BDDK verilerine göre bankacılık sektörünün 2024 ilk iki aylık sonuçları karlılık açısından trend olarak düşse de fena gelmedi. 2023 ilk iki ayında 65,6 milyar TL olan sektörün karı yüzde 13,9 artarak 74,7 milyar TL’ye ulaştı. Ancak sadece Şubat 2023 ile Şubat 2024’ü karşılaştırırsak artış yüzde 62,3 ve sırasıyla 26,3 ve 42,7 milyar TL. Kamu bankalarında toparlanma özel sektörden daha iyi görünüyor. Ocak 2024’te 1,7 milyar TL olan net kar yüzde 441 artarak Şubat 2024’te 9,2 milyar TL’ye çıkmıştır. Yerli mevduat bankalarında karlılık artışı geçen yılın aynı dönemine göre negatif yüzde -38 ve 14,8 milyar TL, yabancı mevduat bankalarında karlılık artışı sektörün çok üzerinde yüzde 44,6 ve 33,7 milyar TL. Data bize yabancı bankalar ve kamu bankalarının karlılık açısından daha iyi performans gösterdiği bilgisini vermektedir.
Yükselen piyasa faizleri bankaların faiz marjlarının daralmasına neden oldu. 2023 yılının ilk iki ayında 161 milyar TL olan faiz gideri yüzde 276 artışla 606 milyar TL olmuştur. Faiz gelirleri ise aynı dönemde yüzde 184 artarak 727,2 milyar TL olmuştur. Yine aynı dönemde 95,2 milyar TL olan net faiz geliri yüzde 27 artışla 121.1 milyar TL olmuştur. Net faiz geliri/faiz geliri oranı hızlıca düşmektedir. Bu oran 2023 yılının sonunda yüzde 27,4 iken Şubat 2024’te ( kümülatif) yüzde 16,7’a gerilemiştir. Bu gelişmelere bağlı olarak sektörde 2023/2. Ay- 2024/2.ay ROE sırasıyla yüzde 28,1 ve yüzde 20,9 olmuştur. Yüzde 68,5 enflasyon rakamını dikkate aldığımızda karlılık marjının son derece düşük olduğunu söyleyebiliriz.
Şirketler tarafına döndüğümüzde geçen hafta yüzde 55-60 aralığında kredi fiyatlamaları oldu. Bankaların TCMB’ye TL krediler için bildirdikleri kredi faizi yüzde 67,6 ve mevduat için 3 aya kadar önerdikleri faiz oranı ise yüzde 64,3. Faizler son yıllarda hiç bu kadar yüksek olmamıştı. Özel sektör bono ve tahvillerinde de efektif faiz yüzde 75-80 bazında. Yılın 3. ve 4. çeyreğinde yüksek faizin getirdiği borç servisi problemlerini görmek olası. Kısaca bu durumdan ne bankalar memnun ne de şirketler.
Para politikalarının dışında enflasyon ile mücadelede alınacak önlemler ile bir an önce devreye sokulmalıdır. Özellikle enflasyon içinde yüzde 25,4 ağırlığı olan gıda ve alkolsüz içecekler kategorisinde üretim için acil aksiyonlar alınmalıdır. Bu kategorideki enflasyon yüzde 68,5 olan genel enflasyonun üzerinde yüzde 70,4 olarak Mart 2024’te gerçekleşmiştir. Öte yandan lokanta ve oteller de yiyecek girdi maliyetleri nedeniyle bu kategorideki artış daha da vahim durumda yüzde 95. Bu kategoriler hayatımız çok olumsuz etkiliyor.
Sonuç olarak dünyanın ajandasında faiz indirimi var iken bizde politika faizinin tekrar artma ihtimali konuşuluyor. Yüksek faizden yukarıda da detaylı bilgi verdim ne bankalar memnun ne de şirketler. Biz 2011 yılının mart ayında yüzde 3,99 yıllık enflasyonu da gördük. Etkin uygulamalar ile enflasyonun ve piyasa faizlerinin hızlıca düşmesi en büyük dileğimiz. Temmuz 2024 enflasyonunun açıklanacağı 3 Ağustos 2024 önemli bir dönüm noktası olacak enflasyon ile mücadele için.