracatta uzun süredir Türkiye’nin lokomotifi olan iki sektör, 2025 boyunca üretim kapasitesini korumakta zorlanırken, istihdam tarafında da kayıplar hızlandı. Sosyal Sigortalar Kurumu’nun eylül verilerine göre, yıla 59 bin 101 şirketle başlayan iki sektörde firma sayısı 9 ayda 54 bin 782’ye geriledi. Böylece ocak–eylül döneminde toplam 4 bin 319 şirket kapandı ve sektörde yıllardır görülmeyen bir çözülme yaşandı. İstihdam tarafındaki tablo da en az şirket sayısı kadar çarpıcı. Aynı dönemde sektörde çalışan sayısı 959 bin 395’ten 873 bin 178’e düştü. Yani yalnızca dokuz ayda 86 bin 217 kişi işini kaybetti. Son bir yıllık toplam kayıp ise 103 bin 111 çalışan seviyesine ulaşarak sektörün istihdamda ivme kaybını net biçimde ortaya koydu.

Hazır giyimde 9 aylık istihdam kaybı 53 bini aştı

Kapanma ve istihdam kaybı hazır giyim sektöründe çok daha derinden hissediliyor. SGK verilerine göre tekstile göre daha fazla sayıda firmanın faaliyet gösterdiği ve yine çok daha fazla sayıda çalışanın istihdam edildiği sektörde faaliyet gösteren şirket sayısı bu yıla 39 bin 640 çalışan sayısı da 574 bin 684 ile başlamıştı. Aradan geçen 9 ayda şirket sayısı 36 bin 84’e düşerken çalışan sayısı da 520 bin 973’e düştü. Yani 9 ayda 3 bin 556 şirket kapandı ve 53 bin 711 kişi işini kaybetti. 2024’ün eylül ayından bu yılın eylül ayına kadar geçen bir yıllık sürede ise hazır giyim sektöründe 4 bin 66 şirket kapandı ve 69 bin 908 kişi işini kaybetti. 

Tekstilde 1 yıllık istihdam kaybı 33 bini geçti

Tekstil sektöründe ise bu yılın 9 aylık döneminde 753 şirket kapanırken çalışan sayısı da 384 bin 711’den 352 bin 205’e düştü. Böylece 9 ayda 32 binden fazla tekstil çalışanı işini kaybederken son bir yıllık dönemde ise bu sayı 33 bin 203’e çıktı. Sektör temsilcileri, maliyetlerdeki artış, sipariş daralması, finansmana erişimde yaşanan sıkıntılar ve küresel pazarlardaki zayıf talep nedeniyle şirket kapanışlarının yılın son çeyreğinde de sürebileceği uyarısında bulunuyor. Bu eğilimin devam etmesi durumunda, Türkiye’nin en köklü ihracat alanlarından biri olan tekstil-hazır giyimde hem üretim kapasitesi hem de istihdam açısından daha derin bir daralmanın kapıda olduğu belirtiliyor.

Rakiplerde fark açılıyor

TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektör Meclisi Başkanı Şeref Fayat, ihracatta gerilemenin devam ettiğini belirterek, “Özellikle ana pazarımız Avrupa Birliği’nde gerilemenin ve yıllardır gerçekleştirdiğimiz ihracat ortalamasının altına düşülmesinin daha da önemli bir veri. Sıkıntı orada daha da büyük. Genel ihracatta, mal ticaretinde rakiplerimizin toparlandığı bir dönemde bizim ekside olmamız sıkıntımızın ne kadar uzun süreceğinin ve boyutunun da ne kadar büyük olduğunu gösteriyor. Pandemi sonrası enflasyondan sonra yükselen faizler ile tüketim daralması olmuştu ama 2025’in başından itibaren rakiplerimiz toparlanmaya başlamış işlerini düzeltmişken bize yansımaması ve eksilmenin devam etmesi aslında alınan ekonomik kararların bizi ne kadar ayrıştırdığı da önemli bir gösterge. Bu bizim için hem şirket kapanışlarında hem de istihdam çakışlarında durumu çok net özetliyor” dedi. 

Son çeyrekte daha da artacak

Peki son çeyrekte nasıl bir performans bekliyor sektörü? Fayat, istihdam çıkışlarının son çeyrekte daha da artacağını dile getirerek, bunu şöyle açıkladı: “Yeni belirlenecek asgari ücret, kıdem tazminatı ve ihbar yüküne maruz kalmak istemeyen ve bu nedenle de küçülmeyi yıl bitmeden tamamlamak isteyen bir sektör tekstil ve hazır giyim sektörü.  Çünkü 2026’nın ilk ayları için alınan sipariş miktarlarının çok kötü olduğunu görüyoruz. İhracat iklim endeksinde düzelme olsa da bizim sektör toparlanamadı. Hatta PMI verilerinde de en altlarda. Bu yakın gelecekte de siparişlerin iyi olmadığını gösteren başka bir veri. 2025 kötü bitecek yaklaşık 17 milyar dolar civarında ihracat ile kapatacağız” dedi. 2026 için ise Fayat, “önümüzdeki yıl da çok farklı olmayacak. Zor geçecek. Fakat ikinci yarısının özellikle enflasyonu galiba düşürüyoruz verileri ile finansman maliyetleri bize yardımcı olabilir. Faizler düşerken dövizin de şu ankinden daha fazla salınarak enflasyonun üstünde bir devalüasyona izin verileceği bir patika bekliyoruz. O da önümüzdeki yılın bahar ayları ile başlayacağı için yılın ikinci yarısının ilkine göre daha iyi olmasını bekliyoruz. Yılın da baz senaryoda 17 milyar dolar ihracat ile kapanmasını, dramatik kapanmalar ve istihdam çıkışlarının da sınırlı kalacağını öngörüyoruz. 2026 geçiş yılı olacak ihracatta artış 2027 ile başlayacak” ifadelerini kullandı.