Bizim gibi değil

Rapçi Kendrick Lamar’ın “Not Like Us” şarkısının sözlerini mırıldanarak; “bizlerden çok uzak” bir dev pazarın, otomotiv endüstrisinin de dünyayı işgal etmek isteyen, en havalı, en şık ve hatta ukalaca “en tüylü” yeniliklerle dolup taşan 2025 Şanghay Otomobil Fuarı’nda yürüyüş adım rekorlarımızı kırdık, geçtiğimiz hafta…

Dün sabah Çin’den döner dönmez hangi birini yazayım diye yüzlerce notumu açtığımda, orada fark etmediğim kadar çok Avatr, Jetour Luxeed ve Denza, Stelato, Arcfox, Aios ve Tank gibi markaların hepsinin Amerikan, Avrupa ve Japon otomobil üreticilerinin hemen hemen her şeyine rakip olabilecek araçlar sergilediğine dair “haber” topladığımı gördüm.

Bu yıl 1 milyon ziyaretçi ile 40 yaşına basan Auto Shanghai, bizim dev Tüyap’ın bile tüm salonlarından neredeyse 5 misli büyük, uydulardan bile görülebilen dört yapraklı kapalı alanında şimdiye kadar karşılaştığımız en gelişmiş teknolojilerden bazılarının ve elektrikli mobilitenin geleceğine dair vizyonların yanı sıra en tuhaf ama eğlenceli tasarım ve sunumlardan bazıları yer aldı.

Otomobilleri tek başına görüntülemenin neredeyse imkansız olduğu çılgın kalabalığın arasından sıyrılarak, “ne yeni” diye fuarın tamamını dolaştım ve her şeyi incelemeye çalıştım. En dikkat çeken, havalı veya düpedüz çılgın araçları ve ilginç ve tuhaf bağlantı teknolojilerini kısaca derleyecek olursak; başta ekonomik Hongqi olmak üzere Çinlilerin artık lüks segmentlere bulaştıklarını, Land Cruiser, Bronco, Land Rover veya Gelaendewagen rakibi köşeli ve aşırı sağlam arazi aracı yaptıklarını, artık kalite streslerini bitirip üst seviyelere çıktıklarını, neredeyse her markanın eVTOL yani uçan araba için çalıştığını, otonom sürüş ve araç içi iletişim sistemlerinde DeepSeek yapay zekayla oynadıklarını, tam elektriklilerin yanında hemen hepsinde bin kilometreleri fazlasıyla aşan menzilleriyle şarj edilebilir süper hibrit sistemlerini başardıklarını ve asırlık otomotiv üreticilerinin ukalalığında tasarım ve donanımda fantezi sınırlarını zorladıklarını öncelikle belirtmeliyim.

Türkiye’de yatırım kararıyla ilgili hangi aşamalarda olduklarını öğrenmek için fazlasıyla uğraşsam da, markalarının yeni modelleriyle ilgili duyurulardan başkanları Yin Tongyue’nin yoğunluğunu kesemediğim Chery Grubu’nun tam elektrikli Jaecoo J5 ve 2023'te kurulan tam elektrikli yeni yan markası iCar’ın V23 modeli, ilk karşımıza çıkan Şangay güzelleriydi. Modüler ve hayal gücünün sınırlarına kadar özelleştirilebilir görünen eğlenceli, kompakt SUV'lara iki farklı bakış getiren bu iki model, çok eğlenceli görünümlerinin yanında ulaşılabilir fiyatlarıyla Türkiye’de fazlasıyla popüler olabilecekler…

Geely grubunun ise, popüler iddiası Zeekr, ilk PHEV'i yeni 9X MPV'sini, aşırı lüks jantları, dev arka ekranı ve mini buzdolabı gibi ultra lüks detaylarla çok amaçlı bir VIP aracı olarak gösterirken, 009, MIX, 001, 001FR, 007, 7X, X ve 7GT'yle de standını tıka basa doldurup, 4 yıl içinde yarattıkları en üstten en alta model çeşitliliğinin altını çiziyordu. Çılgınca 1.300 kW’lık 1,2 MW DC hızlı şarj cihazı teknolojisi de ayrıca spot ışıklarının gerisindeki çılgınca önemli bir haber idi!.. Bu kadar gücü kaldırabilen bir BEV otomobil bile üretilmezken, Zeekr ve BYD’nin bu projeksiyonlarıyla nihayet benzin doldurma hızlarının şarj için de mümkün olabileceğini görmeye başlıyoruz.

Bu arada ekonomik BEV yapanların yanında pahalı elektriklileriyle ünlü Nio’nun ultra uygun fiyatlı Firefly alt markasını geliştirmesi ve artık üretime başlaması da önemli idi… Yani yukardakiler aşağıya aşağıdakiler de yukarıya göz dikiyorlar…  Aslında Alman ve Amerikanların üst segment ustalığıyla yarışmanın yanında küçük, basit ve farklı keyifler sunacak, gençlere yönelik segmentlerle de Batılı pazarlarda daha çekici olacaklarını da fark etmişti, Çinliler…

Bu arada “hava” aracı eVTOL'lerin gerçek boyutta dikey kalkış ve iniş yapabilen elektrikli prototipleri arasında GAC Trumpchi ve Chery'nin uçan araba ve eVTOL kombinasyonu en iyi hazırlanmış örneklerdendi. XPeng AeroHT'nin eVTOL ile otomobil birleşimi ve en çok akılda kalan CATL’ın kendi Ar-Ge’sinin eseri devasa insan taşıyan dronu gibi saymakla bitmeyecek kadar çok bu gelecek nesil mobilite seçeneğinin gerçekliğe yakınlaşmış olmaları, 2026’da müşterilere teslim edilecek olması, çok havalı idi…

Çinli teknoloji devi Xiaomi’nin SU7 performansı, zıplayan Yangwang U9, yüzen U8 SUV ve U7 süper lüksünün yanında Chery’nin yepyeni HIMLA pikabı, Chery’nin AiMoga ve XPeng'in Iron insansı robotları, ejderha desenli abartılı süslü SuperSport elektrikliler, yeni nesil çocukların çok sevdiği kapılara oyuncağından esinlenilmiş fakat aslında Dumb and Dumber'daki gibi peluşla kaplı MiniEV’ler, Şanghay’ın unutulmazlarıydı…

Bu arada C7 veya C5 gibi sözde "Çin Hızı"nın boş bir klişe olmadığını gösteren en iddialı Omoda’lardan bile daha gösterişli, Lamborghini Urus kaslı, Lexus RX burunlu, siber-meka konseptli yepyeni C3’ün, Auto Shanghai’de neden sergilenmediğini anlayamadık!..