Katma Değer

(Value added) Bu terim ekonomide bir ürünün işlenerek satışı ile ortaya çıkan ek değeri tanımlar. Örneğin bir şirket pamuk ihraç etmek yerine bunu işleyip iplik olarak sattığında bir katma değer yaratmış olur. Katma değer ne kadar yükselirse kazanç da aynı oranda artar. 1 kilogram pamuğun ihracat fiyatını 100 olarak kabul ettiğimizde, bu endeks aynı miktardaki iplik ihracatında yaklaşık olarak 270’e, bez ihracatında ise 420’ye kadar çıkabilmektedir. 1 kilogram pamuğun değeri, bundan fason giyim eşyası üretildiğinde 800’e, normal ihracatta ise 1000’in üzerine yükselmektedir. Dış pazarlarda aranan bir marka durumuna gelindiğinde ise aynı miktardaki pamuğa göre değer artışı 20 katı aşabilmektedir. Undan bisküvi, patatesten cips, demir cevherinden sac üretildiğinde de katma değer her aşamada yükselmektedir. Katma değer yükseldikçe, daha çok işçi iş bulur ve gelirler artar. Ekonominin bir bütün olarak hızlı büyümesi de her alanda, her işte katma değerin yükselmesi ile mümkün olur. Katma değerin artışı için şu konularda önlem almak gerekir:

Rekabet gücüne odaklanmak: Tedarik, üretim, satış sonrası hizmet, fiyat ve kalite açısından rekabet gücünün sürekli olarak yükseltilmesi katma değerin artışını da garanti eder.

İnovasyon: Mevcut bilgi stokuna yeni bir şeyler eklenmeden üretim yapmak katma değer yaratmaz. Çünkü rakipler de aynı bilgi havuzundan yararlandığı için bir rekabet avantajı söz konusu olmaz. Bu noktada devreye inovasyonların girmesi, mevcut bilginin araştırma, uyarlama ve geliştirme çalışmaları ile çoğaltılması ve bunların ticarileştirilmesi gerekir.

Teknolojiyi yakından izlemek: Belirli bir sektördeki teknolojik gelişmeleri çok yakından izlemek, düzey yükseltme (upgrading) çalışmalarını sürdürmek ve verimliliğe öncelik vermek değer yaratım sürecini hızlandırır. Ancak ileri teknolojiyi kopya etmek yerine, uyarlama ve geliştirme çalışmalarına ağırlık tanımak gerekir.