Türkiye’nin rekabet avantajı olan sektörler

Strateji; rekabette öne geçmek için mevcut kısıtlar ve kaynaklar doğrultusunda yaptığımız hamlelerdir. Strateji geliştirirken zayıf taraflarımızdan çok güçlü yanlarımıza odaklanmalıyız. Temel kurallarından birisi; kısıtlı kaynakları/güçleri rekabet avantajımız olan noktalara odaklamaktır. Eğer vektörlerin hepsi farklı yöne giderse sinerji yaratamadıkları için sonuç 0 olur. Kuvvetlerin tek veya en fazla birkaç alanda toplanması gerekir.  “Milletlerin Rekabet Avantajı” (The Competitive Advantage of Nations) kitabında Michae l Porter, bir ülkenin rekabet gücünün; makro ekonomistlerin iddia ettiği gibi doğal kaynaklara, işçilik maliyetlerine, faiz oranına ya da milli paralarının değerine değil sanayisinin inovasyon kapasitesine bağlı olduğunu iddia eder. Diğer bir ifade ile inovasyon yapabilen ülkeler global rekabette öne çıkar. Peki, bir ülke her sektörde rekabetçi olabilir mi? Porter’a göre yanıt hayırdır. Rekabetin sırrı, kümelenmelerdir (clusters). Tedarikçileri, üreticileri, insan kaynaklarını ve tüketiciyi kapsayan güçlü bir ekosisteme, dinamik bir pazara ve önemli rakiplere sahip endüstrilerde söz konusu ülke rekabet avantajına sahip olabilir. Dolayısı ile her ülkenin rekabette üstün olacağı endüstriler değişir. Porter’in geliştirdiği konseptten (diamond) ilham alarak ve üzerine diğer okumalarımızı ekleyerek bir ülke için stratejik endüstrilerin belirlenmesinde aşağıdaki parametreleri kullanılabileceğimizi söyleyebiliriz:

1. Alt yapı
2. Yetişkin insan kaynakları
3. İç Pazar Büyüklüğü/Güçlü Talep
4. Tedarik ağı/Yan sanayi
5. Strateji
6. Yönetim becerileri
7. Rekabet şiddeti

Türkiye hangi sektörlerde rekabet üstünlüğüne sahiptir? Yukarıdaki faktörleri değerlendirerek Türkiye’nin rekabet avantajı olan sektörleri şu şekilde belirleyebiliriz:

1. Tarım ve gıda
2. Otomotiv ve mobilite
3. Oyun ve eğlence
4. Finans ve bankacılık
5. Tekstil ve hazır giyim
6. Enerji
7. Sağlık

Hiçbir ülke her sektörde dünyanın en iyisi olamaz. Rekabet avantajına sahip olunmayan onlarca farklı sektörde enerji kaybetmek yerine hızlı büyüme sağlayacağımız ve global oyuncular çıkartabileceğimiz birkaç sektöre odaklanmamız gerekir. Güney Kore ile Türkiye’nin ya da Polonya’nın rekabet avantajı olan sektörler farklılık gösterir. Ülkeler birbirilerinin tecrübelerinden faydalanabilir ama modellerini kopyalamamalı. Güney Kore istese de tarımda rekabetçi olamayabilir. ABD, teknoloji inovasyonları ile oyunun kurallarını değiştirirken; Japonya, süreç inovasyonları ile global ölçekte rekabetçi markalar çıkarttı. Önümüzdeki haftalarda yukarıdaki 7 parametreyi ve 7 sektörü açalım.