Nobel ödüllerinin bilinmeyenleri: Einstein kazandığı parayı kime verdi? Ödülünü kim satışa çıkardı?
Albert Einstein’ın İzafiyet Teorisi reddedildi, Nobel madalyaları milyon dolarlara satıldı ve bazı ödüllü buluşlar geçersiz sayıldı.
1-) Curie Hanedanı: Bilimin Nobel ailesi
DW'nin haberine göre Marie Curie, 1903’te Fizik ve 1911'de Kimya olmak üzere iki farklı doğa biliminde Nobel Ödülü kazanan tek kişi. İlk ödülünü eşi Pierre Curie ile paylaşan Curie, radyoaktivite üzerine yaptığı öncü çalışmalar ve yeni elementlerin keşfiyle bilime büyük katkı sağladı.
Kızı Irène Joliot-Curie ise annesinin izinden giderek 1935'te eşi Frédéric ile birlikte Kimya dalında Nobel Ödülü aldı. Çift, laboratuvarda yapay radyoaktiviteyi, yani yapay radyoaktif izotop üretimini keşfetti.
Böylece Curie Ailesi iki kuşak boyunca toplam beş Nobel Ödülü kazanarak bilimin en ünlü hanedanlarından biri haline geldi.
2-) Bir sözün değeri: Mileva Marić ve Albert Einstein
Albert Einstein, 1919'daki boşanma anlaşmasında, henüz Nobel Ödülü kazanmamış olmasına rağmen ileride kazanacağı ödülün tüm para ödülünü eşi Mileva Marić'e vereceğine söz verdi.
Einstein 1921'de Nobel Ödülü'nü kazandığında bu sözünü tuttu ve ödül parasını Marić'e devrederek, onun ve çocuklarının maddi güvenliğini sağladı.
3-) Einstein paradoksu: İzafiyet Teorisine ödül yok
Nobel Komitesi, Einstein'ın İzafiyet Teorisi'ni uzun süre "fazla teorik ve spekülatif" bulduğu için reddetti ve yalnızca deneysel olarak kanıtlanabilen çalışmalara öncelik verdi.
Bilim dünyasından gelen yoğun baskı üzerine Einstein, 1921 Nobel Ödülü'nü kazandı; ancak bu ödülü izafiyet teorisiyle değil, ölçülebilir ve doğrulanabilir olan fotoelektrik etki teorisiyle aldı.
Nobel Komitesi'nin ödülün gerekçesini açıkladığı ödül töreninde bile Einstein'ın yerçekimi yasası ve bunun doğa güçleriyle ilişkisi hakkındaki temel teorisinden bahsetmekten kaçındılar. Bu teoriyi reddetmeye devam ettiler. Buna rağmen izafiyet teorisi, günümüzde hâlâ bilim insanlarının doğayı anlama biçimini derinden şekillendiriyor.
4-) Matematik neden yok? Nobel'in "kıskançlık" efsanesi
Yaygın bir efsaneye göre Alfred Nobel, karısının bir matematikçiyle ilişkisi olduğu için matematik dalında ödül koymadı. Ancak bu hikâye doğru değildir, çünkü Nobel hiçbir zaman evlenmedi.
Asıl nedenin, Nobel'in matematiği insanlığa doğrudan "yararlı" bir alan olarak görmediği ve bu nedenle vakfından bilinçli olarak dışarıda bıraktığı düşünülmektedir.
Nobel Ödülleri ilk kez 1901 yılında verildi ve o zamandan bu yana matematik dalında, hatta son yıllarda bilgisayar bilimi için bile, neden bir Nobel Ödülü bulunmadığı hâlâ merak ediliyor.