Enflasyon hedefi 2019’da da tutmadı, TCMB hükümete mektup yazacak

“Enflasyon Hedeflemesi” rejiminin uygulandığı 2006 yılından bu yana, küresel kriz dönemi hariç olmak üzere ciddi sapmaların yaşandığı enflasyonda, 2019 hedefi de tutmadı. Yüzde 5’lik hedefe karşılık, enflasyon geçen yılı yüzde 11,8 düzeyindeki artışla kapattı. Yıllık enflasyon, bununla birlikte TCMB’nin 2019 yılının ilk “Enflasyon Raporu”ndaki tahmininin ise altında kaldı. Raporda, 2019 yılı sonunda enflasyonun, orta noktası yüzde 14,6 olmak üzere, yüzde 12,1 ile yüzde 17,1 aralığında gerçekleşeceği tahmininde bulunulmuştu.

TCMB ile hükümetin üçer yıllık dönemler için birlikte belirledikleri orta vadeli enflasyon hedefi, 2012 yılından bu yana 5 seviyesinde bulunuyor. Ancak TCMB’nin de raporlarında dile getirdiği üzere, fiyatlama davranışı ve beklentilerdeki bozulma, kamu tarafından yönetilen/yönlendirilen fiyatlar ve vergi ayarlamaları, gıda fiyatlarındaki oynaklıklar hedeflere yönelik en büyük risk unsurları olarak öne çıkıyor. Ayrıca son yıllarda gelişmekte olan ülkelere yönelik sermaye akımlarının zayıflaması ve banka kredilerindeki arz yönlü sıkılaşmanın yarattığı etkiler de hedeflerin sapmasında önemli rol oynuyor.

Türkiye, 2001 krizinden sonra “temel amacı fiyat istikrarını sağlamak” olarak belirlenen TCMB’nin bağımsızlığına kavuşturulması ve dalgalı kur sistemine geçmesinin ardından “Enflasyon Hedeflemesi” rejimini benimsedi. 2002-2005 yılları arasında uygulanan “örtük” hedeflemede başarı sağlandı ve sapmalar kabul edilebilir sınırlar içinde kaldı. “Açık” hedeflemeye geçilen 2006 yılından bu yana ise aynı başarı performansı yakalanamadı ve ciddi sapmalar yaşandı. Kimi yıllar gerçekleşen enflasyon, hedefin 3-4 katına kadar ulaştı. Görece hedefe en yakın gerçekleşmelerin yaşandığı dönemlerin ise, küresel krizin etkilerinin en yoğun hissedildiği 2008-2009 yılları olması dikkati çekti.

Fiyat istikrarının sağlanması çerçevesinde ileriye dönük olarak enflasyon hedefinin kamuoyuna ilan edilmesi olarak tanımlanan enflasyon hedeflemesi, esas olarak, merkez bankasının açıkladığı hedef ile ekonomik birimlerin enflasyon beklentileri için bir çapa oluşturulmasını amaçlıyor.

Merkez Bankası, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkeleri gereğince, enflasyon hedeflerinden sapılması nedeniyle hükümete “açık mektup” yazarak, hedeften sapmanın nedenlerini ve alınması gereken önlemleri açıklayacak.