Elektrikte sabit fiyat isteyen VEP’e gelsin

Mehmet KARA

Gebze, İzmit ve Erzurum’da doğalgaz dağıtımı yapan ve doğalgazdan elektrik üreten Palmet Grubu, yıllardır gündeminde bulunan Erzincan’daki zincir hidroelektrik santrali yatırım planlarını da güncel tutmaya devam ediyor. Palmet Enerji CEO’su Doğanay Samuray, enerji sektörünün gündemine ve şirketinin faaliyetlerine ilişkin sorularımızı cevapladı.

● Size enerji sektörünün gündemini sorsak?

Yaz sıcaklarına giriyoruz. Pandemiden sonra turizm sektörünün açılmasını hareketlenmesini bekliyoruz. Enerji tüketiminde de yüksek bir artış dönemine giriyoruz. Enerjideki en önemli konu bu. Pandemi sebebiyle geçen sene turizm ve diğer servis sektörleri çok kötü etkilenmişti. Şimdi yavaş yavaş açılıyoruz. Güneydeki ve Ege’deki tatil köyleri, oteller vs. devreye giriyor. üretim Türkiye’nin üretimi artıyor, ihracatımız artıyor. Üretim de enerji kullanıyor, turizm sektörü de. İşin kötüsü barajlar bu sene hidroelektrik potansiyeli olarak eksik. Dolayısıyla yüksek bir elektrik tüketim artışı fakat üretimde hidroelektrik potansiyelde düşüş bekliyoruz.

● Bunun fiyatlara yansıması nasıl olacak?

Evet, fiyatlarda bir artış olacağını öngörüyorum. Hem elektrik hem gaz fiyatlarında artış öngörüyoruz. Çünkü gaz fiyatları temel olarak brent petrol fiyatlarına endeksli ve dolar cinsinden. Brent petrol fiyatları 70 dolarlara çıktı. Baz fiyatta böyle bir artış olmasının yanında dolarda yükseliş var. Yüksek bir seviye. Dolayısıyla gaz fiyatlarında artış bekliyoruz. Diğer yandan tüketim artış olduğu ve hidroelektrik kaynaklarda azalma olduğu için elektrik üretiminde gaza dayalı üretim esas rolü oynayacak. Dolayısıyla burada da bir fiyat artışı bekliyoruz.

● LNG’nin düşürücü etkisi yok mu?

Tabii davulun sesi uzaktan kulağa hoş geliyor. Herkes zannediyor ki LNG fiyatları çok ucuz. Hayır öyle bir şey yok. Dünyada LNG üretiminde tüm dünyada büyük artışlar var. Özellikle son üç yıldır Avustralya dahil dünyanın pek çok yerinde yeni LNG üretim kapasiteleri devreye girdi. Dolayısıyla LNG üretiminde müthiş bir fazlalık var. Ne var ki fiyatlarda aynı hızda bir iniş görmedik. Bir tek geçen sene düştü, o da ABD piyasasında oldu ve bizim Akdeniz piyasamızı pek etkilemedi. Şu anda LNG fiyatlarının doğalgaza göre ucuz olduğunu söyleyemeyiz.

● Peki sizin fiyat beklentileriniz nedir?

Uzun vadede aldığımız pozisyon, tahminimiz LNG fiyatlarında ucuzlama göreceğiz. Yine uzun vadeli kontratlarda enerjinin bu zorlaması sebebiyle boru gazı fiyatlarında da aşağı yönlü bir hareket bekliyoruz.

● BOTAŞ’ın sona erecek ithalat kontratlarının yerini doldurmaya aday mısınız?

