2023 tahminlerim

Önümüzdeki sene Türkiye ile ilgili konuşurken seçim öncesi ve seçim sonrasını ayırmak gerekiyor. Bugünden, seçimin hangi tarihte yapılacağını ya da sonucunu bilemiyoruz. Sonuç ne olursa olsun, yıl ortasında bazı konularda kırılma olacak. Bazı konulardaysa belirleyici faktörler yerel değil global olduğu için önemli bir değişiklik olmayacak. Bu seneki tahminlerimde teknoloji ve dijital alanda Türkiye’deki somut konulara odaklanacağım. PayPal, Türkiye’ye dönmeyecek. Bu tahminim seçim sonucundan bağımsız. Çünkü             

PayPal’ın olumsuzlaşan küresel ekonomide Türkiye’ye ayıracak ne entelektüel kaynağı var ne de Türkiye içinde Paypal gelsin diye bekleyen büyük bir baskı grubu (e-ihracatçı küçük bir kitle hariç). Uber ise Türkiye’ye dönebilir. Seçimi muhalefet kazanırsa bunun hızla ve kolay olacağını düşünüyorum. Zaten Uber de bu yönde hazırlık yapıyor. Mevcut iktidar devam etse bile, İstanbul’u yaşanmaz hale getiren taksi krizi, Uber’e karşı olan resmi tutumda yumuşamalara yol açabilir.              

2023’te Türkiye’den çekilen sosyal medya şirketi olmayacak. 2022’de olacağını öngörmüştüm. Ancak, sosyal medya şirketlerine sıkı yükümlülükler getiren kanunun yürürlüğü Nisan 2023’e bırakılınca tahminim tutmadı. Seneye tam tersi tahminde bulunmamın nedeniyse, çekileceğini düşündüğüm Twitter’ın yeni sahibi. Elon Musk’ın iddiası, Twitter’ı liberal (ABD’deki anlamıyla “sol”) yönetim çizgisinden kurtarmak. Musk’ın Türkiye’de uydularımızı uzaya göndermek gibi başka işleri de var. Tesla yakında Türkiye’ye gireceğini açıkladı. Hal böyleyken zıtlaşacağını düşünmüyorum.           

Kripto varlıklarla ilgili kanun sene sonuna doğru çıkacak. Bu konuda Eylül ayı itibarıyla G-20’de bir uzlaşı olacağını düşünüyorum. Bu uzlaşıyı bekleyerek çok doğru bir iş yaptık. Seçimleri muhalefet kazanırsa, mevcut taslağı yenilemek isteyebilir ve takvim 2024’e sarkabilir. Ancak her durumda bir hareket olacaktır.              

E-ticaret Kanunu’nda da bazı revizyonlar yapılacak.       

Sandıktan muhalefet çıkarsa revizyon kapsamının genişleyebileceğini düşünüyorum.       

Bu sonbahar gündeme gelen Avrupa Birliği’ndeki Dijital Hizmetler Yasası’nın benzeri Google, Facebook gibi şirketlerin faaliyetlerine yönelik düzenleme de tekrar gündeme gelecektir.           

Bu kapsamda, Google’ın medya kurumlarına telif ödemesi yapmasının da hükme bağlanacağını bekliyorum. İnternet ekonomisindeki önemli belirsizliklerden olan, Türkiye’den yurtdışına kişisel veri transferine yönelik kolaylaştırmanın seçimden önce bile yasalaşması mümkün.               

Eve hızlı süpermarketten sipariş vermek 2023’te eskisi kadar kolay olmayacak. Oysa ne güzel bir lükstü istediğiniz ürünü 15 dakikada -neredeyse kendi gidip alacağınız marketle aynı fiyata- evinize getirtmek. Dünyada faizlerin yükselmesiyle teknolojiye yönelik girişim sermayesi yatırımlarının azalması, hızlı süpermarketleri sübvanse eden finansmanın tüm dünyada kurumasına yol açtı.             

Getir’in Almanya’daki rakibi Gorillas’ı alması böylece başlayan konsolidasyonun bir örneği. Parça başı ücretle çalışan kuryelerin artan masraflarının, hanehalkı harcaması hayat pahalılığı ile mücadele ederken, reel olarak küçülen alışveriş sepetleriyle finanse edilmesi mümkün değil. Birçok kurye, bu işlerle uğraşacağıma artan asgari ücretle bordrolu bir işe gidip çalışayım diyecek. Eleman bulamayan turizm ve sanayicilere müjde, evine sipariş verip keyif yapan tüketicilere kötü haber! Ekonomi bir şekilde dengesini buluyor.         

Tüm okurlarımıza sağlıklı, keyifli ve bol kazançlı yıllar dilerim.