Yabancı alım satımları borsayı nasıl etkiler?
Borsa İstanbul’da işlem yapan yatırımcıların önemli bir kısmını yerli yatırımcılar oluştursa da, yabancıların alım ve satım yönlü işlemleri piyasanın seyrinde hala kritik rol oynuyor. Yabancı yatırımcıların hareketleri, özellikle banka ve büyük ölçekli şirket hisselerinde belirleyici oluyor. Çünkü bu tür hisseler yüksek işlem hacmine sahip olduklarından, yabancıların pozisyon değişimleri endeks üzerinde güçlü bir etki yaratıyor. Bu nedenle yabancı girişleri, borsaya güvenin arttığının bir işareti kabul edilirken; yabancı çıkışları, piyasada temkinli bir hava oluşturuyor.
Yabancı alım satımları borsayı nasıl etkiler?
1-) Likidite ve fiyat oluşumuna etkisi
Yabancı yatırımcıların piyasaya yönelmesi, borsada likiditeyi artırarak fiyatların daha sağlıklı oluşmasına katkı sağlıyor. Alım yönünde hareket ettiklerinde işlem hacimleri yükseliyor, fiyatlar dengeli biçimde oluşuyor ve piyasada olumlu bir hava hâkim oluyor. Ancak satış yönünde yoğunlaşmaları, piyasadaki likiditeyi azaltıyor ve fiyatlarda sert dalgalanmalara yol açabiliyor. Bu nedenle yabancı işlemleri, yalnızca endeksin yönünü değil, yatırımcıların güvenini de doğrudan etkiliyor.
2-) Küresel ekonominin belirleyici gücü
Yabancı alım satımlarını yönlendiren en kritik faktörlerden biri küresel piyasalardaki gelişmeler. Özellikle ABD Merkez Bankası (Fed) ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) gibi küresel aktörlerin faiz kararları, gelişmekte olan piyasalara sermaye giriş çıkışlarını belirliyor. Faizlerin yükseldiği dönemlerde yabancı yatırımcılar güvenli limanlara yöneliyor ve Borsa İstanbul’dan çıkış yapıyor. Buna karşın faizlerin düştüğü, risk iştahının arttığı dönemlerde ise gelişmekte olan ülke borsalarına girişler hızlanıyor ve bu durum endekste yukarı yönlü hareketi destekliyor.
3-) Sektörler üzerindeki etkiler
Yabancı yatırımcıların ilgisi genellikle bankacılık, holding ve sanayi şirketleri üzerinde yoğunlaşıyor. Çünkü bu sektörler yüksek likiditeye sahip ve büyük ölçekli yatırımlara uygun bir alan sunuyor. Dolayısıyla yabancıların bu sektörlerdeki pozisyonları, endeksin geneline yön veriyor. Alımlar arttığında bankacılık hisseleri başta olmak üzere endeks yukarı taşınırken, satışların yoğunlaştığı dönemlerde tüm piyasa baskı altında kalabiliyor. Bu durum, yerli yatırımcıların da stratejilerini şekillendiriyor.
4-) Psikolojik etki ve güven unsuru
Borsadaki yabancı işlemlerinin yalnızca rakamsal değil, psikolojik etkisi de büyük. Yabancı yatırımcıların piyasaya girişleri, yerli yatırımcıların güvenini artırıyor ve endekse yeni alımlar gelmesine zemin hazırlıyor. Tersi durumda ise yabancı çıkışları, yerli yatırımcıların da temkinli davranmasına yol açıyor. Bu nedenle yabancıların pozisyon değişimleri, piyasada moral ve motivasyon açısından güçlü bir gösterge olarak kabul ediliyor.