Dünya Bankası’nın 29 Nisan 2025 tarihli “Emtia Piyasaları Görünümü” raporuna göre enerji ve sanayi metalleri başta olmak üzere birçok emtiada fiyatlar düşerken, altın ve gümüş gibi değerli metallerde ise güvenli liman arayışının tetiklediği yükseliş dikkat çekiyor. Bu yazının sonunda Dünya Bankası 2025 ve 2026 emtia fiyatları tahminlerini USD ve TL bazında ayrı iki tabloda görebilirsiniz.
Genel Görünüm: Fiyatlarda Kademeli Gerileme
Küresel emtia fiyatlarının 2025 yılında %12, 2026 yılında ise %5 oranında gerilemesi bekleniyor. Bu düşüşle birlikte reel fiyatların pandemi sonrası görülen yükseliş trendini sonlandırarak, 2015–2019 ortalamasının altına gerilemesi öngörülüyor. Kısa vadeli enflasyon üzerindeki baskının bu sayede hafiflemesi bekleniyor.
Fiyat Döngüleri: Daha Kısa ve Daha Sert
2020–2024 yılları arasında emtia fiyatlarında son 50 yılın en yüksek dalgalanma düzeyleri yaşandı. Ortalama fiyat döngüsü süresi ise dört yıldan iki yıla kadar düştü. Emtia piyasalarının artık daha kısa, daha sert ve öngörülmesi güç döngülerle hareket ediyor. Bu dalgalanmanın arkasında ise COVID-19 pandemisi, Rusya-Ukrayna savaşı, Orta Doğu’daki jeopolitik gelişmeler ve enerji dönüşümü gibi küresel şoklar ile yapısal eğilimler yer alıyor.
Enerji: Talep Zayıf, Arz Artıyor
Enerji tarafında ise talepteki zayıflama ve OPEC+ üretim kısıtlarının gevşetilmesiyle arzın artması, fiyatları aşağı çekiyor. Dünya Bankası, Brent petrol fiyatının 2025’te ortalama 64 dolar/varil, 2026’da ise 60 dolar/varil seviyelerine gerileyeceğini öngörüyor. Kömür fiyatlarında ise 2025’te %27, 2026’da %5 oranında düşüş bekleniyor. Bu gelişmeler, enerji piyasalarında beş yılın en düşük fiyat seviyelerine işaret ediyor.
Sanayi Metallerinde (Alüminyum, Bakır, Nikel) Neden Düşüş Var?
Sanayi metallerinde ise özellikle alüminyum, bakır, nikel ve çinko gibi metallerde %10’a varan gerilemeler öngörülüyor. Bunun temelinde ABD, AB ve Çin’de ekonomik büyümenin ılımlı seyredeceği beklentisiyle zayıflayan talep yatıyor. Çin’in emlak ve altyapı yatırımlarında süregelen durgunluk, bu metallerin en büyük alıcısı olan ülkede fiyat baskısı yaratıyor. Ayrıca yenilenebilir enerji yatırımlarında geçici bir tempo kaybı yaşanması ve arz tarafındaki toparlanma da fiyatların gerilemesine neden olan diğer unsurlar olarak dikkat çekiyor.
Demir Cevheri Fiyatı Neden Yükseliyor?
Demir cevherinde Çin’in çelik üretiminde toparlanma sinyalleri vermesi ve Brezilya ile Avustralya gibi büyük üretici ülkelerde yaşanabilecek olası arz kesintileri, fiyatlarını yukarı yönlü destekliyor.
Tarım ve Gıda: Fiyatlar Düşüyor, Güvensizlik Sürüyor
Tarım ve gıda ürünlerinde ise fiyatların 2025’te %7, 2026’da %1 oranında düşmesi bekleniyor. Ancak bu düşüşlerin, özellikle çatışma bölgelerinde giderek artan gıda güvensizliğini hafifletmekte yetersiz kalacağı ifade ediliyor. Hava koşulları ve bölgesel arz-talep dengesizlikleri, bu ürünlerin fiyatlamasını dalgalı hale getiriyor.
Değerli Metaller: Altında Zirve, Platinde Düşüş
Raporda en dikkat çekici başlıklardan biri de değerli metaller. Altın fiyatının 2025’te tarihi bir zirveye ulaşacağı, 2026’da ise istikrar kazanacağı öngörülüyor. Bu yükselişin arkasında jeopolitik gerilimler, ekonomik belirsizlikler, ABD’de faiz indirimi beklentisi ve doların zayıflayacağına dair öngörüler bulunuyor. Yatırımcılar, altın ve gümüş gibi faiz getirisi olmayan varlıklara yönelirken, bu eğilim güvenli liman etkisini güçlendiriyor. Platin ise bu eğilimin dışında kalıyor. İçten yanmalı motorların kullanıldığı otomotiv sektöründeki talep düşüşü ve sanayi kullanımındaki durağanlık nedeniyle platin fiyatlarında gerileme bekleniyor.
Genel Değerlendirme ve Öngörüler
Dünya Bankası 2025 projeksiyonları, sanayi metalleri tarafında talep daralmasının ön planda olduğu ve jeopolitik risklerin değerli metalleri ön plana çıkardığı bir tabloyu ortaya koyuyor. Kısa ve sert döngülerden dolayı artık daha dikkatli analiz edilmesi gereken bir döneme giriyor.
Aşağıdaki tabloda metaller için Dünya Bankası 29 Nisan 2025 tarihinde yayınlanan veri tabanı ve projeksiyonu yıllık ortalama gerçekleşen ve tahmin edilen fiyatlar bulunmaktadır. 2.Tablodaki TL Fiyatlar IMF SDR GSYH ve PPP dönüşümlerinden elde edilmiştir.