Anti portföy

İş hayatında herkes başarılarıyla övünür: İyi giden yatırımlar, iddialı projeler, ödüller… Peki ya kaçan fırsatlar? Bu konuda ilginç bir yaklaşım, Bessemer girişim sermayesi fonunun reddettiği ama sonra çok başarılı olan firmaları derlediği anti-portföy listesi.

Neredeyse yarım asırdır faaliyet gösteren Bessemer, dünyanın ilk girişim sermayesi fonlarından biri. 19 milyar dolar yöneten şirketin Silikon Vadisi’nden Boston’a, New York’tan Londra’ya, İsrail’den Hindistan’a uzanan çeşitli ofisleri var. Linkedin, Shopify, Pinterest ve DocuSign gibi başarılı girişimlerin erken aşama yatırımcısı olan Bessemer’in portfoyünden 130 şirket halka arz edilmiş.

Belki de bu başarılı geçmişin sağladığı kendine güven sayesinde, Bessemer ıskaladığı bazı fırsatları ‘anti-portföy’ adıyla yayınlıyor. Bu listede kimler mi var? Beraber bakalım.

Sene 2010. Aylık 100 bin dolar cirosu olan bir start-up yatırımcı arıyor. 40 milyon dolarlık değerleme Bessemer için ‘çılgınca’dır. Girişimin aylık cirosu Şubat’ta 200 bin, Mart’ta 300 bin dolar olur. Nisan’da firma 60 milyon dolar üzerinden yatırım alır. Pas geçilen fırsat Airbnb’dir ve Aralık 2020’de 47 milyar dolar değerlemeyle halka arz edilir.

Bir elektronik şirketine halka arz öncesi yatırım (pre-IPO) yapma imkanı doğar. Bessemer yöneticileri 60 milyon dolarlık değerlemenin ‘saçmalık’ olduğu düşünür. Söz konusu şirket bugün 2,25 trilyon dolar değerindeki Apple’dır.

2012’de bir firma kendini yatırımcılara tanıtmak için demo günü düzenler. Girişimin kurucusu, Bessemer gibi prestijli bir fonla ortak olmak için ‘önümüzdeki iki haftada hangi sorularınıza cevap verebilirim?’ der ve 10 milyon dolar değerleme üzerinden 500 bin dolar yatırım yapma önerisini sunar. Cevap nettir: ‘Size yatırım yapmamızı sağlayacak hiçbir cevabınız olamaz’. Dokuz yıl sonra, Coinbase 85,8 milyar dolar değerlemeyle halka arz edilir.

Bessemer’in ‘anti-portföy’ listesini (ve vakaları kamuoyu ile paylaşmasını) çok önemli buluyorum. Böyle bir yüzleşme, herşeyden önce ciddi bir kendine güven gerektiriyor. Ayrıca, hataları/ ıskalanan fırsatları ele almak, bazı dersler çıkarmayı da beraberinde getiriyor. Nitekim bu köşedeki Post-mortem (ölüm sonrası raporu) yazımızda, erken aşama girişimlerin ölüm sebepleri üzerinden, iyi gitmeyen yatırımlar/ projelerden ders çıkarmayı konuşmuştuk. Ancak herhalde en önemlisi, hatalardan yılmadan, kaçan fırsatlara takılıp kalmadan ileri doğru yürümeyi sürdürmek.