Tarladan tabağa zam dalgası: Karpuz, soğan ve kabağın fiyatı ciddi ölçüde arttı
2025 yazı, temel gıda ürünlerinde görülen rekor zamlarla başladı. Özellikle dar gelirli vatandaşları derinden etkileyen bu artışlar, mutfak masraflarında ciddi bir yük oluşturdu.
Haber Merkezi |2025 yazında gıda fiyatlarında dikkat çekici bir artış yaşandı. Özellikle dar gelirli kesimi etkileyen bu zamlar, temel tüketim ürünlerinin mutfak bütçesindeki payını ciddi şekilde artırdı. Türkiye genelinde karpuz, kuru soğan, kabak, nohut ve kuru fasulye gibi ürünlerde yüksek fiyat artışları görülürken, bu durumun yalnızca mevsimsel nedenlerden değil; üretim eksikliği, artan lojistik giderleri, stokçuluk ve denetim yetersizliği gibi yapısal sorunlardan kaynaklandığı belirtildi.
Üretici 2 TL’ye satıyor, market 14 TL’ye!
Yaz sebze ve meyvelerine erişim, birçok tüketici için giderek zorlaşıyor. Özellikle karpuz gibi sezonluk ürünlerde üretici ile market fiyatı arasındaki fark yüzde 600’ü aşmış durumda. Tarlada 2 TL’ye satılan karpuz, market raflarında 14 TL’ye kadar çıkıyor. Bu uçurum, tarla ile raf arasındaki denetimsizlik sorunlarını bir kez daha gündeme taşıyor. Kuru soğanda ise fiyat artışının başlıca nedenleri arasında hal çıkış fiyatlarındaki yükseliş, kuraklık ve yetersiz depolama koşulları öne çıkıyor.
Uzmanlara göre bu durumun temel nedenleri:
Yerli üretimin azalması, döviz kurunun yüksekliği nedeniyle ithalatın pahalı hale gelmesi, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin piyasa düzenleyici alım-satım rolünü yeterince etkin şekilde yerine getirememesi ve depolarda yapılan spekülatif bekletmeler, gıda fiyatlarındaki artışın başlıca nedenleri arasında yer alıyor. Özellikle sabit gelirli ailelerin protein kaynağı olarak tercih ettiği bu ürünlerdeki artış, halk sağlığını da tehdit edebilecek boyutlara ulaştı.
İklim, maliyet ve denetimsizlik
Uzmanlar, yaz aylarında gıda fiyatlarındaki ani artışların yalnızca arz-talep dengesine bağlanamayacağını belirtiyor. Temel nedenler şöyle özetleniyor:
İklim değişikliği nedeniyle yaşanan düşük rekolte ve bölgesel kuraklık, mazot, gübre ve ilaç gibi girdi maliyetlerindeki artış, ulaşım ve soğuk zincir maliyetlerinin yükselmesi, üretici ile tüketici fiyatları arasındaki adil olmayan fark, yetersiz piyasa denetimi ve yaygın kayıt dışılık, gıda fiyatlarındaki yükselişin temel nedenleri arasında yer alıyor.
“Artık karpuz bile lüks oldu, dilimle alıyoruz”
Pazarcılar da marketler gibi yüksek fiyattan satış yapmak zorunda kaldıklarını belirtirken, üreticiler ise artan maliyetlerin altından kalkamadıklarını ifade ediyor. Vatandaşlar ise “Artık karpuz bile lüks oldu, dilimle alıyoruz” diyerek duruma isyan ediyor.
Gıda enflasyonu
Haziran ayı TÜFE verilerine göre yıllık gıda enflasyonu %30,2 seviyesinde. Ancak kalem bazında yapılan detaylı analizler, özellikle taze sebze ve meyvede bu oranın çok üzerinde artışlar yaşandığını gösteriyor. Resmi enflasyon rakamlarının, vatandaşın mutfağındaki gerçek enflasyonu yansıtmadığı yönünde eleştiriler de artıyor.