1982 yılında abisi Yunus Şemsi ile birlikte Berdan Civata’nın temellerini 150 metrekarelik atölyede 3’ü çırak 5 kişilik kadro ile atan Yüksek Makine Mühendisi Hasan Şemsi, petrol sondajında kullanılan ve Türkiye’nin bugüne kadar ithal ettiği “Sucker Rod”uyla ilgili ihale şartnamesini okuyunca heyecanlandı:
- Berdan Civata, bugüne kadar ithal edilen “Sucker Rod”u mutlaka üretmeli.
Bir taraftan Dergah Uysal’ın başında bulunduğu Ar-Ge merkezine “Sucker Rod”u üretime dönük geliştirme çalışmalarına başlaması için yönlendirirken, diğer taraftan 85 yılı aşan hayatı gözünün önünden geçti:
Hasan Şemsi, 1982’de emekli olunca abisi Yunus Şemsi’nin Tarsus’ta 150 metrekarelik atölyede kurduğu Berdan Makine’nin başına geçti. Bir süre sonra atölyeyi 400 metrekareye çıkardı, 2000 yılında da Mersin-Tarsus OSB’deki 1500 metrekarelik fabrikaya taşıdı.
OSB’de her 3-4 yılda bir yeni bir sanayi parseli alarak Berdan Cıvata’yı 48 bin metrekarede kurulu, 7 fabrikadan oluşan entegre tesise dönüştürdü. Şirket, sektörün ilk cıvata-somun üreticisi arasına girdi.
Şirketi, “Mega projelerin cıvatacısı” olarak tanımlayan ve konumlandıran Hasan Şemsi, ürün verdikleri projeleri düşündü:
Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi (TANAP) aklına geldi:
- TANAP’ta kullanılan cıvatalarımız için korozyona karşı teflonla kaplanması gündeme gelmişti. O güne kadar teflonu tencere ve tavada görürdük. Cıvataları da teflon kaplar olduk.
1915 Çanakkale Köprüsü’ndeki cıvata ve bağlantı elemanlarını da yaptıklarını irdeledi:
- Biz rüzgar enerjisi santrallari (RES) cıvata-bağlantı elemanları tedarikinde ciddi şekilde öne çıktık. RES’ler için gereken koparma testlerini gerçekleştirdiğimiz makineyi de kendimiz geliştirdik. 430 tonla başladığımız çekme-koparma testi 750 tona kadar çıktı.
Mersin Ticaret Borsası’nın “Dünya Bakliyat Günü” toplantısı için kente gittiğimde Ali Ekber Yıldırım ve Mersin Temsilcimiz Ahmet Yiğit’le birlikte Berdan Cıvata’ya uğradık, 87 yaşındaki Hasan Şemsi, Marka Pazarlama Müdürü Dilay Şemsi Aksoy ve Dergah Uysal’la sohbet ettik.
Dilay Şemsi Aksoy, son dönemlerde cıvata-bağlantı elemanları tedariki yaptıkları büyük projelerden birine değindi:
- Konya Karapınar’daki büyük GES projesinde güneş panellerini toprağa bağlayan cıvata-bağlantı elemanlarını biz üretiyoruz.
Hasan Şemsi, mega projelerin cıvata-bağlantı elemanları üretiminde ulaştıkları noktayı, petrol sondajı örneği ile anlattı:
- Petrol sondajında kullanılan “Sucker Rod”un yerlileştirilmesi projesinin duyurusunu gördüğüm an o işe girme kararı verdim. Dosyamızı hazırlayıp verdik. Tek dosya veren de biz olduk zaten.
Dergah Uysal’ı işaret etti:
- Ar-Ge merkezimizde 50 kişilik mühendis ekibimiz var. “Sucker Rod”u TPAO’nun şartnamesinde öngörüldüğü şekilde yerli ve milli olarak yapıp bitirdik. Şartnamede yaptığımız “Sucker Rod”un sahada, yani sondajda 30 gün testi söz konusuydu.
