Yeni düzenlemelerle krediler durma noktasında

Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunun ardından yapılan yeni düzenlemelerle bazı bireysel krediler durma noktasına gelirken, kurumsal kredilerde ise vade uzatma dahil birçok işlem seçimlerin ikinci turu sonrasına öteleniyor.

YAYINLAMA
GÜNCELLEME
Yeni düzenlemelerle krediler durma noktasında

Yeni düzenlemelerle bazı bireysel krediler durma noktasına gelirken, kurumsal kredilerde ise seçimin 2. turu bekleniyor. Bazı bankalarda konut kredisi yüzde 3'ün üzerine çıkarken, taşıt kredisi yüzde 4'e ulaştı. TCMB'nin son aylarda düzenlemeleriyle 70,000 TL üzeri için ihtiyaç kredilerinde ise aylık faiz yüzde 5'e yaklaştı. Bankacılar ilgili faizlerden artık çok sınırlı "ancak mecburiyetten" kullandırım yapıldığını belirtiyor.

Bankacılar seçim öncesi haftaya kadar yüksek enflasyona rağmen yüzde 20 altı maliyetle sunulması nedeniyle en yaygın TL borçlanma kanalı haline gelen "kredi kartı nakit avans"ta ise artık pek kullanım yapılamıyor. 

Bankacılık kaynakları TCMB'nin bu haftaki güncel düzenlemelerinin bireysel kredilerdeki yavaşlama amacı taşıdığına dikkat çekerken, bankalar ayrıca uzun vadeli krediler vermeden önce seçim sonrası uygulanacak politikaları da görmek istiyorlar.

Piyasadaki sıkışıklığın her geçen saat arttığını belirten TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektör Meclis Başkanı Şeref Fayat, "(Birinci tur sonrasında) 15 günlük süreçte seçim sonrası nasıl bir ekonomi politikası güdülecek ve maliyetimiz ne olacak diye bilmeyen finans kuruluşları mümkünse kredi kullandırmamaya çalışıyorlar. Dolayısıyla piyasadaki sıkışıklık her geçen gün, her geçen saat artıyor" dedi.

İlk tur seçimlerinin hemen öncesinde bazı bankalar bireyseller için en ucuz ve en yaygın TL borçlanma kanalı haline gelen "kredi kartı nakit avans"ta kullanılabilecek tutar ve vadeyi belirgin şekilde düşürmeye başlamıştı.

14 Mayıs'ta gerçekleşen seçimin ilk turunun ardından TCMB, bireysel kredilerin bir miktar yavaşlaması ile sonuçlanacak yeni düzenlemeler açıkladı, ayrıca yılsonuna kadar daha çok döviz mevduatın TL'ye geçmesini sağlamayı amaçlayan düzenlemelere gitti.

Merkez Bankası (TCMB) 15 Mayıs'ta kredi büyümesine göre menkul kıymet tesisi uygulamasının kapsamı genişletilerek, diğer ticari krediler ile tüketici kredilerini de bu kapsama dahil etti.

TCMB belirli bir limitin üzerindeki bireysel kredi kartları vasıtasıyla yapılan nakit çekimi ve kuyum harcamalarının kredi türüne göre yüzde 30 oranında menkul kıymet tesisine tabi olmasına karar verdi. 

TCMB bugün bankalara gönderdiği yazı ile kredi kartından nakit avans kullanımı ve kuyum harcamalarında tahvil alımı gerektirmeyecek istisna tutarını 15,000 TL olarak belirledi. Böylece seçim öncesinin en popüler bireysel kredisi olan nakit avans ilk tur sonrası ancak cüzi mikktarlarda kullandırılabilir hale gelmiş oldu.

Bir bankacılık kaynağı, seçim öncesi bankaların tutarlarını sınırlamaya başladığı bireysel ucuz kredilerin TCMB'nin bu alana düzenleme getirmesiyle durma noktasına geldiğini belirterek şunları söyledi:

"Kurumsal tarafta zaten belirlenen alanlar hariç ticari kredi verilmiyordu. Mevduat faizi yüksek montanlı işlemlerde yüzde 40'a yaklaşırken kimse kredi vermek istemiyor. Ancak gerçekten zorunda kalan kurumsal tarafta kredi kullanıyor diyebiliriz. Onun da maliyeti özel bankalarda ciddi artmış durumda."

Bir başka bankacılık kaynağı, "Bazı bankalar bireysel kredileri seçime kadar durdurdu" diyerek, kurumsal müşterilerin kredi vadelerinin de uzatma teleplerinin reddedildiğini ifade etti. Aynı bankacı "Sadece ve sadece çok zordaki firmalar temdit ediliyor" diye konuştu.

Krediye ulaşmak çok zor, ikinci tur bekleniyor

Şeref Fayat, "TL krediyi neredeyse hiç kullandırmak istemiyorlar. Seçimin ikinci turu bittikten sonra ne olacağını görmek istiyorlar, belki kurda atak olur diye. Kullandırırlarsa da yüzde 40-50 faizlerle kullandırıyorlar. Politika faizi yüzde 8.5 iken yüzde 40-50 faizler havada dolaşıyor ki bu korkunç bir maliyet. Eğer kredibiliteniz varsa döviz krediye ulaşıp yüzde 11'lerde maliyetle dolarla veya euro ile borçlanabilirsiniz. Piyasada krediye ulaşmak çok zor ama kredibiletiniz bir şekilde varsa da çok yüksek maliyetle ulaşabiliyorsunuz" diye konuştu.

Maliyetlerin yanı sıra vade sıkıntısına da işaret eden Fayat, "Vadeler 3 aylarda, piyasa daha üzerini göremiyor. Faizler yüzde 40-50 bandında, 3 ayın üzerinde de bir vade kullandırılmıyor maalesef" dedi.

TCMB'nin düzenlemeleriyle tahvil tutarak bilanço risklerini artırmak istemeyen bankalar krediler tarafında en azından iki seçim arasında yüksek kullanımdan kaçınıyor.

Bir başka bankacı da, "Seçim sonrası mevduat maliyetlerinin nerede oluşacağı mevcut politikaların devam edip etmeyeceğine göre kredi piyasası tekrar açılabilir ancak bu regülasyonlarla iki seçim arasında KKM hariç pek bir işlem yapılacak ya da kredi verilecek bir ortam bulunmuyor" diye konuştu.

Başta ekonomi olmak üzere yeni kurulacak iktidarın mevcut politikalarda nasıl bir değişikliğe gideceği piyasalar açısından hala en kritik soru.