Dijital Zekâ Envanteri

YZ Çağında akıllı teknoloji yetmez, akıllı insan kaynağı şarttır. Zekâ envanteri çıkarılmadan strateji kurulmaz. Bu envanteri de kurumun sadakat sahibi aptalları değil, en zekileri çıkarabilir ancak

YZ çağında “akıllı organizasyon” olmak, sadece teknolojik donanımla değil, insan zekâsının stratejik haritalanmasıyla mümkün. Bugün bir şirketin YZ entegrasyonu kadar, insan zekâsını nasıl kodladığı ve yönettiği de rekabet gücünü belirliyor. Artık YZ değil, İZ yani "insan zekâsı" da kayda geçirilmelidir.

Önerim: Her kurum Dijital Zekâ Envanteri çıkarmalıdır. Hangi çalışan sistem düşüncesine sahip? Kim veriyle düşünebilir, kim sadece tekrar eder? Kim YZ destekli kararlara katkı sunabilir? Kim ise bu süreci sadece "izler"? Bu farkı ölçmeden teknolojiye yatırım sadece “kabuk” olur, özü eksik kalır.

Zekâ değil, zekaçılık seçiliyor

Kurumlarda liyakat artık yalnızca diplomayla değil, veriyle iş yapabilme becerisiyle ölçülmelidir. Fakat hâlâ "dijital sadakat" esas alınıyor. Ekrana bakıyor ama analiz yok, kod okuyor ama içeriğini anlamıyor. Buna  “Zekaçılık” diyorum: zeki gibi davranmak ama analitik akla direnç göstermek.

YZ ile çalışmak için kod bilmek yetmez; kodun etkisini kavramak gerekir. Kurumlarda bu farkı gözetmeden yapılan her “dijitalleşme” sadece vitrindir. Bu yüzden her yöneticinin önünde 2 liste olmalı: Veriyle üreten ve veriyle konuşan. İlki sistem kurar, ikincisi sistem çökünce yorum yapar.

2 SORU 2 CEVAP / İnsan zekâsı YZ uyumuna dair…

Dijital zekâ envanteri nedir?

Kurumsal düzeyde; çalışanların yapay zekâ okuryazarlığı, veriyle karar alabilme yetisi, algoritmik etik farkındalığı ve dijital katkı düzeylerinin haritalanmasıdır. Bu envanter; teknolojiyi kullanan değil, yönlendiren zihinleri tanımlamak için gereklidir. Zihin haritalarına ihtiyaç duyacağımız çağdayız.

Dijital aptallık nedir?

YZ çağında hâlâ sezgiye direnen, veriyle çatışan, teknolojiyi ‘tehdit’ gören çalışan profilidir. Kopyala-yapıştır ile yönetilen fikirler, algoritmalara körleşmiş kararlar, otomatik cevaplara indirgenmiş iletişim… Bunlar kurumsal çöküşü hızlandırır. Kod bilmese de kodu anlayanlar kazanacaktır.

not/Aptallığın yapay zekâ çağındaki halleri…

Kurumda sandığınızdan fazla dijital dirençli birey vardır. Bu bireylerin zekâ dışı sadakati, sistem içinde yükselmesine neden olur. Dijital okuryazarlıkla kavgası olan birey, YZ yatırımlarını içeriden sabote eder. Ne zaman yeni bir sistem kurarsanız, ilk karşınıza çıkan bu bireyler olur.

YZ LÜGATI

Dijital Zekâ Envanteri: Çalışanların YZ okuryazarlığı, veriyle karar alma, algoritmik düşünme becerisi

Zekaçılık: Zeki gibi görünerek sistem içinde kalmak ama analitik düşünceye direnç gösterme

İZ (İnsan Zekâsı): YZ çağında kurumları taşıyan asıl zihin gücü; veriyle düşünen insan kaynağı

Veriyle Üretenler: Veriyi tüketmek yerine üreten, model kuran, katkı sağlayan çalışan profili

Veriyle Konuşanlar:  Sadece hazır verileri tekrar eden, strateji kurmayıp sunum yapan

Dijital Aptallık: Kod okuyan ama anlamayan, algoritmaya sezgisel tepkili, YZ’yi tehdit gören

Algoritmik Etik: Kararların sadece doğru değil, adil ve insan merkezli olması