Gayet tabii. Biz de daha uygun gaz alımı için fırsat kolluyoruz. Sadece fiyat değil, iyi şartlarda gaz arıyoruz. İyi şartlar derken kontratların esnek olması gerekiyor. Şebekeden gazı çekemediğimiz zaman, karşı tarafın sadece ‘peki çekmeyin o zaman’ demekle yetinmesini bekliyoruz, istiyoruz. Yani ihtiyaç halinde gaz çekim miktarlarında gerekli değişiklikleri yapma kabiliyeti sunan kontratları istiyoruz. Dünya ve Türkiye fiyatlarını referans alabilen kontratlar istiyoruz. Özetle çok şey istiyoruz. Kimsenin bundan beş yıl önce hayal bile edemeyeceği şartlar olursa “evet, biz bu işte varız” diyoruz. Zaten bunu yapması beklenen önde gelen oyunculardan biri biziz.

● Alacağınız gazı üçüncü ülkelere satma hakkı?

İsteklerimizin sonu yok. Tabii karşı taraf ne diyecek, ona da bağlı. Bugüne kadar reeksport imkanı veren bir kontrat yoktu. Satıcılar her zaman adresi belirleyerek, Türkiye’de kullanmak üzere kontrat imzalıyor. Ama özel bir anlaşma ile X, Y ülkelerinde de satış hakkını tanıyan bir kontrat yapabilirsek bu büyük başarı olur.

● Ülke kısıtı da koyuyor satıcı?

Gayet tabii, market kısıtı koyuyor. Diyor ki siz bu gazı sadece Türkiye’de satabilirsiniz. Veya Türkiye ile şu ülkelerde satabilirsin diyebilir. Yoksa şirket kendi müşterisi başka bir pazarda satma hakkı verirse, o ülkede kendisine rakip çıkartmış oluyor. Tedarikçiler her ülke için farklı ticari koşullara sahip kontratlar yönetiyorlar. Bizim İran’dan aldığımız gazın fiyatı başka ülkeye verdiği fiyattan farklı. Rusya için de öyle, Türkiye’ye sattığı gazın fiyatı ve koşulları farklı, Macaristan’a sattığı başka, Sırbistan’a sattığı başka.

● Türkiye çıkışlı hangi marketlere gidebilir?

Her yere gidebiliriz. Türkiye’nin interconnection’ı var. Bulgaristan üzerinden ve Yunanistan üzerinden çıkış yapabiliriz. Türkiye’nin Kuzey Batı ucundaki Malkoçlar istasyonu çift yönlü çalışabiliyor. Türkiye şebekesindeki gazın dışarıya sevkıyatını oradan yapabiliriz.

● Sanayici öngörülemeyen elektrik fiyatlarından yakınıyor?

Yakınılacak hiç bir şey yok. Belirsiz bir markette değiliz. Özellikle elektrik tarafında. Ne güzel EPİAŞ’ımız var, enerji borsası, burada şimdi vadeli işlemler piyasası da açıldı. Çok tereddüdü olan sanayiciler, belli sabit bir üretim planları ve üretim kontratları varsa gidip vadeli işlemler piyasasında işlem yapabilirler, vadeli, sabit fiyattan elektrik alabilirler. Bu çok yeni bir enstrüman ama gelecekte bu piyasada işlem hacimlerinin artacağını düşünüyorum. Aynı şey doğalgazda da yapılabilir.

Yıllık 500 milyon dolar ciro

Palmet Enerji CEO’su Doğanay Samuray, Palmet’in 820 bin müşterisi bulunan dağıtım zincirine sahip bir şirket olduğunu belirterek “Kendi tükettiği, kendi santrallerinde kullandığı ve taşımasını yaptığı gazın toplamı 6.6 BCM (milyar m3). Bu Türkiye’nin toplam tüketiminin yüzde 12’si civarında. Toplam cirosu da yaklaşık 500 milyon dolar” dedi. Elektrikte tamamı doğalgaza dayalı yaklaşık 1000 MW’lik kurulu güce sahip olduklarını anlatan Samuray “Bu yıl ve seneye asgari 4.5 milyar kWh elektrik üretmeyi planlıyoruz” diye konuştu.