Yurtta teknoloji, dünyada teknoloji
TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Tombalak’ın dile getirdiği teknolojiyi sektörün değil ülkenin gündemine yerleştirme hedefini, kullanma, üretme ve ihraç etme boyutları ile değerlendirmek gerekiyor. Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Tombalak, “TÜBİSAD’da odağımız teknolojiyi sektörün değil, ülkenin en önemli gündem maddesi haline getirmek. Bunun için teknolojinin hem kullanımını, hem üretimini hem de ihracını artırmak gerekiyor. Hedefimiz bunu yaparken tüm diğer sektörlerin büyümesine katkı sağlamak” diyor.
Tombalak, bunu yapmak için oluşturdukları eylem planının ilk sırasına, teknoloji konusunda farkındalık yaratmayı koyuyor ancak bu farkındalığın yeni tanımının da altını çiziyor. “Firmaların rekabette öne geçmesinin asıl yolunun teknoloji olduğunu anlaması gerekiyor” diyen Tombalak, ekonominin gerçekleri doğrultusunda rekabet gücü arayan firmaların teknoloji şirketlerini desteklemesine bağlıyor.
Özellikle içine düştüğümüz ekonomik durumda, bu desteğin sadece firmalarla sınırlı kalmaması ve kamuyu da kapsayan bir stratejik büyüme yönetimi politikası oluşturulması gerekiyor. Bahsettiğim bu nokta, Tombalak’ın “bir şirketin değil ülkenin desteklenmesi gerektiği” vurgusunun ötesine geçiyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla Temmuz 2023 sonunda yayımlanan Kamuda Açık Kaynak Kodlu Yazılım Kullanımı genelgesi, ilk anda bu yönde umut verici bir gelişme gibi görünüyor. Çok iyi yazılmış bir metin olduğunu yadsımak mümkün değil. Hedefler çok net tanımlanıyor: Kamuda açık kaynak kodlu yazılım kullanımı yaygınlaştırılarak bilişim harcamalarından tasarruf edilmesi, üretici bağımlılığının azaltılması ve siber güvenliğin güçlendirilmesi...
Ölçek etkileyici: “Milli Savunma Bakanlığı, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Savunma Sanayii Başkanlığı, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği, Emniyet Genel Müdürlüğü” diye başlayan liste “özelleştirme kapsam ve programına alınmış hisselerinin yarısından fazlası kamuya ait olan özel hukuk hükümlerine tabi kuruluşlar, fonlar, döner sermayelerce” diye uzuyor.
Sürecin işlemesi için de doğru organizasyon yapılmış ve “AKKY geçiş sürecinde kurumlar arası koordinasyon Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi tarafından sağlanacak” ifadesi ile sürecin sahibi tanımlanmış.
Kamunun muazzam gücünü kullanmak
Her şey mükemmel görünüyor. Bunun vereceği sonuçları başarılı gösterecek rakamların da ortaya çıkması kaçınılmaz. Kamunun her ülkede muazzam bir gücü var; Türkiye’de bu daha büyük çünkü ekonominin diğer oyuncuları zaman içinde güçsüzleşmiş durumda. Bu koşullarda etkileyici sonuçları oluşturmak çok zor değil. Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) teşvik edilirken, kamu çalışanlarının BES hesaplarını açtığı kuruluş bir anda portföy sıralamasında ilk sıraya çıkmıştı.
Yine kamunun iradesi ile sıfırdan yaratılan Enerji Piyasaları İşletme A.Ş.’nin yaklaşık 800 milyar liralık “net satışları” ile Fortune 500 Türkiye listesinin ilk sırasında yer alması, bu konuda güven veren başka bir örnek. 2022 verileri ile hazırlanıp 2023’te yayımlanan bu listede EPİAŞ, 2022 yılında net satış gelirlerini bir önceki yıla göre yüzde 378,5 artırıp 799 milyar 666 milyon liraya çıkararak ilk sırada yer alıyor.
Türkiye’nin büyüme modeli ve teknolojinin anlamsızlığı
EPİAŞ’ın 2021 yılında listenin liderliğini ele geçirirken, ürettiği 2020 yılı skorunda net satışlar 105,8 milyar lira ve büyüme oranı da yüzde 20,3’tü. Bunları dolara çevirirsek, 2020 net satış geliri, yaklaşık 14 milyar dolar ediyor. 2022’de baskılanan ve dans eden dolar kuru ile bu hesabı yapmak o kadar kolay değil ama 30 Aralık 2022’deki 18,70 liralık dolar kuru ile hesap yaparsam, 42,8 milyar dolar buluyorum. Bugünkü 26,7 liralık kurdan bu 30 milyar dolar ediyor. Karmaşık ama Türkiye gerçeğini açıklayıcı göstergeler.
Tombalak’ın firmaların teknoloji şirketlerini desteklemesi ve birlikte rekabet gücü yaratan bir ülke olma modelini bu tercihler ve gerçekleri göz önünde bulundurmasında yarar var. Her sene TÜBİSAD rakamlarında bilişim sektörünün TL bazındaki muhteşem büyüyüp dolar bazında aynı muhteşemlikteki daralması da bu gerçeğe işaret ediyor. Bundan nasıl çıkacağımızı, bir sonraki yazıda ele alacağım.
