Denge

(Equilibrium) Ekonomik hayatın uyumlu düzenini anlatmak üzere kullanılan bir terimdir. Örneğin arz ve talep eşitliği, mal piyasasının dengesini gösterir. Sermaye piyasasının dengesi, tasarruf-yatırım eşitliği ile gerçekleşir. Parasal dengenin koşulu, para arzının enflasyon baskısı yaratmayacak bir düzeyde bulunmasıdır. Üretim hacminin tüketim ve yatırım ihtiyaçlarını tam olarak karşılaması, makro dengeyi sağlar. Cari işlemler dengesi ekonomiye döviz giriş çıkışlarını karşılaştırır. Denge kavramı farklı bağlamlarda incelenebilir: Kararlı ve kararsız denge: Herhangi bir nedenle arz ve talep, ithalat ve ihracat yahut tasarruf ve yatırım eşitliği veya diğer denge durumları bozulduğunda koşullar kendiliğinden ve kısa dönemde düzelirse kararlı denge durumu söz konusu olur. Kararsız denge durumunda ise ekonomik hayatın akışı, yönünü değiştirdiğinde kendiliğinden eski denge durumuna dönemez.

Dönemlere göre denge: Denge kavramı anlık durumları, kısa dönem koşullarını veya uzun dönemli gelişmeleri kapsayabilir. Piyasada talep genişleyince stokların fiyatları yükseltmeden satışa sürülmesi anlık denge sağlamaya örnek gösterilebilir. Talep canlandığında şirketlerin atıl kapasiteleri devreye sokarak ihtiyacı karşılamaları kısa dönemli dengeyi sağlayıcı bir harekettir. Uzun dönem dengesi, üretim kapasitesinin toplam harcamalara paralel bir seyir izlemesi ile ortaya çıkar.

Statik ve dinamik denge: Arz ve talebin, tasarruf ve yatırımın ve diğer bağlantılı değişkenlerin zaman akışını dikkate almadan incelenmesi statik analiz olarak adlandırılır. Tüm değişkenlerin hareket halindeki denge koşullarının incelenmesi ise dinamik analiz olarak kabul edilir.

Genel veya kısmi denge: Yalnız bir işkolunun yahut bir sektörün bünyesinde kaydedilen hareketler, kısmı denge kavramı kapsamındadır. Genel denge kavramı ise, ekonomik hayatın tümünü etkileyen koşulları içerir.

Mikro ve makro denge: Firma faaliyeti ile ilgili denge analizleri mikro karakterdedir. Ekonominin tümünü kapsayan denge analizleri için makro analiz terimi kullanılır.