Kahverengi tahviller yeşile dönüşür mü?

Didem Eryar ÜNLÜ
Didem Eryar ÜNLÜ YAKIN PLAN

“Avrupa Merkez Bankası iklim dostu çalışmalarını hızlandırmalı!”         

Avrupa Merkez Bankası (AMB) Piyasa Operasyonları Başkanı Isabel Schnabel’in bu sözleri, tüm gözlerin AMB’na çevrilmesine yol açtı.          

Schnabel’e göre, AMB’nın 345 milyar Euro’luk kurumsal tahvil portföyünü daha çevreci ihraçlara dönüştürmesi gerekiyor.           

Analistler, AMB’nın böyle bir adım atmasının merkez bankalarının piyasa istikrarını koruma misyonuna ters düşebileceğinden endişe ediyor. Merkez bankası politika yapıcıları da, iklim değişikliğiyle mücadelenin merkez bankacılarının değil hükümetlerin işi olduğunu düşünüyor.            

Bu konu temelinde yapılan araştırmalar ise, Avrupa Merkez Bankası’nın çevreyi kirleten şirketlerin sadece 50 milyar Euro’luk borcunu satarak, kurumsal tahvil portföyünün karbon ayak izini radikal bir şekilde azaltabileceğini ortaya koyuyor.             

Sürdürülebilir finans düşünce kuruluşu Anthropocene Fixed Income Institute (AFII) tarafından yapılan analiz, AMB’nın çevreyi en çok kirleten 25 şirketten sadece 48,3 milyar Euro’luk borç satması halinde, şirket tahvili varlıklarıyla ilişkili karbon ayak izini yüzde 87 oranında azaltabileceğini ortaya koyuyor.              

Merkez bankaları temkinli

Analize göre bu şirketler arasında; Shell, TotalEnergies, Repsol, BP gibi petrol ve gaz şirketleri yer alıyor. AFII’nin kurucusu Ulf Erlandsson, “Birkaç şirketin karbon konsantrasyonu çok yüksek. Bu şirketlerin toplam emisyonları, yaklaşık 30-40 giga tonluk yıllık küresel CO2 emisyonlarının önemli bir kısmını oluşturuyor” diyor. Dünya çapındaki finans kuruluşları, küresel ısınmayı sınırlama çabalarının bir parçası olarak, kredi verdikleri şirketlerin karbon emisyonlarını azaltmaya çalışırken, merkez bankaları daha temkinli davranıyor.              

ABD Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell, bankanın düzenleyici yetkilerinin, finans kuruluşlarının iklim değişikliğinden kaynaklanan riskleri “uygun bir şekilde yönetmelerini” sağlama konusunda kendisine kısıtlı bir rol verdiğini söylüyor. Powell, “Biz ‘iklim politika yapıcısı' değiliz ve olmayacağız" diyor.          

Bu yönde hareket etmeyenler de var… Örneğin AMB Başkanı Christine Lagarde’ın öncelikli hedeflerinden biri para politikasını “yeşillendirmek.”        

İngiltere Merkez Bankası, 2021’de şirket tahvili portföyünü “yeşillendirme” planlarını ortaya koydu, ancak bu planlar, kısa bir süre sonra enflasyonla mücadelenin bir parçası olarak etkisiz kaldı.

Piyasa dengesi bozulur mu?

Avrupa Merkez Bankası portföyünün karbon ayak izini net bir şekilde hesaplamak zor olsa da, AFII bu oranın yıllık yaklaşık 438 milyon ton CO2 olduğunu tahmin ediyor. Avrupa Birliği verilerine göre bu oran, İtalya veya Fransa’nın 2017 yılı CO2 emisyonlarından daha fazla. Analistler, ECB’nin “kahverengi tahviller” olarak adlandırılan, kamu hizmetleri ve enerji gibi sektörlerde yüksek oranda kirlilik yaratan şirketler tarafından ihraç edilen tahvilleri satmasının piyasayı bozacağını düşünüyor. S&P Global Ratings Avrupa, Orta Doğu ve Afrika Baş Ekonomisti Sylvain Broyer, bu yaklaşımın şirket borçlarının “yeniden fiyatlandırılmasına" yol açacağını ve AMB’nın piyasa istikrarını koruma odağına ters düşeceğini söylüyor. Bir başka itiraz da tahvil satışının, daha çevre dostu olmak isteyen ve bunun için finansal desteğe ihtiyaç duyan yüksek emisyonlu şirketleri cezalandıracağı yönünde.

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar