Oyun Teorisi

(Game theory) Çıkarları çatışan ve bir­birlerinin davranışlarından etkilenen rakiplerin, davranışlarına ilişkin çeşitli varsayımlar altında ortak bir dengeye ulaşıp ulaşamayacaklarını analiz eden teoridir. Oyun Teorisi Oscar Morgens­tern ve Johannes von Neumann tara­fından 1928’de geliştirilmeye başlan­mıştır. Morgenstern ve von Neumann 1944’te Oyun Teorisi ve İktisadi Dav­ranışlar adlı kitabı yayınlamışlardır. Martin Schubik 1959’da Oyun Teori- si’nin ekonomik hayata uygulanmasına ilişkin analizler yapmış ve oyun ağacı teorisinin geliştirilmesine katkıda bu­lunmuştur. Oyun Teorisi, birbirleri ile mücadele eden tarafların nispeten az riskli yoldan olumlu sonuç almak üzere nasıl davranmaları gerektiğini analiz etmektedir. Oyun Teorisi kapsamına giren çıkar çatışmaları “sıfır toplam­lı oyunlar” ve “toplamı sıfır olmayan oyunlar” olarak ikiye ayrılmaktadır. Sıfır toplamlı oyunlarda, mücadeleye giren taraflardan birinin kazancı, diğe­rinin kaybına eşittir. Çünkü paylaşılan kâr miktarı sabit var sayılır. Örneğin düopol rekabetinde bir firma pazar pa­yını yüzde 20 oranında genişletirse sıfır toplamlı bir durumda rakibi kendi piyasa payından kaybeder. Toplamı sıfır olmayan durumlarda ise, rekabete giri­şen taraflardan birinin kazancı, diğeri­nin kaybından fazla veya eksik olabilir. Örneğin bir büyük firmanın kapsamlı ve yoğun bir reklam kampanyası, hem kendi satışını, hem de rakiplerinin sa­tışlarını artıran bir talep kayması orta­ya çıkarabilmektedir.