5 ayda 174 yeni girişim ‘unicorn’ tarihine geçti
CBInsights listesinde Türkiye’den Getir yer alıyor. Getir, sadece 15 ayda aldığı bir dizi yatırımla değerini 7,5 milyar doların üzerine taşımayı başardı, değerini 37,5 kat artırdı.
Selenay YAĞCI
Dünyada milyar dolarlık değerlemeyi geçen teknoloji start-uplarına ‘unicorn’ deniyor. CBInsights verilerine göre, haziran itibariyle unicorn olan start-up sayısı 708 oldu. 2021 yılı ilk 5 ayı içinde 174 yeni girişim unicorn listesine adını ilk defa yazdırdı.
Listede yer alan unicornların toplam piyasa değeri ise 2,3 trilyon doları geçti. CBInsights listesinde Türkiye’den Getir yer alıyor. Unicorn listesinde girişimlerin faaliyet gösterdiği alanlara baktığımızda ilk 3’te fintech, yapay zeka, otomotiv/ulaşım var. Listede Sao Paulo’dan Pekin’e birçok şehirden girişim bulunurken, Silikon Vadisi’nin bulunduğu San Francisco şehri 105 girişimle birinci sırada yer alıyor. Beijing ise 54 girişimle ikinci sırada. Listedeki en değerli unicorn ise şu anda değeri 140 milyar dolar olan Çin merkezli ByteDance. ByteDance, TikTok, Musical.ly, Toutiao, BuzzVideo, Vigo Video uygulamaların sahibi, yapay zeka-makine öğrenimine sahip içerik platformlarını işleten internet teknolojisi şirketi… Yatırımcıları arasında ise Sequoia Capital China, SIG Asia Investments, Sina Weibo, Softbank Group var.
Bu sıralama içinde IPO yapmış ve halka açılmış günümüzün popüler teknoloji devleri yok. Apple, Facebook, Alibaba, Google, Tesla, Netflix, Uber, Airbnb, Pinterest gibi şirketler artık ayrı bir kategoride değerlendiriliyor. Onların da sayısı yüzün üzerinde. Listede özellikle ‘exit’ yapmadan 1 milyar dolar değere ulaşabilmiş girişimler yer alıyor. Bu nedenle Türkiye’nin ilk 1 milyar dolar değere ulaşan girişimi Peak Games’in adı geçmiyor. TTT Global Group Başkanı Dr. Akın Arslan’a göre listeye gerçekte 1 milyar dolar eşiğini geçmiş, fakat yakın zamanda hisse satışı söz konusu olmadığından güncel değeri ile mevcut listede yer almayan teknoloji şirketlerini de eklersek, dünyadaki unicorn sayısının bine yaklaşıyor ve toplam değerleri ise 5 trilyon doların üzerine çıkıyor.
GETİR SADECE 6 YILDA THY KADAR DEĞERLENDİ
Mayıs sonunda, start-up dünyasında Türkiye’den önemli bir global başarı haberi geldi. Yenilikçi bir iş fikri olarak 2015’de Türkiye’den çıkan Getir, Türkçe olan adını tüm dünyaya yazdırdı. Dünyanın en hızlı teslimat servisi olarak öne çıktı. “Siparişi sadece 10 dakikada teslim etme” iddiasıyla Londra ve Amsterdam’la birlikte Avrupa pazarına girdi. Paris, Berlin için çalışmalara başladı.
Getir, 2020 Ocak ayında ABD’li Michael Moritz öncülüğündeki yerli-yabancı yatırımcılardan topladığı 38 milyon dolar fon ile değerlemesini 200 milyon doların üzerine çıkarmıştı. Sadece 15 ayda aldığı bir dizi yatırımla değerini 7,5 milyar doların üzerine taşımayı başardı, değerini 37,5 kat artırdı.
