Demir tekerleklerin 200 yıllık serüveni

Demiryolu... Buharın gücüyle hareket eden demir tekerleklerin insanlık tarihine kazıdığı en uzun yolculuklardan biri. 1825’te İngiltere’de Stockton–Darlington hattında ilk kez halka açık bir buharlı tren ilerlediğinde, dünya artık eski dünya değildi. 200 yıl sonra, o değişimin yankısı hâlâ rayların üzerinde sürüyor. Türkiye’nin ulaşım, endüstri ve iletişim tarihine adanmış ilk ve tek sanayi müzesi olan Rahmi M. Koç Müzesi, bu büyük serüveni kendi zengin koleksiyonuyla kutluyor.

“Rocket”ten “Big Boy”a

Ziyaretçileri, müzenin Lengerhane / Mustafa V. Koç binasında lokomotif modelleri karşılıyor. Aralarında, modern çağın ilk lokomotifi kabul edilen Rocket de var. George ve Robert Stephenson’un 1829’da Rainhill Trials yarışması için tasarladığı bu model, yalnızca birincilik kazanmakla kalmamış, sonraki tüm lokomotiflerin anayasasını yazmıştı.

Yanında, 1841 tarihli, ünlü mühendis Josiah Evans Haydock imzalı Fire King modeli duruyor; o da Londra Bilim Müzesi’nde düzenlenen Pirinç, Çelik ve Ateş sergisinde konuk olmuş bir mühendislik inceliği.

Bir diğer kıymetli parça ise Agenoria Lokomotif modeli: 1829’da Stourbridge’de üretilmiş, 1864’te emekliye ayrıldıktan sonra York’taki National Railway Museum’a kaldırılmış, sanayileşmenin sessiz tanığı…

Rayların devi: “Big Boy”

Tersane Binası’na geldiğinizde sizi buharlı trenlerin Titan’ı karşılıyor: Big Boy. 1941–1944 arasında Union Pacific Railroad için yalnızca 25 adet üretilen bu 4000 Sınıfı 4-8-8-4 lokomotifler, 40 metreyi aşan uzunlukları ve 6 bin beygir gücüyle “demir devler”in en büyüğüydü. İngiltere’de Ian Rough tarafından orijinal plana sadık kalınarak üretilen 1/8 ölçekli, çalışır durumdaki model. Bir mühendislik mucizesinin minyatür hali; sanayi tarihinin kalbinde atan bir ritim.

Raoul Cabib’in koleksiyonu

Müzenin en özel bölümlerinden biri de büyük ölçekli çalışan lokomotif modellerinden oluşan Raoul Cabib koleksiyonu. Aralarında 1902 tarihli, James Holden tarafından tasarlanan “Decapod” Deneme Lokomotifi’nin 1958 tarihli Budva Tucker yapımı modeli; 1865’te Benjamin Conner’in çizdiği İskoç Demiryolları 2-4-0 Lokomotif’in Roy Amsburytarafından 1980’de yapılan versiyonu bulunuyor.
Ayrıca Londra Midland & Scottish Demiryolları için özel olarak tasarlanan istasyon ve lokomotif armaları da koleksiyonun zarif parçaları arasında.

Bir müze, bin hatıra

Buharın gücünden elektriğe, rayların kıvrımlarından sanayi çağının ritmine uzanan bu sergide, yalnızca makinelerin değil, insanlığın ilerleyişinin hikâyesi var. Rahmi M. Koç Müzesi, “Demir tekerleklerin 200 yıllık tarihi”yle geçmişin raylarında geleceğe yol alıyor.