Türk edebiyatının usta kalemi Oğuz Atay: Tutunamayanlardan Tehlikeli Oyunlar’a bir edebiyat serüveni
Türk edebiyatının ilk postmodern kitabı olan Tutunamayan'ları bizlere bırakan, Korkuyu Beklerken ve Tehlikeli Oyunlar gibi yazdığı her eserin muhteşem olduğu Oğuz Atay'ın birbirinden değerli eserleri...
OĞUZ ATAY KİMDİR?
Oğuz Atay, 12 Ekim 1934 tarihinde Kastamonu'nun İnebolu ilçesinde dünyaya geldi. Ankara Maarif Koleji´nden mezun olduktan sonra İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi´ni bitirdi. 1960 yılında da İstanbul Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi'nin inşaat bölümünde öğretim üyesi olarak görev almaya başladı. Ancak, edebiyata olan ilgisi ve akademik çalışmaları onu edebi kariyere yönlendirdi ve 1971-1972 yılları arasında, Türk edebiyatının dönüm noktası olan, ilk postmodern kitabını kaleme aldı... Tutunamayanlar... Türk edebiyatının değerli ismi Oğuz Atay beyninde çıkan kötü huylu bir tümör nedeniyle, 13 Aralık 1973 tarihinde, henüz 43 yaşındayken İstanbul'da vefat etti. İşte, Oğuz Atay'ın bizlere bıraktığı birbirinden değerli eserleri...
TUTUNAMAYANLAR
Türk aydınının kimlik arayışını ve bu arayışın toplum ile ilişkisini konu alan Tutunamayanlar, Oğuz Atay’ın 1971-1972 yılları arasında kaleme aldığı ilk postmodernist eserdir. Eserde, romanın ana karakterleri; her ikisi de mühendis olan Selim Işık ve Turgut Özben’dir, Selim Işık ve Turgut Özben toplumun beklentilerine ayak uyduramayan bireylerdir. Bir gün Selim ışık intihar eder ve bunu gazetelerden öğrenen Turgut Özben, uzun zamandır ihmal ettiğini düşündüğü arkadaşı Selim’in geçmişini araştırmaya başlar. Selim, her insana farklı bir yönünü göstermiştir. Turgut ise Selim'in etrafındakilerle iletişime geçer ve onun imgesini yaratmaya çalışır. Zamanla Selim'in görüntüsü oluşur ve okuyucu Selim'in bu hayata neden tutunamadığını anlar. Ayrıca Turgut’un zihninde yaşayan, yardım sever ve Turgut’a “Efendimiz” diye hitap ettiği Olric adında hayali bir arkadaşı vardır. Turgut ile hayali arkadaşı Olric’in diyaloglarının sıklıkla yer aldığı Tutunamayanlar, 1970 TRT Roman Ödülü'nü almış, her cümlesinin dahi muhteşem olduğu, mutlaka okunması gereken bir başyapıttır.
TEHLİKELİ OYUNLAR
Modern bireyin varoluşsal sancılarını anlatan Tehlikeli Oyunlar’da, Hikmet Benol ana karakterdir. Roman; eski bir mühendis olan Hikmet Benol’un eşi Sevgi’den ayrıldıktan sonra yaşadığı bunalımı ve yeni bir yaşam kurma çabalarını konu alır. Roman boyunca, Hikmet'in geçmişi ve şimdi arasındaki gelgitler, onun içsel dünyasını daha da karmaşık hale getirir. Hikmet, kendini oyunlar oynamaya adar ve bu oyunlar aracılığıyla hayatını ve toplumdaki yerini anlamaya çalışır. Bu oyunlar, Hikmet’in iç dünyasında yarattığı farklı senaryolar ve karakterlerle doludur. Hikmet, bu oyunlar sayesinde kendi varoluşunu ve toplumsal normları sorgular. Ancak, bu süreç, onun için bir çıkış yolu olmaktan çok, daha derin bir umutsuzluk kaynağı haline gelir. Hikmet’in bu kimlik arayışı yolculuğunda iki misafiri de vardır. Bunlar komşuları Albay Hüsamettin Tambay ve Nurhayat Hanım’dır. Tiyatro eserine de dönüştürülen Tehlikeli Oyunlar birçok kez sahnelenmiştir.
OYUNLARLA YAŞAYANLAR
Oyunlarla Yaşayanlar, Oğuz Atay'ın 1975 yılında yayımlanan tiyatro eseridir. Eserde, oyun kavramı üzerinde duran Oğuz Atay, Tehlikeli Oyunlar ve Tutunamayanlar romanlarında da olayları oyun içinde oyun olarak ele almıştır. Bu muhteşem eserde, hem bireyin içsel hezeyanlarına, hem de toplumsal meselelere karşı geniş çaplı bir eleştiri vardır.