Ev gençlerini ekonomiye ve topluma kazandırmak…

“Ev gençleri” terimi, uluslararası literatürde “NEET” (Not in Employment, Education, or Training) olarak bilinen, yani ne eğitimde ne istihdamda ne de mesleki eğitimde yer alan gençleri tanımlamak için kullanılır.

TÜİK  2025 yılı Mayıs verilerine göre , 15-24 yaş arası genç nüfusta dar tanımlı işsizlik oranının yüzde 15,4 .

Türkiye’de yaklaşık 4 milyon gencin “ev genci” kategorisinde yer aldığı tahmin edilmektedir.

Bu gençler, çalışma hayatına katılmayan, eğitim görmeyen ve aktif bir sosyal hayattan uzak bir şekilde yaşamlarını sürdüren bireylerdir.

Bu durum, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde ciddi sorunlara yol açmaktadır.

Açık kaynaklardan derlediğim özet  bilgilerden  özellikle gençlerimizin yararlanmasını öneriyorum.

Ev gençlerinin ekonomik ve sosyal sorunları

1. Ekonomik sorunlar

• Yüksek Genç İşsizlik Oranı: Uluslararası Çalışma Örgütü’ne (ILO) göre, genç işsizlik 15-24 yaş arasındaki bireyleri kapsar ve Türkiye’de bu oran küresel ortalamanın üzerindedir.
• Üniversite mezunu gençlerde nitelik uyuşmazlığı ve iş bulma sürelerinin uzaması, ekonomik sorunları derinleştirmektedir.
• Ev gençlerinin bir kısmı, düşük ücretli ve güvencesiz işlerde çalışmayı reddetmekte veya bu tür işlerde kısa süreli çalıştıktan sonra iş gücü piyasasından çekilmektedir.
• Enformel sektörün genişlemesi, gençlerin istikrarlı bir gelir elde etme şansını azaltmaktadır.
• Yoksulluk ve Bağımlılık: Ev gençleri, ekonomik olarak ailelerine bağımlı hale gelmekte, bu da hem bireysel özgüvenlerini hem de ekonomik bağımsızlıklarını olumsuz etkilemektedir.
• Eğitim ve Beceri Eksikliği: Gençlerin bir kısmı, iş gücü piyasasının talep ettiği becerilere sahip değildir.
• Mesleki eğitim eksikliği, dil bariyerleri (özellikle mülteci gençler için) ve diploma denkliği sorunları, iş bulma sürecini zorlaştırmaktadır.

1. Sosyal sorunlar

Ekonomik sorunlar, ev gençlerinin sosyal hayatlarını da derinden etkilemektedir:

- Sosyal İzolasyon ve Psikolojik Sorunlar: Ev gençleri, iş bulamama veya eğitim alamama nedeniyle sosyal çevrelerinden uzaklaşmakta, bu da yalnızlık, depresyon ve özgüven kaybına yol açmaktadır. 

-Toplumsal Baskı ve Kimlik Kaybı: Geleneksel otorite figürlerinin (özellikle babanın) zayıflaması ve ebeveynlerin çocuklarını “prens veya prenses” gibi yetiştirme eğilimi, gençlerin yetişkinliğe geçişini zorlaştırmaktadır.

Bu durum, gençlerin sorumluluk almaktan kaçınmasına ve “yarım erişkinlik” durumuna sıkışmasına neden olmaktadır.

Türkiye’deki mülteci gençler, dil bariyerleri, kültürel farklılıklar ve iş gücü piyasasında ayrımcılık gibi ek sorunlarla karşı karşıyadır.

Bu durum, sosyal uyumu zorlaştırarak ev gençliği oranını artırmaktadır.

- Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Kadın ev gençleri, STEM (Bilim, Teknoloji, Mühendislik, Matematik) alanlarında düşük temsil oranları ve siber şiddet gibi sorunlarla mücadele etmektedir.

Bu durum, kadınların iş gücü piyasasına katılımını daha da zorlaştırmaktadır.

Ev Gençlerini ekonomiye ve topluma kazandırma çalışmaları.

Türkiye’de ev gençlerini ekonomiye ve topluma kazandırmak için çeşitli devlet destekleri ve teşvik programları bulunmaktadır.

Bu destekler, gençlerin iş kurmalarını teşvik etmeyi, mesleki beceriler kazanmalarını ve sosyal sorunlarını çözmeyi hedeflemektedir.

1. KOSGEB girişimci destek programları:

• Geleneksel Girişimci Destek Programı: Yeni iş kuranlara 75.000 TL’ye kadar hibe desteği.

*  İleri Girişimci Destek Programı: Teknoloji odaklı girişimler için 375.000 TL’ye kadar hibe ve uygun faizli kredi imkânları.

* KOSGEB Girişimcilik Eğitimleri: İş planı hazırlama, finansal yönetim ve pazarlama gibi konularda ücretsiz eğitimler.

• Başvuru Şartları: 18 yaşını doldurmuş olmak, KOSGEB’in girişimcilik eğitimini tamamlamak ve uygun bir iş planı sunmak.

