Kuyumcular da yanılıyor: Fiyatlar arttı, pırlantanın sahtesi ayırt edilemiyor!

Kuyum sektörü laboratuvarda üretilen pırlantaları tespit etmekte zorlanmaya başladı. Orijinale yakın görüntüleri, oluşturulan sertifikalar ve taşlara işlenen numaralar nedeniyle ileri teknoloji ürünü cihazlarla pırlantaların gerçek ve sahteleri birbirinden ayrılmaya başladı.

Küresel çapta laboratuvar pırlantalarına ilişkin sorunlar büyüyor. Gerçek pırlanta fiyatına satılan ancak gerçek olmayan sentetik pırlantalar hem kuyumcuları hem de satın alanları mağdur ediyor.

Kuyumcular da anlayamayabiliyor

NTV'den Burak Taşçı'nın haberine göre geleneksel yöntemlerle pırlantayı kontrol eden kuyumcular laboratuvar pırlantasını gerçeğinden ayırt edemeyecek hale geldi. Sahte sertifikalarla satılan laboratuvar pırlantalarını alan kişiler de satmak istediklerinde sertifikanın da pırlantanın da gerçek olmadığını anlıyor.

Nelere dikkat etmek gerekiyor?

Pırlantayı gerçek ve laboratuvar pırlantası olarak ayırt etmek için ileri teknoloji cihazların kullanılması ve bu cihazlardan çıkan sonuca göre satın alma işleminin gerçekleştirilmesi gerekiyor. Gemoloji laboratuvarlarında yüksek teknolojik cihazla ayırt edilebilen pırlantalar için atomik incelemelerin gerçekleştirilmesi önem arz ediyor.

HRD, Dubai ve İstanbul ofislerini kapatmıştı

Geçtiğimiz yıllarda dünyanın en büyük pırlanta değerlendirme ve derecelendirme kuruluşlarından HRD Antwerp'in İstanbul ofisinin milyonlarca dolarlık pırlanta satışında müşterilere yanıltıcı bilgi verdiği iddia edilmişti. İddiaların odağındaki Belçika merkezli HRD Antwerp firması konuyla ilgili bir açıklama yapmış ve "mutsuz bir evlilik" olarak nitelendirilen Türkiye'deki ortaklığın sona erdirildiği duyurmuştu.

İstanbul'da kalitesiz pırlantalara sertifika verilerek milyonlarca dolarlık işlem yapıldığı iddia edilmişti.

Pırlantaları sertifikalandıran iki şirket öne çıkıyor

Pırlantaları sertifikalandıran dünyada iki önemli şirket öne çıkıyor. HRD ve GIA bu konuda en güvenilir ve dünyaca kabul gören kuruluşlar arasında bulunuyor. HRD Antwerp, dünyanın pırlanta merkezi Belçika’da bulunuyor. GIA (Gemological Institute of America), Amerika merkezli bir kuruluş ve sertifikaları dünyanın her yerinde kabul görüyor.

"Kuyumcunun kendi sertifikasına inanmayın"

Kuyumcuların matbaa ürünü bir kart üzerine kaşe basarak ürettiği ve herhangi bir geçerliliği olmayan sertifikalara itibar edilmemesi gerekiyor.

HRD ve GIA sertifikalarının da gerçekliğinin kontrol edilmesi önem arz ediyor.

NTV'den Burak Taşçı'ya konuşan İstanbul Kuyumcular Odası Başkanı Mustafa Atayık, "Altın fiyatlarının zirve yaptığı dönemlerde ilginin pırlantalı mücevhere döndüğü bu süreçte kötü niyetli kişi ve firmaların yeniden sahaya çıkarak kuyumcu meslektaşlarımızı ve tüketicilerimizi karşı karşıya getirmeye çalıştığını görüyoruz. Bu kapsamda, hem kuyumcu meslektaşlarımıza, hem de tüketicilere bazı uyarılarda bulunmak istiyorum" dedi.

"Elmaslar milyarlarca yıla oluşuyor"

Atayık "Elmaslar, doğada milyonlarca hatta milyarlarca yılda oluşurlar. 1800’lü yıllardan itibaren teknoloji geliştikçe bunu hızlı şekilde üretmenin yolları araştırıldı ve bulundu. Günümüzde fabrikalarda birkaç haftada üretilen elmaslar, kuyumculuk sektöründe yavaş yavaş taklit taş kullanımının yerini alan yeni bir sınıfın oluşmasına ve gelişmesine sebep oldu.

Bu sınıfa Synthetic Diamond, (Sentetik elmas), Laboratuvarda büyütülmüş elmas (Lab grown diamond), CVD diamond, Lab diamond gibi isimler verildi. Bunların hepsi doğal olmayan, laboratuvarlarda üretilmiş elmas anlamına gelmektedir" ifadesini kullandı.

