Akıllı telefonlar, gençlerde omurga problemlerini artırıyor

Op. Dr. Özgür Bülbül, gençlerde son dönemde artan omurga problemlerini ana nedeninin başında akıllı telefonların geldiğini söyledi. Bülbül, sırt ağrısından, boyun ağrısına kadar birçok sorunun akıllı telefonlardan kaynaklandığına dikkat çekerek, şunları söyledi:

“Akıllı telefonlar, modern yaşamın ayrılmaz bir parçası haline geldi. İletişimden eğlenceye, eğitimden iş hayatına kadar her alanda bize kolaylık sağlıyor. Ancak bu teknolojinin bedeli, özellikle genç nesillerde giderek artan omurga problemleriyle ödeniyor. Ortopedi ve travmatoloji uzmanı olarak kliniğimde son yıllarda dikkat çeken bir trend var: 20’li yaşlardaki hastalarımın sayısı hızla artıyor ve şikayetlerin çoğu, boyun ve sırt ağrılarına odaklanıyor. Peki, suçlu gerçekten akıllı telefonlar mı? Cevap, büyük ölçüde evet.

Akıllı telefonlar nedeniyle omurgaya binen yük 27 kiloya kadar çıkıyor

Sorunun temelinde, telefon kullanımına bağlı yanlış postür yatıyor. Ekranlara bakarken başın öne eğilmesi, tıbbi literatürde “forward head posture” (ileri baş duruşu) olarak tanımlanıyor. Normalde başımız, yaklaşık 4-5 kilogram ağırlığında; ancak 60 derece öne eğildiğinde, boyun kasları ve omurgaya binen yük 27 kilograma kadar çıkabiliyor. Bu, gençlerde bile boyun düzleşmesi, disk stresleri ve kronik ağrıların kapısını aralıyor. Bir hastam, 19 yaşında bir üniversite öğrencisi, “Telefonu elimden bırakamıyorum ama boynum artık dayanmıyor” diyerek geldiğinde, röntgeninde erken yaşta servikal kavis kaybı tespit ettik.

Bilimsel çalışmalar da bu gözlemleri destekliyor. Spine Dergisinde yayımlanan bir araştırma, günde 4 saatten fazla akıllı telefon kullanan gençlerde omurga deformitelerinin yüzde 30 daha sık görüldüğünü ortaya koydu. Üstelik bu sorunlar, sadece boyunla sınırlı değil. Telefon tutarken omuzların yuvarlaklaşması ve sırtın kamburlaşması, torakal kifoz adı verilen duruş bozukluğunu tetikliyor. Zamanla bu, akciğer kapasitesini bile etkileyebilen ciddi bir tabloya dönüşebiliyor.

Esneme hareketleri yapılmalı

Peki, gençler bu dijital çağda omurgalarını nasıl koruyabilir? İlk adım, farkındalık. Telefonu göz hizasına kaldırarak kullanmak, boyuna binen yükü dramatik şekilde azaltır. Bir deneyde, ekranı 20 santimetre yukarı kaldırmanın servikal omurgadaki stresi yüzde 50’ye kadar düşürdüğü gösterildi. İkinci olarak, düzenli molalar şart. Her 30-40 dakikada bir 2-3 dakikalık esneme hareketleri örneğin çene çekme ya da omuz açma egzersizleri kas gerginliğini hafifletir. Kliniğimde bu rutini önerdiğim bir hasta, iki ayda ağrılarının ciddi şekilde azaldığını bildirdi.

Ebeveynler de bu konuda aktif rol oynamalı. Çocuklarına telefon kullanım sürelerini sınırlamayı öğretmek, erken yaşta doğru duruş alışkanlıkları kazandırmak demek. Ayrıca, yatakta telefon kullanmak ki bu gençler arasında çok yaygın omurgaya en zararlı pozisyonlardan biri. Bunun yerine, otururken sırtı destekleyen bir sandalye tercih edilmeli.

Akıllı telefonlar hayatımızdan çıkmayacak; ama onların kölesi olmak zorunda da değiliz. Gençler, bu cihazları bilinçli kullanarak hem teknolojinin nimetlerinden faydalanabilir hem de omurgalarını koruyabilir. Unutmayın: Omurganız, sizi bir ömür taşıyacak en değerli yapınız. Ona, ekranınızdan daha fazla değer verin. Bir ortopedi uzmanı olarak uyarım net: Bugünün küçük ihmalleri, yarının büyük sağlık faturaları olmasın.”