Verimlilik imalatta sınırlı kültür-sanatta hızlı arttı
2005-2022 yılları arasında çalışılan saat başına üretime dayalı verimlilik karşılaştırmasına göre kültür sanat gibi bazı sektörlerde yüksek oranlı artışlar görülse de toplam ekonomide fark sadece 12,5 puan oldu. En fazla düşüş yaklaşık 550 puan ile elektrik-gaz -buharda yaşanırken imalattaki artış 12,7 puanda kaldı.
Mehmet KAYA / ANKARA
Strateji ve Bütçe Başkanlığı, 2009 fiyatlarıyla reel olarak 2005 ve 2022 yıllarında çalışılan saat başına üretime dayalı verimlilik karşılaştırması yaptı. Sayısal dönüşüm, teknolojik değişim, eğitim süresinin artması, aktif işgücü programlarının yoğunlaştığı bir dönemi kıyaslayan çalışmada, bazı sektörlerde yüksek oranlı verimlilik artışları görülse de toplam ekonomide fark sadece 12,5 puan oldu. Emek verimliliği birim zamandaki üretim değerinin aynı zamanda çalışılan saate bölünmesiyle oluşturuldu.
İstihdamdaki artış yüzde 53,3 verimlilik artışı yüzde 79,6
Çalışmada, çalışılan saat başına üretim yoluyla hesaplanan verimliliğin, emek üretkenliğinden daha fazla oranda sermaye, ara girdiler, teknik ve organizasyonel değişiklikler, ölçek ekonomileri vb. diğer girdilere yönelik işaretler verdiğine dikkat çekildi.
2005-2022 yılları arasında istihdamda ortalama yüzde 53,3 artış olduğu belirlenen çalışmada, buna karşılık emek verimliliğinin yüzde 79,6 oranında arttığı belirlendi. İstihdam içindeki en büyük paya sahip imalat sanayiinin ise yine istihdamdaki yüzde 55 artışa karşılık, yüzde 98,4 oranında yükseldiği ve ortalamanın üstüne çıktığı belirlendi. Aynı dönemde bilgi ve iletişim ile konaklama-yiyecek faaliyetlerinde de verimlilik artışının istihdamın üzerinde gerçekleştiği kaydedildi.
En yüksek artış kültür, sanat ile finans ve sigortada
Çalışmada, sektörel dönüşüm nedeniyle tarımda istihdam kaybı nedeniyle ortalamaya yakın bir verimlilik artışı olduğu, elektrik- gaz-buhar sektörü ile insan sağlığı ve sosyal hizmetlerde verimlilik düşüşü görüldüğü ancak istihdam artışının yaşandığı vurgulandı. Çalışmada, “2005-2022 döneminde en yüksek verimlilik artışı kültür, sanat, eğlence, dinlence ve spor (R) ile finans ve sigortada (K) görülmüş olup bu faaliyetlerde verimlilik 2005 yılına göre sırasıyla yüzde 1176,3 ve yüzde 307,4 artarken istihdam artışları yüzde 23,8 ve yüzde 31,2 olmuştur” belirlemesi yapıldı.
Çalışmada herhangi bir yoruma yer verilmedi ancak kapsadığı dönem itibariyle sayısallaşmanın ve teknolojik gelişmeler ve buna bağlı göreli olarak teknolojinin ucuzladığı, iş yapış biçimlerinde karlılığı artırıcı bir dizi değişimin olduğu dönemi incelemesi nedeniyle toplam ekonomideki verimlilik artışının sınırlı kalması dikkat çekti. 2009 fiyatlarıyla 2005 ve 2022 yılları kıyaslandığında, çalışılan saat başına üretimin toplam ekonomide 12,5 puan artması dikkat çekti.