Merkez’den bankalara ticari kredi ikazı
TCMB, bankalara ilettiği yazı ile yapılan düzenlemeleri dolaşarak “yapılandırma, temdit/ ödeme planı ve faiz değişikliği ücreti” şeklindeki ek ücretlerle ticari kredi maliyetlerini artıran uygulamalara son vermelerini istedi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’ndan (TCMB) bankalara ticari kredi uyarısı geldi. TCMB’nin bankalara gönderdiği ve Reuters tarafından görülen yazıda, “Gerçekleştirilen denetim faaliyetlerinde, düzenlemeleri dolaylı yoldan aşarak ticari kredi maliyetlerini artırıcı uygulamalara gidildiğine yönelik bulgular tespit edilmiştir. Özellikle bazı bankalar tarafından ticari kredilerin kısa sürelerle temdit edilmesi suretiyle, halihazırda azami sınır öngörülmemiş olan ‘Yapılandırma, Temdit/Ödeme Planı ve Faiz Değişikliği Ücreti’ kalemi çerçevesinde ücret tahsil edildiği saptanmıştır” denildi.
Adlarının açıklanmasını istemeyen iki bankacı ise TCMB’nin “aşırı” olarak nitelediği ücretlendirmenin genişleyen kredi-mevduat faizi makasından kaynaklandığını ifade etti.
İlave düzenleme sinyali
Reuters’a bilgi veren bir bankacı, “Verdiğimiz kredinin faizi görece düşük, krediyi fonladığımız mevduatın faizi ise yüksek. Mevduat ile kredi faiz makası açıldığı için maliyetler ancak böyle telafi edilebiliyor” dedi. TCMB bankalara ilettiği yazıda “Uygulamalara devam edilmesi halinde aşırı ücretlendirmenin önlenmesi, öngörülebilirliğin ve şeff afl ığın artırılması amaçları çerçevesinde ilave düzenlemelerin yapılmasına yönelik ihtiyaç doğabilir.” denildi.
TCMB, ilgili işlemlerin kısa aralıklarla gerçekleşmesinin ve kısa vadeler için yüksek temdit ücretleri uygulanmasının yıllık bazda “aşırı ücretlendirmeye” yol açtığına dikkat çekti.
Banka ilgili ücretin kredi kullandırım ücreti için öngörülen azami sınırlardan kopuk olmaması gerektiğini de belirtti. TCMB uygulamaların sektör geneline “yaygın olmadığını” da belirtti.
Kredi-mevduat faizi makası mevduat lehine açılıyor
Kredi ve mevduat arasındaki faiz makası aslında doğası gereği geleneksel olarak kredi lehine seyir izlerken, 25 Kasım-2 Aralık 2022 haftası uygulamadaki para politikası nedeniyle 2019 yılından bu yana ilk kez mevduat lehine dönmeye başladı. Merkez Bankası’nın açıkladığı bankaların mevduata uyguladığı azami faiz oranları ve bankalarca açılan kredilere uygulanan ağırlıklı ortalama ticari kredi faizleri verilerine göre 1 Temmuz 2022’de kredi faizleri yüzde 29.62, mevduat faizleri ise 17.15 seviyelerindeyken kredi faizimevduat faizi makası 12.47 ile en yüksek seviyesine ulaşmıştı. Fakat bu tarihten itibaren makas giderek daralmaya başladı. Ve makas en son 18-25 Kasım 2022 haftasında son defa kredi lehine bir makas ortaya koydu. Bu haftadan sonra mevduat faizleri kredi faizlerini geride bırakırken makas da her geçen hafta açılmaya devam etti. Burada önemli bir noktanın altını çizmekte fayda var. Bu makas, tamamen Merkez Bankası’nın açıkladığı ve bankaların TL mevduata uyguladığı faiz oranları baz alınarak hesaplanan bir veri. Fakat fi ili olarak TL mevduat faizlerinde özellikle Liralaşma stratejisi çerçevesinde getirilen düzenlemeler nedeniyle bankalar TL mevduata verdiği faizleri hızla yüzde 30 seviyelerinin üzerine taşımaya başladı. Bu da fi ili olarak aslında kredi-mevduat faizi makasının mevduat lehine 16 puana ulaştığı anlamına geliyor.