Yenilik deyince akla son model telefon kuyrukları geliyor: Cazip tasarımlar, gelişmiş özellikler, yüksek fiyatlar. Halbuki yenilikle daha az kaynakla daha fazla şey başarmak ve daha çok kişiye ulaşmak da mümkün. Konumuz tutumlu yenilik (frugal innovation)
Tutumlu yenilik sınırlı kaynaklarla kullanışlı, düşük maliyetli ve sürdürülebilir çözümler geliştirmek anlamına geliyor. Aynı işlevselliği daha az kaynak (enerji, malzeme), daha mütevazı özellikler (telefonumuzun kaç özelliğini gerçekten kullanıyoruz?) veya daha basit süreçlerle yapmayı düşünün... Maddi şartlar sebebiyle gelişmekte olan ülkelerde doğan bu kavram, gerek sürdürülebilirlik arayışları gerekse ekonomik çalkantılar neticesinde küresel bir hal aldı. Birkaç örnekle somutlaştıralım.
Hindistan ile başlayalım. Zor şartlarda yaşayan milyonlarca kişinin olduğu ülke, tutumlu yenilik için en kritik yer. Jaipur Ayağı, düşük maliyetli protez üretiminde bir devrim yarattı. Geleneksel protezler, karmaşık üretim süreçleri ve pahalı malzemeler nedeniyle birçok kişi için ulaşılmaz durumdaydı. Jaipur Ayağı plastik ve kauçuk gibi ucuz malzemeler kullanılarak üretildi. Bu sayede 30 dolarlık bir maliyetle 1,8 milyondan fazla kişi protez kullanma imkanına kavuştu. Benzer bir şey, Aravind Göz Hastanesi tarafından da başarıldı. Standart prosedürlerde kullanılan pahalı lenslerin yerine daha ucuz alternatifler bulan ve ciddi ölçek sayesinde maliyetlerini daha da düşüren hastane katarakt ameliyatında devrim yaptı. Ortalama 100 dolara kadar düşen tedavi milyonlarca kişi için ulaşılabilir hale geldi ve 70 milyonun üzerinde hastaya ulaşıldı! Tata Motors’un Nano otomobili, dünyanın en ucuz arabası olarak tasarlandı. Geleneksel araçlarda kullanılan çelik yerine hafif ve düşük maliyetli malzemeler tercih edildi. Karmaşık özelliklerden arındırılmış bu araç, yaklaşık 2.500 dolarlık fiyatıyla binlerce aileye ulaşım imkanı sundu.
Tutumlu yenilik için bir başka önemli yer, Afrika. Doğrusu bazen geriden gelmek daha avantajlı olabiliyor. Zira, eski sistemi/ altyapıyı savunan güç odakları yok, en son imkanlara ulaşma imkanı var, rakipleri ‘takip etmek’ yerine sıçrayarak önlerine geçmek mümkün. Bunun bir örneği M-Pesa mobil ödeme sistemi. Geleneksel bankacılık altyapısının olmaması, Kenya’da 2007 yılında M-Pesa'nın doğuşuna zemin hazırladı. Cep telefonları sayesinde milyonlarca kişi banka hesabı olmadan ödeme yapmaya başladı. Düşük maliyetli ve her yerden ulaşılabilir dijital altyapı geleneksel bankacılık sistemine kıyasla çok daha ekonomik bir çözüm sundu. 50 milyondan fazla aktif kullanıcıya ulaşarak kırsal bölgelerde ticari hareketliliği artırdı.
Tutumlu yenilik gelişmiş ülkelerde de kendine yer buldu. Tesla, elektrikli araç üretiminde pahalı pillerin yerine daha az nadir metal içeren, maliyeti düşürülmüş lityum-iyon bataryalar kullanarak sektörde öncü oldu. Biraz da bu yaklaşım sayesinde dünya liderliğine ulaştı. Bir diğer bariz örnek, Ikea. Mobilyaları montaj gerektirecek şekilde düz ambalajlarla satmak, nakliye maliyetlerini yarıya indirdi. Firma 2023’te 44 milyar dolar ciroya ulaştı. Tedarik zincirinden bir başka örnek Xiaomi. Firma fiziksel mağazalar yerine online satış kanallarına odaklandı ve 2023’te 250 milyon cihaz sattı.
Tutumlu yeniliği hem şirketinizin içinizde (ürün ve süreç tasarımı) hem de yeni müşteri kitlelerine ulaşmakta kullanacağınız bir hafta diliyorum.