Gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) nedir? GSYİH nasıl hesaplanır?

GSYİH nedir?

Gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH), bir ülkenin yatırım, üretim, tüketim gibi ekonomik refah durumunu ölçmeyi amaçlayan makroekonomik bir ifadedir.

GSYİH nasıl hesaplanır?

GSYİH genellikle aylık, üç aylık ve yıllık periyotlarda hesaplanır. GSYİH şu formül ile hesaplanır:

GSYİH = Tüketim + Yatırım + Devlet Harcamaları + (İhracat – İthalat)

GSYİH hesaplamasına; ev üretimi, negatif dışsallıklar, kayıt dışı ekonomi, boş zaman faaliyetleri gibi unsurlar dahil edilmez.

Gayri safi yurt içi hasılanın hesaplanma yöntemleri

GSYİH; üretim yöntemi, gelir yöntemi ve harcama yöntemi olarak üç farklı şekilde hesaplanır.

Üretim yöntemi

Ekonomide belirli bir dönemde yaratılan geliri ölçmenin birinci yolu, üretilen her bir mal ve hizmetin üretim miktarları ile fiyatlarının çarpılması sonucu bulunacak üretim değerlerinin toplanmasıdır. Ancak, üretilen mal ve hizmetlerin bir kısmı üretim sürecinde başka malların üretimi için ara malı olarak da kullanılabilmektedir. Dolayısıyla ara malı ve tamamlanmış mal ayrımı yapılmadan bütün malların değerlerinin toplanması durumunda çifte sayım sorunu ile karşılaşılacaktır. Doğal olarak, uygulama da üretilen milyonlarca tamamlanmış malın tek tek üretim değerlerini hesaplamak hemen hemen imkansızdır. Bunun yerine, tarım, sanayi, ulaştırma, haberleşme, ticaret, madencilik, enerji gibi ekonominin üretim kesimlerinin toplam üretime katkısı hesaplanır. Her kesimin katma değeri; diğer kesimlerden aldığı ara mal ve hizmetler toplamına kendi yarattığı mal ve hizmetleri üretim zinciri içinde bir sonraki halkaya geçirirken kattığı değer olacaktır. Üretim kesimlerinin katma değerlerinin toplamı, ekonominin nihai gelirine eşit kabul edilecektir.