Liderlik Tarzları

(Leadership styles) Örgütler ve kurumların gelişmesi, insan hayatına benzer. Kuruluştan sonra büyüyen, gelişen şirket zamanla olgunlaşır ve giderek yaşlanır. Bu nedenle farklı dönemlerde, farklı yö­netim tarzları gereklidir. Şirketin yaşa­ma süreci boyunca gerekli yönetim özel­liklerini şöyle özetlemek mümkündür:

Girişimci: Şirketin ilk gençlik çağında yöneticinin “girişimcilik” yönünün ağır basması gerekir. Bu aşamada vizyon, ce­saret ve pazarın sinyallerini en iyi şekil­de alabilme yeteneği büyük önem taşır.

Hızlandırıcı: Hızlı büyüme dönemin­de, yönetici “hızlandırıcı” bir rol üstlenmelidir. Bu dönemde yöneticinin görevi sağlıklı bir gelişme için büyü­meyi denetlemek ve şirketin kurumsal iskeletini oluşturmaktır.

Koruyucu: Şirket olgunlaştığında “ko­ruyucu” yönetici, tüm yönetim kademele­rini, pazar payını büyütmek, uzun vadeli bir dinamizm oluşturmak üzere örgütler. Bu aşamada israftan ve hesapsız açılma girişimlerinden de kaçınmak şarttır.

Dönüşümcü: Ekonomide ve toplumda koşullar değiştiğinde şirketin tüm yö­neticileri, onları bir zamanlar başarıya götüren yol ve yöntemlere sıkı sıkıya sarılır. Oysa değişen koşullar bu yön­temlerin miadını çoktan doldurmuştur. Bu aşamada “dönüşümcü” lider sahne­ye çıkar. Aldığı önlemlerle şirketin tıka­nan hayat damarlarını açar. Hedefleri, kuralları ve ilkeleri yeniden belirleyen dönüşümcünün bu çabaları şirketi gençleştirir ve ömrünü uzatır.

Sonlandırıcı: Dönüşüm çabalarının başarı durumuna göre, şirketi yeniden kuruluyormuş gibi örgütleme veya tas­fiye etme görevi de “sonlandırıcı” yöne­ticiye düşer.

Otokratik: Temel kararları yalnız ken­di almak isteyen ve çevresindekilerin görüşünü ve fikirlerini almadan yönet­mek isteyen bir liderdir.

Demokratik ve katılımcı: Çevresin­de kadroyu yetkilendiren, onlara inisi­yatif tanıyan ve onlara kendilerini ge­liştirmek için imkân ve fırsat tanıyan yönetici tipidir.

Yenilikçi: Şirkette inovasyonu ve ürün farklılaştırmasını odak noktasına ko­yan liderlik tipidir. Yenilikçi lider geniş bir hayal gücüne, hayat ve iş kültürüne sahiptir ve yeni ortaya çıkan ihtiyaçları herkesten önce görebilir.

Şirket sahip ve yöneticileri gelişmenin yeni bir aşamasına geçildiğinde eski alışkanlıklarını sürdürme eğiliminde­dir. Örneğin girişimci bir lider, dönü­şümcü bir lider gibi davranmakta zor­lanır. Şirketin olgunlaşma döneminde ise hızlandırıcı liderin yetenekleri pek işe yaramaz. Ortam ve koşullara göre yönetim tarzını değiştirenlerin başın­da bulunduğu kurumların ömrü ise çok daha uzun olur.