'Bursa'ya yeni tekstil boyahanesi kurulmasın' çağrısı

ALİ ŞAHİN

BURSA-Bursa’da yeni sanayi alanlarının oluşturulması konusunda tartışmalar devam ederken çevre kirliliğinin hızla arttığı şehirde tekstil boyahanelerine olan tepki artmaya başladı. Şehrin büyümesine paralel olarak birçoğu yerleşim alanı içerisinde kalan boyahanelerin taşınması tartışılırken bazı sanayicilerin Gürsu’da yeni boyahane kurmak üzere oluşturulmaya çalışılan baskıya Uludağ OSB Başkanı Yunus Aydın tepki gösterdi.

Bölgeye kesinlikle yeni boyahane yapılmaması gerektiğine vurgu yapan Aydın, “Mevcutta olan 16 boyahanenin 13’ü aktif, 3’ünün ise ruhsat hakları var. Biz Uludağ OSB’nin öncüsü GÜSAB’ı kurarken bu konuyu tüzüğe yazmıştık. O günden sonra mevcut boyahanelerin haklarını koruduk ama yenilerine izin vermedik” dedi.

Su kaynakları konusunda da önemli sorunların bölgede yaşanmaya başladığını belirten Başkan Aydın, “Bugün su çıkarabilmek için açılan sondajlar 350 metreyi aştı. Bu şekilde devam edersek 5 yıl sonra mevcut boyahaneler zaten çalışamayacak çünkü su kalmayacak. DSİ’ile birlikte Cumalıkızık tepelerinden su getirtmeye uğraşıyoruz.

Bu yaklaşık 1 milyon dolarlık bir masrafa neden oldu. Vahşice su kullanımı, tarımı ve ekolojik dengeyi olumsuz etkiliyor. Yeni boyahane ruhsatı vermek çevre için sıkıntıları beraberinde getirecek. İlave boyahane kurulursa bırakın şehrin doğusu, bunu kaldıramaz. 6 aydır bu komuyla ilgili müfettişleri ağırlıyoruz. Biz çevreyi düşünmek zorundayız. Geleceği görerek hareket etmeliyiz.

Kestel 2. Bölge’de olur verilmesiyle orada bir anda 21 boyahane oldu. Bugün onların 17’si aktif. Söylediğimiz yapılsaydı bu rakamları konuşmadığımız gibi bölgemizdeki su problemini de gündemimize almamış olabilirdik. Kısaca kentin iyice içinde kalan bir alanda 33 boyahane var. Bu konuda yeni boyahane açılmaması için mücadelemizi sürdüreceğiz. Bu şehri korumak zorundayız” dedi.

“Sadece su değil hava da kirleniyor”

Boyahanelerin sadece su değil aynı zamanda hava kirliliği konusunda da önemli problemler oluşturduğunu belirten Çevre Mühendisleri Odası Bursa Şubesi Başkanı Sevim Yürüten,

“Tekstil fabrikalarının kumaş boyahanelerinde uygulanan termofikse ve kurutma işlemleri sırasında ram makinelerinin bacalarından atmosfere atılan dumanın içinde bol miktarda yağ zerrecikleri ve zararlı tozlar bulunmaktadır. Bu işlem sırasında kumaşın cinsine bağlı olarak bacadan atılan yağ miktarı da değişkenlik göstermektedir. Bu yanmış yağ ve tozlardan kaynaklı yoğun bir koku emisyonu oluşmaktadır.

Ayrıca bu yağlar bacalardan sızarak birikmekte ve çevresel kirliliğe sebep olmaktadır. Tekstil proseslerinde yer alan boyama, baskı ve fikse dahil olmak üzere tekstil ıslak işleme yöntemleri, hemen hemen tüm tekstil ürünlerinde renkleri, desenleri ve özel performans karakterlerini oluşturmak için kullanılmaktadır. Bu aşamada kullanılan boyalar ve diğer kimyasalların olumsuz çevresel etkileri söz konudur” dedi.

2022 sonunda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından “ Tekstil Sektöründe Temiz Üretim Uygulamaları Genelgesi” yayımlandığını hatırlatan Yürüten, “Ancak ilgili genelgede yağ buharı kirleticisi için sınır değer olmadığını görüyoruz. Ulusal mevzuatımız olan “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” nde de yağ buharı için sınır değer bulunmamaktadır.

Kümülatif etkiler gözönünde bulundurulduğunda, özellikle Bursa gibi yoğun kirlilik yüküne maruz kalan şehirlerde özel tanımlanmış limitler belirlenmeli ve uygulanmalıdır ki; şehrimizin hava kirliliği, su kirliliği ve su kaynaklarının durumu (su kıtlığı) maalesef aşikardır. Tekstil fabrikalarında yüksek miktarlarda su kullanılmakta olup, teknolojik olarak su tüketimini azaltan tedbirler alınmalı ve bu yönde çevresel yatırımlar yapılmalıdır” diye konuştu.

“Sanayici verimli toprağı bırakmalı”

Boyahanelerin Bursa’da en yoğun olduğu bölgenin aynı zamanda şehrin en verimli alanlarından biri olduğunu hatırlatan Gürsu Ziraat Odası Başkanı Kamil Dönmez, “Bu verimli arazide sanayi olmasına karşıyız. Fakat bu iş buraya kadar gelmişse en zararsız şekilde süreci yürütmemiz gerekiyor.

Boyahaneler yer altından suyu çekip, ne kadar arıtmış olsalar da yer üstüne salıyorlar. Şu anda su kıtlığı yaşamaya başladık. Bu fabrikaların 1 adet ruhsatlı kuyusu varsa 5 adet ruhsatsız kuyusu var! Bu suyu çekerlerken kum ve çakıl da geliyor. Obruk oluşmasına çok az kaldı. Yakında Konya’daki gibi toprak çökmesini yaşayacağız. Sanayici, bu verimli toprağı bırakıp toprağın kalitesiz olduğu yerlerde bu işleri yapsın” diye belirtti.

“Renkli iplik kullanılabilir”

Tekstil sektöründe boyahane kurmaya gerek kalmayan alternatif çözümlerler olduğunu belirten Kutlucan Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı Sadık Kutlucan, “Şu anda üretilen kumaşların yüzde 70’inde sentetik iplikler kullanılıyor. Sentetik iplikler konusunda en büyük avantajımız çevreci yöntemlerle boyanabiliyor olması.

Biz 220 farklı renkte iplik üretirken doğaya asla zarar vermiyoruz. Tekstilde sentetik ipliklerin kullanıldığı alanda beyaz iplikten kumaş örüp onu boyamak yerine renkli iplikleri kullanarak önemli miktarda su tasarrufu sağlarken çevreye olan etkimizi de minimalize edebiliriz” dedi.