28. Taraflar Konferansı COP28
Birleşmiş Milletler'in yıllık iklim değişikliği konferansı olan COP’un 28. toplantısı (COP28) 30 Kasım 2023'te Birleşik Arap Emirlikleri'nin Dubai kentinde başladı. Açılımı Taraflar Konferansı olan COP (Conference of Parties), Birleşmiş Milletler üye devletlerinin, iklim değişikliğiyle mücadeledeki ilerlemeyi değerlendirmek ve UNFCCC yönergeleri dahilinde iklim eylemi için bir plan yapmak üzere bir araya geldiği yıllık bir toplantılardır. İlk COP 1995 yılında Berlin'de yapıldı. Geçen yıl COP27, Mısır'ın Şarm El-Şeyh kentinde gerçekleştirildi.
1997'de onaylanan Kyoto Protokolü, imzacıların doğal iklime insan müdahalesini önlemek için sera gazı emisyonlarını azaltmayı kabul ettikleri dönüm noktası niteliğinde bir uluslararası anlaşma. COP3'ün bir sonucu olan anlaşma, COP toplantılarının en önemli çıktılarından birisi. Bu anlaşma 2012 yılında 2020'ye kadar uzatıldı. Paris İklim Anlaşması olarak da bilinen Paris Anlaşması da 2015 yılında COP21'de müzakere edilen uluslararası bir anlaşma. Paris'te katılımcılar, 1,5°C'de kalma çabalarını sürdürürken küresel sıcaklık artışını 2 derece ile sınırlamayı kabul ettiler. Anlaşmaya göre, her ülke karbon emisyonlarının yanı sıra bunları azaltma ve dengeleme çabalarını izlemeli, kaydetmeli ve raporlamalı.
Sera gazları; CO2, metan ve kükürt dioksit gibi doğal olarak oluşan gazlardır ve Dünya'daki ısıyı tıpkı bir seranın soğuk iklimlerde sebze-meyve yetiştirmek için ısıyı hapsettiği gibi hapsederler. Araştırmalara göre, sera gazları olmasaydı, Dünya'daki ortalama sıcaklık şu anda olduğu gibi 15 derece yerine -18 derece olacaktı. Sanayi devrimiyle birlikte, insanlar fosil yakıtları yoğun olarak kullanmaya başladı ve bu yakıtların kullanılması atmosfere ciddi miktarda sera gazları salıyor. Örneğin; küresel ısınmanın yaklaşık dörtte üçünün nedeni olan CO2'nin tamamen emilmesi binlerce yıl alabilir. Atmosferde daha fazla sera gazı, daha sıcak bir gezegen anlamına geliyor. Sanayi Devrimi'nden bu yana, ortalama küresel yüzey sıcaklığı yaklaşık 1.1 derece arttı. Çoğu bilim insanı, 1.5 derecelik bir artışın, iklim değişikliğinin etkilerinin en tehlikeli ve geri döndürülemez olacağı eşik olduğu konusunda hemfikir. 1.5 derecelik bir azaltma, ortalama küresel sıcaklık artışını bu seviyenin altında tutmak için bir hedef. 2021'deki COP26'da hükümetler, 2015'te Paris'te kararlaştırılan 2 derecelik yol hedefi yerine 1,5 derecelik bir hedefe odaklanmayı kabul etti. Küresel ısınmayı 1.5 derece ile sınırlamak için, küresel ekonominin her bölümünün hızla karbondan arındırılması gerekiyor. Birçok şirket, ülke ve kuruluş, önümüzdeki yıllarda karbondan arındırma veya net sıfıra geçiş yapma sözü verdi. Yıllık sera gazı emisyonları her yıl azaltılan miktara eşit olduğunda, atmosferdeki net sıfır sera gazı kazancı elde edilecek. Hükümetler arası İklim Değişikliği Paneli tarafından belirlenen net sıfıra giden yollar, hem karbondan arındırmayı hem de karbonsuzlaşmayı (dekarbonizasyon) içeriyor. Dekarbonizasyon, atmosferdeki karbon ve diğer sera gazlarının azaltılmasıdır. Yüksek karbon yayan fosil yakıtların kullanımını azaltarak elde edilir. Karbonsuzlaşma çözümleri, karbonu atmosferden uzaklaştırır ve uzun vadede depolar. Net sıfıra ulaşmak için enerji, tarım ve arazi kullanımı dahil olmak üzere tüm sektörlerde karbonsuzlaştırmanın gerçekleşmesi gerekecek.
COP28, Birleşik Arap Emirlikleri'nin ev sahipliğinde Dubai'de düzenleniyor. Bu yılki etkinlikte, Paris Anlaşması'ndan bu yana kaydedilen ilerlemenin kapsamlı bir değerlendirmesini sağlayacak ilk "küresel durum değerlendirmesi" yer alacak. Amaç; ilerlemekte olan boşlukları kapatmaya yönelik tedbirler de dahil olmak üzere, iklim eylemi konusundaki çabaları uyumlu hale getirmek. COP28 aynı zamanda iklim değişikliğine uyum girişimlerinin yanı sıra azaltımı da ön plana çıkaracak. Bunlar dört ana tema altında toplanacak: sağlık, su, gıda ve doğa. Son olarak COP28, yüksek emisyonlu sektörler, özel sektör ve petrol ve doğal gaz kuruluşları da dahil olmak üzere genişletilmiş paydaş katılımını öne çıkaran ilk etkinlik olacak.