Sanayi metallerinde zirvenin sahibi kalay

Küresel kalay piyasasında daralan arz ve güçlü talep nedeniyle Londra Metal Borsası’nda (LME) ton başına fiyatlarda 39 bin dolar sınırı aşılırken, kalay yılbaşından bu yana yüzde 34’lük yükselişle endüstriyel metaller arasında en güçlü performansı gösterdi. Aynı dönemde bakır yüzde 28, alüminyum yüzde 13,4 değer kazanırken; çinko ve kurşun sınırlı artışlar kaydetti, nikel ise yıl içinde düşüş yaşadı.   

Rallinin temelinde arz kaygısı var

Piyasadaki rallinin temelinde Güneydoğu Asya’dan gelen arz kesintileri yer alıyor. En büyük üretici Myanmar’da madencilik kotaları devreye alınsa da kritik Man Maw madeninin denetim nedeniyle kapatılması ve bölgede yaşanan deprem sonrası altyapı hasarı, üretim kapasitesini ciddi biçimde sınırladı. Buna ek olarak yağmur mevsiminden kaynaklanan aksaklıklar da tedariki daralttı. İkinci büyük tedarikçi Endonezya’da Devlet Başkanı Prabowo Subianto’nun Sumatra’daki bin kaçak madenin kapatılması yönündeki talimatı arz tarafındaki baskıyı artırdı. Ülkenin uzun süredir uyguladığı sıkı ihracat izinleri ve kaynak milliyetçiliği, küresel metal akışını dönemsel olarak kesintiye uğratmayı sürdürüyor. Myanmar’daki Wa Eyaleti’nin milliyetçi politikaları da tedarik zincirini kırılgan hale getiriyor.

Rezervin %15’i Myanmar’da

Uluslararası Kalay Birliği, Man Maw çevresinde faaliyet gösteren bazı işletmelerin üç yıllık madencilik lisansı aldığını açıklamış olsa da sevkiyatların yeniden başlamasına ilişkin net bir takvim bulunmuyor. Fitch Solutions’ın BMI birimi de bu nedenle “bekle-gör” yaklaşımını koruyor. USGS verilerine göre Myanmar, Çin ve Endonezya’nın ardından dünyanın üçüncü büyük kalay rezervine sahip ve küresel toplamın yüzde 15’ini barındırıyor.

Arz tarafındaki bu sıkışıklığa karşın elektronik, yarı iletken ve elektrifikasyon sektörlerinden gelen talep güçlü seyrediyor. Veri merkezlerinden elektrikli araçlara, güneş panellerinden otomotiv elektroniğine kadar geniş bir alanda kullanılan kalayın tüketimi önümüzdeki yıl da artmaya devam edecek. Çin’de kalay izabe tesislerinin konsantre eksikliği nedeniyle kapasite artıramaması da fiyatları destekleyen başka bir unsur.

Yeni nesil teknolojiler talebi destekliyor

Kalay talebi, küresel ekonomide hız kazanan dijitalleşme ve elektrifikasyon eğilimleriyle birlikte güçlü bir yapısal destek görüyor. Yarı iletken endüstrisi, veri merkezleri ve güç elektroniği gibi alanlarda lehimleme malzemesi olarak yoğun biçimde kullanılan kalay, özellikle yapay zekâ uygulamaları için kurulan yüksek kapasiteli sunucu altyapılarında kritik rol oynuyor. Elektrikli araçlarda her yıl artan elektronik bileşen sayısı, batarya yönetim sistemlerinden şarj ünitesine kadar pek çok noktada kalay kullanımını yukarı çekiyor. Güneş panellerinin fotovoltaik hücrelerinde temel malzemelerden biri olan kalay, yenilenebilir enerji yatırımlarındaki ivme sayesinde talep tabanını genişletiyor. Tüm bu trendler, metalin geleneksel kullanım alanlarının ötesine geçerek geleceğin teknoloji emtiaları arasında öne çıkmasına yol açıyor.