Ah, bu kredi güvence koşulları (covenants), bana neler ettin!

Pişmiş tavuğun başına gelmez derler ya, bizim hikayemizde Ahmet Bey’in başına neredeyse geliyordu. Kredi sözleşmelerindeki güvence koşulları (covenants), Ahmet Bey’e öyle bir dert açıyordu ki…

“Ahmet Bey, Ahmet Bey yandık, bittik biz. Bankadan aradılar, kredi sözleşmelerindeki güvence koşullarına uymamışız. Mahvolduk biz Ahmet Bey, mali tablolarda da kredileri kısa vadeye çekmek gerekecekmiş.”

“Sen ne diyorsun Veli Bey! Bizim 5 yıllık kredi sözleşmemizdeki güvence koşulu yıl sonu mali tablolarda işletme sermayesinin 1:0 oranında olması. Evet doğru, Eylül sonu mali tablolarda bu oranı tutturamadık ama yıl sonunda bir problem çıkmaz, merak etme. Hem krediyi kısa vadeye çekmekte ne demek? Ara bakayım Hızır UFRS’yi, bir de ona soralım.”

“Alo Ahmet Bey, ben Hızır UFRS. Önce kredileri ne zaman kısa ne zaman uzun vadede gösterebileceğinizden konuşalım sonra da Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu’nun (UMSK) 31 Ekim 2022 tarihinde yayımladığı “Güvence koşulları içeren uzun vadeli yükümlülüklere” ilişkin düzenlemesinden.

Kısa vadeli mi uzun vadeli mi?

Kredilerin hangi şartlarda kısa vadeli olarak sunulacağına göz atarsak: (a) İşletmenin yükümlülüğü normal faaliyet döngüsü içinde ödemeyi beklemesi, (b) İşletmenin yükümlülüğü esas olarak ticari amaçla elde tutması, (c) Yükümlülüğün vadesinin raporlama döneminden sonraki on iki ay içinde dolacak olması veya (d) İşletmenin, yükümlülüğü ödemeyi raporlama döneminden en az on iki ay sonraya ertelemesini sağlayan koşulsuz bir hakkının bulunmaması durumunda kısa vadede gösterilir. Diğer tüm yükümlülükler cari olmayan (uzun vadeli) yükümlülük olacaktır.

Sizin durumunuzda kritik madde (d) şıkkı. Kredinizi uzun vadeli olarak sınıflayabilmeniz için ödemeyi raporlama döneminden en az on iki ay sonraya ertelemesini sağlayan koşulsuz bir hakkınızın bulunması gerekiyor. Bu hakkında raporlama tarihi itibariyle işletmenin elinde mevcut olması ve bu hakkı kullanabilmesinin makul (substance) olması gerekir.

Ahmet Bey gelin sizinle farklı senaryolara bakalım:

Örneğin, 30.09.2022 tarihli mali tablonuzda güvence koşullarını yerine getiremediniz (breach of covenant).  Hemen bankayı aradınız ve banka 10 gün içinde size koşulları sağlamasanız da krediyi geri çağırmayacağını bildirdi. Bu durumda mali tablolarınızda kredi kısa vadeli mi yoksa uzun vadeli olarak mı sınıflanmalı?”

“Hızır UFRS, bundan daha kolay cevap olur mu. Tabi ki uzun vadeli. Banka ödeme istemiyorum demiş.”

“Maalesef Ahmet Bey, 3 işletmenin elinde 30.09.2022 tarihinde (raporlama tarihinde) veya öncesinde bankadan aldığı feragat yazısı (waiver letter) olmadığı için yukarıda bahsettiğimiz (d) şıkkına yakalanıyorsunuz ve kredilerinizi kısa vadeye sınıflıyorsunuz.

Yeni düzenlemeler

“Peki Hızır Bey, bu sefer de benim size bir sorum var. Varsayalım kredi güvence koşullarını yerine getiremeyeceğimi anladım ve raporlama tarihinden önce de bankadan feragat mektubunu aldım. Açıklamalarınızdan anladığım, raporlama tarihinden önce feragat mektubunu aldığım için kredimi uzun vadeli olarak sınıflamaya devam edebilirim. Ama ben yine de krediyi zamanından önce ödemeyi planladığım için kredimi kısa vadede sınıflamak istiyorum. Kısa vadeye alırım değil mi?”

“Yok Ahmet Bey alamazsınız. Biraz önce UMSK’nın yeni düzenlemelerinden bahsediyordum. Bu da onlardan bir tanesi. UMS 1 Finansal Tabloların Sunuluşuna paragraf 75A olarak ekleme yaptılar. Buna göre işletmenin, yükümlülüğü ödemeyi raporlama döneminden en az on iki ay sonraya ertelemesini sağlayan koşulsuz bir hakkı varsa veya yönetim borucunu raporlama tarihinden 12 ay içinde ödeme niyetinde olsa dahi, yükümlülüğünü kısa vadeli olarak sınıflayamaz. Hatta mali tablo tarihi 30.09.2022, finansal tabloların onay tarihi 4.Kasım.2022 olsun, bu arada krediyi ödemiş olsanız bile 30.09.2022 mali tablolarında krediyi uzun vadeli olarak sınıflandırmanız gerekir.

Ahmet Bey, konuşmamızın başında kredi sözleşmelerinizin güvence koşulları içerdiğini ve 31.12.2022 tarihli yıl sonu mali tablolarınızda bankanın belirli rasyoları tutturup tutturamadığınıza bakacağını söylemiştiniz. UMSK yeni düzenleme kapsamında, bu konuya da açıklık getiriyor ve UMS 1 paragraf 72B maddesini ekleyerek güvence koşul şartının raporlama tarihi veya öncesinde olması durumunda yükümlülüğün kısa veya uzun vadeli olarak sınıflanmasını etkileyeceğini belirtiyor. Sizin durumunuzda güvence koşulları raporlama tarihi olan 30.09.2022’den sonraki bir tarih için geçerli olduğundan, sınıflamanızı etkilemeyecek. Ancak yeni düzenlemeyle, mali tablo dipnotlarınızda kredi sözleşmesindeki güvence koşullarından bahsetmek durumunda kalacaksınız.

Kredi güvence koşulları deyip geçmeyin, az kaldı başınıza ne işler açıyordu.”