2023 yılının ilk yarısında dış ticaretimiz ve 2028 hedefleri
2023 yılının ilk yarısında Türkiye ihracatı 123,4 milyar dolar, ithalat 184,8 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu dönemde, dış ticaret hacmi 308,2 milyar dolar, ihracatın ithalatı karşılama oranı ise %66,7 oldu. İlk 6 aylık dönemde aylık ortalama ihracat 20,6 milyar dolar, ortalama ithalat ise 30,8 milyar dolar rakamlarına ulaşıldı. İlk 6 ayda en yüksek ihracat rakamı 23,6 milyar dolar ile 2023 yılı Mart ayında, en düşük ihracat ise 18,7 milyar dolar ile 2023 yılı Şubat ayında; en yüksek aylık ithalat 34,3 milyar dolar ile 2023 yılı Mayıs ayında, en düşük ithalat ise 18,7 milyar dolar ile 2023 yılı Nisan ayında gerçekleşti.
Bölgesel bazda ülkemizin en büyük ticaret ortağı konumunda bulunan Avrupa Birliği ile ihracatımız 2023 yılının ilk 6 ayında 52,0 milyar dolar olarak gerçekleşti. AB’nin toplam ihracat içindeki payı ise %42,1 oldu. 2023 yılının ilk 6 ayında en fazla ihracat gerçekleştirilen ikinci bölge olan Yakın ve Orta Doğu’ya gerçekleştirilen ihracat %16,8 pay ile 20,7 milyar dolara ulaştı. Aynı dönemde Diğer Avrupa (AB Hariç) ülkeleri 19,5 milyar dolar ihracat, ve %15,8 pay ile en fazla ihracat gerçekleştirilen 3. ülke grubu oldu.
2023 yılının ilk 6 ayında Türkiye’nin toplamda en fazla ithalat gerçekleştirdiği ülke grubu Avrupa Birliği ülkeleri. Bu ülke grubundan ithalat ilk 6 ayda 51,9 milyar dolar olarak gerçekleşti. Toplam ithalat içindeki payı ise %28,1 oldu. 2023 yılının ilk 6 ayında en fazla ithalat gerçekleştirilen ikinci bölge olan Diğer Asya’dan gerçekleştirilen ithalat %24,5 pay ile 45,3 milyar dolar olarak gerçekleşti. Aynı dönemde Diğer Avrupa (AB Hariç) ülkeleri 43,6 milyar dolar ithalat ve %23,6 pay ile en fazla ithalat gerçekleştirilen 3. ülke grubu oldu.
Türkiye’nin ihracatını teknoloji yoğunluğuna göre incelediğimizde, ilk 6 ayda Yüksek Teknolojili Ürünler ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre %16,4 artışla ve %2,9 payla 3,44 milyar dolar olarak gerçekleşti. Orta yüksek teknolojili ürünler ihracatı ise %11,6 artışla ve %37,9 payla 44,24 milyar dolar'a ulaştı. Orta Düşük Teknolojili Ürünler ihracatı geçen yıla kıyasla %15,8’lik düşüşle ve %27,5 payla 32,18 milyar dolar oldu. Düşük teknolojili ürünler ihracatı bu dönemde %2,9’luk düşüş ve %31,6 pay ile 36,96 milyar dolar olarak gerçekleşti. Ticaret Bakanımız Sayın Ömer Bolat’ın 2028 yılı hedeflerine ilişkin açıklamasında yüksek ve orta-yüksek teknolojili ürün ihracatımızın payının yüzde 50’ye çıkarılması öngörülüyor. Bunda serbest bölge sayısının 25’e çıkarılması ve bölgelerin yüksek teknolojili ürün ihracatının artırılması hedefi de önemli rol oynayacak.
Diğer taraftan, Türkiye ithalatını teknoloji yoğunluğuna göre incelediğimizde, ilk 6 ayda yüksek teknolojili ürünler ithalatı bir önceki yılın aynı dönemine göre %27,2 artışla ve %10,2 payla 14,88 milyar dolar olarak gerçekleşti. Orta yüksek teknolojili ürünler ithalatı ise %13,1 artışla ve %41,6 payla 60,7 milyar dolar'a ulaştı. Orta düşük teknolojili ürünler ithalatı geçen yıla kıyasla %28,7 artışla ve %37,1 payla 54,2 milyar dolar oldu. Düşük teknolojili ürünler ithalatı bu dönemde %5,0 değişim ve %11,1 pay ile 16,17 milyar dolar olarak gerçekleşti.
İhracatı mal cinsine göre incelediğimizde, 2023 yılının ilk 6 ayında yatırım (Sermaye) Malları ihracatının bir önceki yılın aynı dönemine göre %13,6 artış ve %12,2 pay ile 15,1 milyar dolar olarak gerçekleştiği görülüyor. Hammadde-aramallar ihracatı %7,2 azalış ve %50,5 payla 62,35 milyar dolar olarak gerçekleşti. Tüketim malları ihracatı ise %0,6 artış ve %35,8 payla 44,14 milyar dolar oldu.
Mal cinsine göre ithalatı incelediğimizde ise, 2023 yılının ilk 6 ayında yatırım (sermaye) malları ithalatının bir önceki yılın aynı dönemine göre %33,9 artış ve %13,3 pay ile 24,5 milyar dolar olarak gerçekleştiği görülüyor. Hammadde-aramallar ithalatı %4,8 düşüş ve %75 payla 138,5 milyar dolar olarak gerçekleşti. Tüketim malları ithalatı ise %62,3 artış ve %12 payla 21,6 milyar dolar oldu.
Sayın Ticaret Bakanımızın yukarıda bahsettiğim açıklamasında 2028 yılı hedeflerine dair yer alan bazı diğer başlıklara baktığımızda: Türkiye’nin önümüzdeki 5 yıl içerisinde mal ve hizmet ihracatının 400 milyar dolar mal, 200 milyar dolar hizmet ihracatı olmak üzere 600 milyar dolara ulaşması öngörülüyor. Böylece ülkemizin küresel mal ihracatından aldığı pay yüzde 1.2’ye, küresel hizmet ihracatından aldığı pay ise yüzde 1.5’a ulaşacak. KOBİ’lerin ihracattaki payının yüzde 40’a, E-ihracatın payının ise yüzde 10’a çıkması hedefleniyor. Ayrıca, Sayın Bakanımızın açıkladığı, Eximbank sermayesinin 6 milyar 800 milyon lira arttırılarak 20 milyar 600 milyona çıkarılması ile ihracatçılarımızın kullanımına sunulacak ilave 70 milyarlık kaynak da ihracatçılarımızın hedeflerine ulaşmalarında önemli bir etken olacak. Sayın Bakanımızın akademi, sivil toplum kuruluşları, Özel sektör tecrübeleri ve engin vizyonu, Ticaret Bakanlığımızın yetkin bürokrasisi ve İhracatçı Birliklerimizin sahadaki gayretleri ile mal ve hizmet ihracatımızın gelişiminin Türkiye Yüzyılı vizyonunun gerçekleşmesine büyük katkı vereceğine inanıyoruz.