Dilay Şemsi Aksoy, ilk testi başarıyla geçtiklerini bildirdi:
- Bizim ürettiğimiz “Sucker Rod”u 39 gün test ettiler. İlk ürünümüzde sahadaki izlenimleri dikkate alıp küçük iyileştirmeler yaptık.
Hasan Şemsi, ortalama sondaj derinliklerinin 1500 metre olduğunu kaydedip, Dergah Uysal’a döndü:
- Sahada ikinci testler yapılıyor. Bizim “Sucker Rod” bu kez ne kadar süredir sahada?
Uysal yanıtladı:
- 3 aydır test çalışmaları sürüyor. Yani, bizim “Sucker Rod” 3 aydır sahada sondajda kullanılıyor.
“Sucker Rod”un Türkçe adını öğrenmek istedim, Hasan Şemsi şu yanıtı verdi:
- Sahada da herkes “sucker rod” diyor. Türkçe bir ismi yok. Biz, “Petrol Pompalama Şaftı” gibi bir isim düşünüyoruz.
Hasan Şemsi, 43 yıl önce abisi Yunus Şemsi ile birlikte 150 metrekarelik atölyede çıktığı yolculukta işleri 7 fabrika ile “mega projelerin cıvatacısı” noktasına taşıdı…
“Sucker Rod”u yerli üretmek de Berdan Cıvata’nın başarı çıtasının zirvelerinden biri oldu…
Berdan Cıvata Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Şemsi, ürün geliştirme konusundaki yaklaşımına işaret etti:
- “İhtiyaçlar, icatların anasıdır” derler. Biz sektörümüzle ilgili her ihtiyaçtan bir icat çıkarmaya çalışırız. Mega projelerin cıvatacısı olmamızı da bu anlayışımız bize sağladı.
Rüzgar santrallerinin direklerinin cıvatalarıyla birlikte çekme testine kafa yorduklarını anımsattı:
- 100-125 metrelik kulelerde kullanılmak üzere ürettiğimiz cıvataların-bağlantı elemanlarının dayanma gücünü ölçmemiz gerekiyordu. Bunun için kendimiz bir makine geliştirdik. O makine için ilk aşamada TÜBİTAK’a destek başvurusu yaptık, bize inanmadılar.
Makineyi ilk yaptıklarında Almanya’dan uzmanların denetimine sunduklarını vurguladı:
- İlk makinemiz 432 tonluk çekme gücüne ulaştı. Alman uzmanlar, “Bizdeki en güçlü çekme testi makinesi 300 tonun üzerine çıkmaz. İnanılır gibi değil. Sizinki Avrupa’nın en güçlü makinesi olmuş”dediler.
“Çekme testi makinesi”ni ihtiyaç üzerine geliştirdiklerini kaydetti:
- Bu makine, ülkemizdeki kurulu RES’lerin yüzde 90’ına cıvata ve bağlantı elemanları vermemizi sağladı.
Osmangazi Köprüsü ile 1915 Çanakkale Köprüsü’nün inşaatlarının başladığı günleri anımsadı:
- Her iki önemli köprüde de tek cıvata-bağlantı elemanı teklif dosyası bizden gitmişti. İkisinde de bizim cıvata-bağlantı elemanları kullanıldı.
Berdan Cıvata Ar-Ge Müdürü Dergah Uysal, icat konusunda şu bilgiyi paylaştı:
- Bugüne kadar geliştirdiğimiz ürünlerle ilgili 7 patent almış durumdayız. Ayrıca 4 patent başvurumuz var.
Berdan Cıvata Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Şemsi, güneş panellerinin toprağa bağlantı cıvata ve elemanlarını ürettikleri konusunu konuşurken kendi fabrika çatılarına dikkat çekti:
- Bizim 7 fabrikanın çatısında şu anda 2.5 MW’lık kurulu GES’imiz var ve çalışıyor.
Berdan Cıvata Marka Pazarlama Müdürü Dilay Şemsi Aksoy araya girip şu bilgiyi verdi:
- 2.5 MW’lık çatı GES’imiz, fabrikalarımızın elektrik ihtiyacının yüzde 45’ini karşılıyor. Tüketimimizin tümünü karşılamaya dönük ek GES yatırımı için de yer bakıyoruz.