Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatıyla 1926 yılında Eskişehir’de kurulan uçak fabrikası ile havacılık sanayimiz başlamış oldu. Havacılıkta 100 yıla yaklaşılırken Cumhuriyet’in ilk yıllarında kurulan fabrika bugün Askeri Fabrikalar Genel Müdürlüğü’ne bağlı olan 1’inci Hava Bakım Fabrika Müdürlüğü (1.HBFM) olarak hizmet veriyor.
1985 yılında General Electric ortaklığıyla F-16 motorlarının üretimi için TUSAŞ Motor Sanayi (TEI) kuruldu. Ardından Savronik savaş uçaklarımızın yazılım ve donanımlarını yapmaya başladı. Alp Havacılık ABD’li Sikorsky firması ile ortak yatırım yaptı… Cumhuriyet’in ilk yıllarında havacılık sanayi ile birlikte Eskişehir’i ileriye taşıyan bir konu daha vardı. THY’nın Eskişehir’e tarifeli seferleri bulunuyordu. 1953 yılında Eskişehir-İstanbul ve Eskişehir- Ankara arasında her gün uçak seferleri yapılıyordu.
70 yıl sonra ise Eskişehir’in tarifeli uçak seferleri bulunmuyor. Eskişehir Hasan Polatkan Havaalanı’ndan yurt dışına uçulabiliyor ama yurt içine uçuş yapılamıyor. Yurt dışı seferlerini de daha çok Belçika, Hollanda ve Almanya ve Fransa’da bulunan ‘gurbetçiler’ kullanıyor. Zafer Havalimanı’nın zarar etmesi nedeniyle Eskişehir’de iniş yapacak uçaklar zorlama bir yöntem ile Zafer Havalimanı’na kaydırıldı. Eskişehir havaalanı her geçen gün atıl durumda bırakılıyor!
Eskişehir Sanayi Odası’nın 2023 ekonomik beklenti raporunda dikkat çekici bir bilgi var: “Eskişehir sanayisi sahip olduğu kabiliyetlerle uçaklar, helikopterler, insansız hava araçları, kamyonlar, trenler ve gemiler için motor üretebiliyor. Bugün gökyüzünde uçan her 2 uçaktan birinin üzerinde Eskişehir’de üretilmiş bir parça bulunuyor. Bu özelliği ile Eskişehir Avrupa’nın en önemli motor üretim merkezlerinden biri konumunda.” Eskişehir uçak üretecek kabiliyete sahip ancak bir başka şehre uçacak kabiliyete ne yazık ki ulaşamıyor. Eskişehir’in sanayicisi, tüccarı ve yöneticileri şehre uçak seferlerinin olmamasının uluslararası ilişkilerde ciddi aksamalara neden olduğunu belirtiyor . Eskişehir artık uçmak istiyor!
İHRACAT REKORU
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Ekim 2023 ihracat rakamlarına göre Eskişehir’in 2023 yılı Ocak-Ekim dönemi ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12,9 artarak 1,18 milyar dolar oldu. Vergi kaydı Eskişehir dışında olan ancak Eskişehir’de üretim yapan ihracatçıların rakamları da dikkate alındığında yıl sonunda 4.5 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleşmesi bekleniyor. Eskişehir ihracat rekoruna katkı sunuyor.