İran tarife saptırdı, poşeti yangın tüpü hortumu gibi Türkiye’ye gönderiyor

MERVE YİĞİTCAN

Türkiye’de poşet ithalatı ve bunun yarı mamulüne getirilen gözetim uygulamasına takılmak istemeyen İran, tarife saptırarak poşet yarı mamulünü yangın tüpü hortumu olarak Türkiye’ye ithal etmeye başladı. Sektör temsilcileri, gözetime tabi olan 392010 GTİP numaralı PE filmlerin, gözetime tabi olmayan 3917.32.00.10.00 GTİP numaralı boru şeklindeki ürünler olarak gümrükten çekildiğine dair duyumların artması üzerine konuyu Ticaret Bakanlığı’na taşıdı. Tarife saptırma yöntemiyle konunun istismar edildiğini söyleyen sektör temsilcileri, iç pazarda rekabeti zorlaştıran ve haksız rekabete yol açan bu durumun önüne geçilmesi için gerekli tedbirlerin alınmasını talep ediyor.

İthalat 1 ayda 22 milyon kiloyu aştı

İranlı plastik üreticileri, Türkiye’de ithalatı gözetime tabi olan poşet ve poşet yarı mamulünü Türkiye’ye sokmak için ilginç yöntemlere başvurmaya başladı. Petrokimyada önemli bir sanayiye sahip olan bu ülke, ambargolar nedeniyle dünyaya istediği gibi açılamadığı için, Türkiye hem büyüklüğü hem de yakınlığı ile İran’daki sektörün en önemli pazarı... Ancak Türkiye’de çeşitli ürünlerde yerli sektörün korunmasına yönelik tedbirler İran’ın Türkiye’ye ihracat potansiyelini kısıtlıyor. Geçmiş yıllarda plastik poşet için gözetim uygulaması kararının alınmasından sonra, bu kez İran’dan poşet yarı mamul şeklinde gelmeye başlamıştı. Bunun üzerine yurtiçinde sektörün korunması adına yarı mamul poşete de gözetim uygulaması başlatılmıştı. Ancak Türkiye pazarında küçülmek istemeyen İranlı üreticiler, şimdi de plastik poşet yarı mamulüne çok benzer olan yangın tüpü hortumu şeklinde yarı mamul poşet göndermeye başladı. Öyle ki bu durum dış ticaret verilerinde de göze çarpmaya başladı. Edinilen bilgiye göre, yangın tüpü borusu olan 3917.32.00.10.00 GTİP numaralı ürünün ithalatı normal dönemlerde 1 milyon kilogramın altında seyrediyor. Ancak yılbaşından bu yana düzenli bir şekilde artan bu kalemdeki ithalat, haziran ayında 22,3 milyon kilogramı aşarak adeta patladı. Sektörden bu konuda gelen şikâyetlerin artması üzerine PAGEV, konuyla ilgili Ticaret Bakanlığı’na başvurdu. Bakanlığa iletilen yazıda şu ifadeler yer alıyor:

Haksız rekabet vurgusu

“Bildiğiniz üzere yakın zaman önce yaptığımız başvuru çerçevesinde başta İran olmak üzere, Türkiye’de yerli üreticilere haksız rekabet oluşturan 392010 GTİP numaralı PE filmlerle ilgili Bakanlığımız olarak gözetim uygulaması başlatmıştınız. Ancak son dönemde üye firmalarımızdan gelen duyumlar çerçevesinde, İran’dan yoğun miktarda yarı mamul 392010 GTİP numaralı PE filmlerin tarife saptırılma yöntemiyle ülkeye giriş yaptığı bildirilmiştir. 392010 GTİP numaralı PE filmler, gözetime tabi olmayan 3917.32.00.10.00 GTİP numaralı boru şeklindeki ürünler olarak gümrükten çekildiğine dair duyumlar alınmaktadır. Bir başka ifade ile durum istismar edilerek PE film olan yarı mamul ürünler tarife saptırılarak 3917.32.00.10.00 GTİP numarası ile ithal edilmektedir. Bu durum iç pazarda rekabeti zorlaştırmakta ve haksız rekabete yol açmaktadır.”

İTHALATTAKİ ARTIŞLAR ŞÜPHELERİ ARTIRDI

İlgili yazının devamında söz konusu GTİP’ten Haziran 2023’de yapılan ithalat Ağustos 2022’deki miktarın 48,5 katına çıktığı belirtilerek, şöyle devam edildi: “3917.32.00.10.00 GTİP numaralı ürünlerin 2022 yılı ikinci yarısından itibaren ithalat rakamları ciddi boyutta artış göstermiştir. İthalatın diğer aylara göre en düşük olduğu Ağustos 2022 döneminde 459 bin 727 kilo olan ithalat rakamı, 2023 yılının Haziran ayında 22 milyon 339 bin 486 kiloya çıkmış olup, 48,5 kat artış göstermesi konuya ilişkin şüpheyi de güçlendirmektedir. Yaptığımız incelemede gümrüklerin bazı hallerde GTİP belirlemek kendi sorumlulukları olduğu halde, gönderdikleri laboratuvarlardan GTİP sordukları ve çoğu hallerde laboratuvarların yanlış GTİP raporlarının da, bu tarife saptırma sürecine dayanak olduğunu ortaya koymuştur. Yerli üreticimiz için haksız rekabet oluşturan bu durumun önlenebilmesi için bu tarife saptırma yöntemi ile yapılan suiistimalin önlenmesi, gümrüklerin ve gümrük laboratuvarlarının bilgilendirilmesi ve Bakanlığımızın uygun gördüğü diğer tedbirlerin alınmasını arz ve talep ederiz.”