Ayrıntılı bilgiyi  www.kosgeb.gov.tr'den edinebilirsiniz

1. Aile ve Gençlik Fonu:

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Gençlik ve Spor Bakanlığı iş birliğiyle oluşturulan bu fon, gençlerin sosyal ve ekonomik risklere karşı korunmasını ve girişimcilik faaliyetlerini desteklemeyi amaçlar.

• Evlenecek Gençlerin Desteklenmesi Projesi: Evlenmeyi planlayan gençlere 150.000 TL faizsiz, 2 yıl geri ödemesiz kredi ve evlilik öncesi/sonrası danışmanlık hizmetleri.
• Gençlerin kendi işlerini kurmaları için sermaye desteği ve mentörlük programları.

Başvurular www.aile.gov.tr veya www.turkiye.gov.tr üzerinden yapılır.

Gençlerin ekonomik ve sosyal ihtiyaçları değerlendirilir.

Bu program, özellikle kadın ev gençlerinin iş gücüne katılımını artırmak için esnek çalışma modelleri ve kreş desteği gibi ek avantajlar sunar.

1. Sosyal ve Ekonomik Destek (SED) Hizmeti:

• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından sunulan SED, ekonomik yoksulluk içindeki ailelerin ve gençlerin temel ihtiyaçlarını karşılamayı ve sosyal sorunlarını çözmeyi hedefler.
• Nakdi Yardım: Aile içindeki çocuk ve gençlerin temel ihtiyaçlarını karşılamak için düzenli maddi destek.
• Psiko-Sosyal Destek: Meslek elemanları tarafından rehberlik ve danışmanlık hizmetleri.

*  İş ve Meslek Edindirme: İş-Kur ve meslek kurslarına yönlendirme, iş bulma desteği.

• Başvuru Şartları: Ekonomik yoksunluk içinde olmak, T.C. Kimlik Numarası beyanı, sağlık raporu (gerektiğinde) ve İş-Kur/meslek kursu başvurusu.
• SED, ev gençlerinin aileleriyle birlikte ekonomik bağımsızlık kazanmalarına yardımcı olur ve sosyal hizmetlerle desteklenmelerini sağlar.

1. Tarım ve kırsal kalkınma destekleri:

Ev gençlerini kırsal alanlarda üretime teşvik etmek ve tarım sektörüne kazandırmak.

• Bedelsiz Arazi: Gençlerin tarım ve hayvancılık yapmaları için ücretsiz arazi tahsisi.
• Düşük Faizli Kredi: Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından sağlanan düşük faizli krediler.
• Eğitim ve Sertifika Programları: Tarım ve hayvancılık alanında ücretsiz eğitimler.
• Başvuru Şartları: Tarım ve Orman Bakanlığı veya ilgili il müdürlüklerine başvuru yapılması.
• Son dönemde, ev gençlerini köye döndürmek ve tarım sektörüne kazandırmak için “süper teşvikler” gündemdedir.

Bedelsiz arazi, düşük faizli kredi ve ev sahibi olma kolaylığı gibi teşvikler, gençlerin kırsalda iş kurmasını teşvik etmektedir.

1. İş-Kur programları:

• Meslek Edindirme Kursları: Ücretsiz mesleki eğitim programları.
• İşe Yerleştirme Desteği: Gençlerin iş bulmalarına yardımcı olacak rehberlik hizmetleri.
• Girişimcilik Eğitimleri: Kendi işini kurmak isteyenler için eğitim ve danışmanlık.
• Başvuru Şartları: İş-Kur’a kayıt olmak ve çalışmaya engel bir durumun olmaması.
• Sağlık sorunları veya özel durumlar belgelendirilirse başvuru şartları esnetilebilir.
• İş-Kur, ev gençlerinin mesleki beceriler kazanmasını ve iş piyasasına entegre olmasını sağlar.

Sonuç

KOSGEB, Aile ve Gençlik Fonu, SED hizmetleri ve tarım teşvikleri gibi programlar, ev gençlerinin iş kurmalarını ve ekonomik bağımsızlık kazanmalarını desteklemektedir.

Ancak, bu desteklerin etkinliği, eğitim reformları, psikososyal hizmetler ve toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik adımlarla güçlendirilmelidir.

Özellikle mülteci gençler ve kadınlar için kapsayıcı politikalar geliştirilmesi, toplumsal uyum ve ekonomik kalkınma açısından kritik önemdedir.

Türkiye, genç nüfusunun potansiyelini değerlendirmek için bu önerileri acilen hayata geçirmeli ve ev gençlerini üretken birer birey haline getirmelidir.

Ev gençleri sorununun çözümü, yalnızca ekonomik desteklerle değil, aynı zamanda sosyal ve psikolojik boyutlarıyla ele alınmalıdır.

Ev gençleri, Türkiye’nin demografik fırsat penceresini değerlendirmesi için hem bir zorluk hem de bir fırsattır.

Bu gençlerin ekonomiye ve topluma kazandırılması, çok boyutlu politikalar ve etkili devlet destekleriyle mümkündür.

Türkiye, bu sorunu bir fırsata çevirerek genç nüfusunu üretken ve aktif bir şekilde topluma kazandırabilir.

Bu, hem bireylerin refahını artıracak hem de ülkenin ekonomik ve sosyal gelişimine katkı sağlayacağına inanıyorum.