"Gerçek olmayabilirler"

"Her kırmızı taş yakut, her yeşil taş zümrüt, her mavi taş safir diye satın aldığınız ve vitrine müşteriye sunduğunuz taşlar gerçek taş olmayabilir" diyen Atayık "Gerçek diye büyük paralar vererek aldığınız pırlanta ve elmas da sentetik veya taklit olabilir. Kötü niyetli kişiler, gerçek pırlanta ve taş olarak size pazarladıkları ürünler, laboratuvar ortamında geliştirilmiş sentetik, "CVD" olarak adlandırılan laboratuvar pırlantaları olabilir ya da bu değerli taşların renk olarak taklidi olan cam olabilir" dedi.

"Fiyat farkı 1’e 20'ye kadar çıkıyor"

Atayık "Burada bir noktanın altını çizmek isterim. Biz, sentetik pırlantaya karşı değiliz. Şiddetle karşı olduğumuz, sentetik pırlantanın astronomik fiyatlarla doğal pırlanta olarak satılmasıdır. ‘Yoksa bu taş laboratuvar ortamında üretilmiş sentetik bir pırlanta, yakut ve safirdir’ şeklinde bir satış yapılmasının önünde hiçbir engel yoktur. Burada etik kurallarına aykırı bir durum da söz konusu değildir.

Gerçek pırlanta ile sentetik CVD pırlantayı çıplak gözle ayırt etmek mümkün değildir. Aralarındaki fiyat farkı 1’e 10, taşın büyüklüklerine göre 1’e 20’dir. Doğal pırlantayı sentetik pırlantadan ancak gemoloji laboratuvarlarında yüksek teknolojik cihazla ayırt edilebiliyor. Elmasta sentetiği anlamak için laboratuvarda atomik bazda inceleme gerekiyor" dedi.

"Yerli ve milli kurum olarak sertifka düzenliyoruz"

Atayık "2016 yılında Kalkınma Bakanlığı ve İstanbul Kalkınma Ajansı desteğiyle İstanbul Kuyumcular Odası’nın Çemberlitaş’taki merkez binasında hayata geçirdiğimiz Türkiye’nin Gemoloji Laboratuvarı (GLT), yerli ve milli bir kurum olarak bu konuda artan ihtiyacı karşılamak üzere hizmet veriyor.

GLT Laboratuvarımızda pırlanta, renkli taşlar ve mücevherin yanı sıra Lab Diamond, CVD Diamond’a uluslararası geçerliği olan sertifika düzenliyoruz.

Lab Diamond sertifikalarında özellikle laboratuvar pırlantası olduğunu açıkça yazarak belirtiyoruz. Bununla yetinmiyor, GLT olarak müşterilerimize Lab Diamond sertifikalarını gerçek pırlanta/elmastan ayırmak üzere ayrı bir kağıt ve renkte sunuyoruz." ifadesini kullandı.

"Kırmızı ışık verdi, laboratuvar pırlantası olduğunu anladık"

Pırlanta işine yeni girenlerin aldanarak laboratuvar pırlantasını bilmeyerek alabileceğini belirten NTV'den Burak Taşçı'ya konuşan kuyum mağazası işletmecisi Mahmut Özkök "Bizim başımıza geldi, bir kişi pırlantasını satmaya geldi, fiyatta anlaştık ancak cihaza koyup bakmak istedik ve kırmızı renk verdi, laboratuvar pırlantası olduğunu fark ettik" dedi.

"Sertifikaların da sahtesini yaptılar"

HRD ve GIA'nın dünya genelinde itibarlı şirket olarak pırlanta sertifikasını verdiğini belirten Özkök "Sertifikaların da sahteleri türetildi ve durum suistimal ediliyor. Sahteciliğe yönelimin arttı ve laboratuvar pırlantalarının gerçekmiş gibi kuyumculara satılmak isteniyor" dedi.

"Mağaza sertifikaları oluşturuluyor"

Kuyumcuların kendi sertifikalarını oluşturduğunu ve bunların mağaza sertifikası olarak geçtiğini ifade eden Özkök "İkinci el pırlantalar satılmak için kuyumculara geliyor, eğitimini almış arkadaşlar var. Renk skalası ve gözleriyle baktıklarında taşın içinde leke olduğunda olan sınıflandırmaları yapıyorlar. Laboratuvar pırlantası gözle ayırt edilemez, mutlaka cihaza sokulması gerekiyor" dedi.

"Çeyrek altında sahtecilik oluyor"

Gram altında sahtesine rastlamadığını söyleyen Özkök, çeyrek altında sahteciliğin fazla olduğunu, altından anlayan kişilerin sahte altını eline aldığında dahi anlayabileceğini belirtti.