Kartlı harcamalara önlem, 2. konuta sınırlama gelebilir
Güneydoğu illerinde 6 Şubat’ta meydana gelen depremin yarattığı ekonomik hasarın büyüklükleri netleşti. Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda yer verilen bilgilere göre, 103 milyar dolar olarak hesaplanan toplam hasar maliyetinin, 56,9 milyar dolarlık bölümünü konut zararları oluşturuyor.
HÜSEYİN GÖKÇE –ANKARA
2024 yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nın Onaylanması Hakkında Karar Resmi Gazete’de yayımlandı. Toplam 497 sayfadan oluşan programda, dünya ekonomisindeki gelişmeler ve Türkiye ekonomisindeki gelişmeler ayrı başlıklarda ele alınıyor. Programın ikinci bölümünde ise 2024 yılına ilişkin hedef ve politikalar yer alıyor. Burada da 12. 5 Yıllık Kalkınma Planı’nda yer alan makroekonomik göstergeler yanı sıra sektörel politika ve tedbirlere yer veriliyor.
Yatırım Programı’nın, Ekonominin Genel Dengesi başlıklı bölümünde yer alan verilere göre 2024 yılında da geçmiş yıllarda olduğu gibi yatırım ve tüketimin önemi bölümünü özel sektör gerçekleştirecek. Buna göre, cari fiyatlarla 17 trilyon 879 milyar liralık toplam tüketim, 2024’te yüzde 59,8’lik artışla 28 trilyon 585 milyar liraya yükselecek. Bunun 4 trilyon 329 milyar lirası kamu, 24 trilyon 255 milyar lirası ise özel sektör tarafından yapılacak.
Kamu yatırımlarında aslan payı ulaştırmada
Toplam yatırımların da tüketimdekine benzer bir oranda yüzde 59,4 artması öngörülüyor. Bu kapsamda kamu sabit sermaye yatırımları yüzde 44,9 artarak 1 trilyon 397 milyar liraya, özel sektör sabit sermaye yatırımları ise yüzde 61,2 artarak 11 trilyon 375 milyar liraya yükselecek.
Kamunun 2024 yılında yapacağı 1 trilyon 362 milyar liralık sabit sermaye yatırımının yüzde 36,3’üne karşılık gelen 494 milyar liralık kısmı ulaştırma sektörüne yapılacak. Bunu 2829 milyar lira ve yüzde 20,8 ile diğer hizmetler, 157 milyar lira ve yüzde 11,6 ile de eğitim sektörü takip edecek.
103 milyar dolarlık deprem maliyetinin detayları
Deprem felaketinin maliyetine yönelik daha öne açıklanan 103 milyar doların detayları da 2024 yılı programında belli oldu. Buna göre maliyetin en büyük kısmını 56,9 milyar dolar ile konut zararları oluşturuyor. Bu miktara, acil yıkılacak, yıkık, ağır ve orta hasarlı konutlar dahil edilmiş durumda.Kamu kesiminin hasarı 12,9 milyar dolar, özel kesimin hasar tahmini ise 11,8 milyar dolar düzeyinde. Acil harcama tutarının 6,8 milyar dolar olarak belirtildiği tabloda, ev işi eşya maliyeti 3,1 milyar dolar, hafriyat maliyeti 2.2 milyar dolar, motorlu araç hasarı ise 300 milyon doları buluyor. Hesaplamaya göre esnafın gelir kaybı 700 milyon dolar, DASK ödemeleri 1,9 milyar dolar, motorlu taşıt sigorta ödemesi 100 milyon dolar, GSYH çıktı kaybı ise 6,9 milyar dolar olarak öngörülüyor.
İkinci konuta yönelik kredi sınırlamasının kapsamı da genişleyebilir
Programda, ikinci konut alımında kredi kullandırılmasına yönelik getirilen sınırlamanın da kredi kartlarına getirilen sınırlama gibi takip edileceği belirtiliyor. Yine aynı şekilde kredi değer oranını azaltıp, kredi risk ağırlığını yükselten kararlara ilave önlemler alınacağı kaydediliyor.
Kira ve araç satışları dijital kayda alınacak
Konut/işyeri kiralarıyla ikinci el araç satışlarındaki idari kayıt eksikliklerinin giderilmesine yönelik olarak dijital kayıt sistemleri kurulacak. Hem kira hem de ikinci el araç satışı gibi işlemler dijital ortama kaydedilecek.
Kredi kartları için yeni önlemler gelebilir
12. Kalkınma Planı’nda 369,4 numaralı tedbirde yer alan “ekonomik dengeleri bozucu ve enflasyonu besleyen tüketim artışlarını önleyecek uygulamalar hayata geçirilecektir” metnine yönelik uygulama detayları dikkat çekti. İlgili bölümde, kredi kartı ile gerçekleştirilecek mal ve hizmet alımlarıyla nakit çekimlerinde taksitlendirme süreleri başta olmak üzere enflasyonu düşürmeye yönelik politikayı destekleme yönünde alınan kararların etkilerinin analiz edileceği kaydedildi. Gerek görülmesi durumunda bu konuda ilave tedbirler alınacağı vurgulandı.