Bilançolar 2019 standartlarını takmış takıştırmış, yılbaşına hazırlanmış (1)
Kasım sonu Black Friday (Kara Cuma) ile başlayan alışverişi yakalayamadıysanız, Syber Monday’i es geçtiyseniz hiç üzülmeyin, Aralık ayı boyunca daha önümüzde niceleri var. Green Monday, Free Shipping Day, Super Saturday … Fena mı, bu sayede gerek İngilizcemizi geliştiriyoruz, gerekse Kuzey Amerikalıların Aralık ayı harcama trendlerini incelemiş oluyoruz.
Yılsonuna sayılı günler kalmışken Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TFRS, UFRS) ile uyumlu finansal tablolarda trendler, sezonun olmazsa olmaz parçaları, 31 Aralık 2019 tarihli mali tablolarda uygulanması zorunlu yenilikler nelerdir konuşalım ki yıl sonu finansal tablolarımız yılbaşı gecesi tüm ihtişamıyla salınsın.
Sezonunun olmazsa olmaz parçası: Kiralama işlemleri
Nasıl ki dünya da renk otoritesi kabul edilen Pantone 2019/2020 sonbahar kış döneminin popüler renklerini biber kırmızı, koyu bordo ve toz pembe olarak belirlemişse; bu yıl finansal tablolarda da TFRS 16, Kiralamalar Standardını görmeyi bekleriz. Daha önce farklı makalelerde ve videolarda kendisini tanıttığım ve finansal tablolara olan etkilerinden bahsettiğim için bu sefer müsaadenizle yıl sonunda finansal tablolarda kendisiyle ilgili hangi dipnot açıklamalarıyla karşımıza çıkacağını konuşacağız.
Bir süredir geldi, geliyor, dediğimiz Kiralamalar Standardı ara dönem raporlaması yapan şirketlerde çoktan uygulanmaya başlandı, diğer şirketlerde ise yıl sonunda etkilerini gösterecek. Yeni standardın sadece finansal tabloları etkilediğini zannetmeyin, beraberinde şirketlerden birçok açıklama da istiyor. Bunlardan ilki ve belki de en önemlisi geçiş notu. Şirket yeni standarda geçişte kolaylaştırıcı yöntemi seçip, geçmiş seneleri düzeltmeksizin yeni standardın rakamsal etkilerini açılış bilançosunda birikmiş kar-zarar hesaplarında muhasebeleştirmeyi seçmiş olabilir. Ayrıca geçen sene bilanço dışı bırakılan ve dipnotlarda taahhüt olarak açıklanan faaliyet kiralamaları tutarı ile açılış bakiyesindeki kiralamalar tutarının da mutabakatını vermesi gerekiyor. Kiralama taahhütlerim, neydi ne oldu? Standardın getirdiği kolaylıklardan faydalandım da sözleşmeler kısa dönemli veya tutarları düşük diye bilançoya almadım mı, içerisinde hizmet sözleşmesi olduğunu anladım da o kısmını mı ayırdım mı?
Mutabakat çalışması dışında, verilmesi gereken başka bir bilgi de hangi geçiş yöntemini seçtiğiniz. Yani standarda ilk geçişte Retro akımı takip edip ezelden beri bu standartları uygularım mı diyorsunuz, yoksa son moda takipçisiyim, tüm etkiyi 2019 açılışına yüklerim mi diyenlerdensiniz. Standardı ilk uygularken “eski sözleşmeleri dönüp dönüp ne okuyacağım, vermişim kararı mı önüme bakarım” deyip standardın kolaylaştırıcı uygulamalardan faydalandınız mı? Kiralama yükümlüğünü hesaplamak için iskonto oranı, sözleşme süresi, sözleşmenin içindeki olası hizmetin değeri önemli tahminlerde bulundunuz mu? Yaptığınız önemli tahmin ve varsayımları dipnotlarda bir bir açıklamanız gerekecektir.
Bitti mi zannediyorsunuz… Üzgünüm! Ne demiştim sezonun en havalı parçası bu. Amaç, kiralama sözleşmelerinden kaynaklanan olası nakit akışlarını anlatmaksa bunun daha niceliksel ve niteliksel açıklamaları var. Sözleşmeden kaynaklı finansal tablolara yansımamış değişken ödemeler, sürelere ilişkin opsiyonlar garanti edilmiş kalıntı değerler, finansal yükümlülüklere ilişkin vade analizi, alt kiralama gelirleriniz, amortisman giderleriniz... Hepimize kolay gelsin, laf aramızda yeni standart biraz talepkâr.
Boyun eğmeyen duruş: Finansal yükümlülükler
Yılsonu kapanışı öncesi bankalarla masaya oturup şu kredilerin şartlarını tekrar bir gözden geçireyim diyebilirsiniz. Hatta belki de tam da bankanın kapısından giriyorsunuzdur. Eğer ki öyleyse, size kolay gelsin. Hemen 2019 finansal tablolarını etkileyebilecek son gelişmeleri sizinle sıcağı sıcağına paylaşayım da sonra bu rakamın kar zarar tablosunda ne işi var demeyin. İtfa edilmiş maliyet bedeli ile ölçtüğünüz (amortised cost) krediler gibi finansal yükümlülüklerinizi banka ile yapmış olduğunuz görüşmeler sonucunda mevcut şartlarında değişiklikler yaptıysanız (“debt modification”) ancak bu değişikler finansal yükümlülüğün bilanço dışına bırakılmasını (“derecognition”) gerektirmiyorsa kredi şartlarındaki değişikliğin etkilerini hesaplayıp arada çıkan farkı kar-zarar tablosunda muhasebeleştirmeniz gerekmektedir. Tutarı nasıl mı hesaplayacaksınız? Mevcut kredinizin yeni ödeme planına göre oluşan nakit akımını eski iskonto oranı ile hesaplayıp, bilançonuzdaki kredi tutarı ile karşılaştırdığınızda mevcut kredimin eski ödeme planına göre itfa edilmiş tutarı ile yeni ödeme planına göre itfa edilmiş tutarı arasındaki fark gözünüzün yaşına bakmadan kar-zarara yazılacak.
Yıl sonu yaklaşıyor dedik ama önümüzde daha on beş gün var. Merak etmeyin 2019 finansal tablo hazırlıklarımıza tüm hızıyla devam edeceğiz. Listemizde daha neler neler var. Bir sonraki yazıda...