Arslan’a göre, bugünlerde New York’tan ABD pazarına girme hazırlığı içinde olan Getir belki de önümüzdeki aylarda sürpriz bir manevra yaparak Şangay, Shenzhen, Guangzhou, Hangzhou gibi teknoloji şehirleri üzerinden dünyanın en büyük e-ticaret pazarı olan Çin’i zorlayabilir. Bunu doğrudan kendisi yapabileceği gibi Çin’in dev e-ticaret ve iletişim platformu Tencent’li Wechat’le işbirliği şeklinde de yapabilir. E-Ticaret oranının yüzde 40’ların üzerine çıktığı Çin’de, genç Çinliler e- ticaret sitelerinden satın aldıkları ürünlerin aynı gün içinde teslim edilmesini bekliyorlar.
Dünyada hızlı teslimata en hassas tüketici grubu Çinliler. Getir’in iş modeline Çinliler büyük ilgi gösterebilir, Getir Çin’de hızla büyüyebilir.
Öte yandan teknoloji ile birlikte ortaya çıkan yenilikçi işmodellerinin klasik şirket değerlemelerini altüst edebildiğine de şahit oluyoruz. Spotify, Manbang, Lyft, Wework gibi dev start-uplar milyarlarca dolarlık değerlerine rağmen hiç kâr görmedi.
Benzer mantıktan baktığımızda; 2015 yılında kurulan Getir, son 1.5 yılda hızla 7,5 milyar dolarlık değere ulaşırken, ürettiği EBITDA ve kârlılığın değerlemesinde ayırt edici bir kriter olarak ön plana çıkmadığı görülüyor. Getir’in, geliştirdiği inovatif iş modeli ve penatrasyon gücüyle yılların dev Türk Holding ve şirketlerinden daha değerli bir hale gelerek neredeyse Türkiye’nin en değerli şirketleri arasında yer alan Turkcell, THY gibi şirketlerle aynı süper lige yükseldiğini görüyoruz. Getir kurucusu Nazım Salur, doğru stratejilerle, doğru zamanda doğru hamleler yapıyor. Global pazarları hedefleyen büyüme stratejisi yeterli ilgiyi görürse, değerinin rahatlıkla 30 milyar doları geçmesi mümkün görünüyor. Platform tabanlı işlerde hedeflenen ekosistem içinde müşteriye dokunma hızı ve gücü kârlılıktan çok daha belirleyici olabiliyor. Buna pazarı domine etme etkisi diyoruz.
GLOBAL LOJİSTİK SEKTÖRÜ, TEKNOLOJİ START-UPLARIYLA HIZLA DİJİTALLEŞİYOR
Pandemi etkisiyle birlikte dijital dönüşümün en yoğun yaşandığı sektörlerin başında Lojistik geliyor. Lojistik, beklenenden daha hızlı dijitalleşiyor ve dönüşüyor. 2025’te 8 trilyon dolara koşan global lojistik sektörü, lojistik teknolojisi start-upları ile şekilleniyor. ABD’li lojistik teknolojisi şirketleri Coyote, Convoy, Project44, Next Trucking, CloudTrucks, Flexport, Fourkites, Uber Freight, Çinli Manbang, Hintli Delhivery, Blackbuck ve Rivigo, Brezilyalı CargoX unicorn eşiğini geçen ve hızla büyümeye devam dijital platformlar olarak öne çıkıyor.
Örneğin, Çinli Manbang 2019’un son çeyreğinde aldığı 1.9 milyar dolarlık yen yatırımla 12 milyar dolar değerlemeyi geçmişti. Bugünlerde ABD’de 30 milyar dolarlık bir değerden IPO yapmaya hazırlanıyor. Manbang Çin’de 10 milyon kamyonu kontrol ediyor. Avrupa’da se Uber Freight Europe ve Fransız Everoad’u 2019 içinde sürpriz bir şekilde bünyesine katan ve hızla büyümeye devam eden Alman merkezli digital forwarder şirketi Sennder dikkatleri çekiyor. Sennder geçen aylarda aldığı yen yatırımlarla 2021’e unicorn olarak giren start-up’lar arasında yer alıyor.
