Enflasyon tahminlerinde tuhaf tuhaf oranlar var

Merkez Bankası Başkanı Gaye Erkan yılın son enflasyon raporunu açıkladı ve daha önce ilan edilen enflasyon tahminlerinde revizyona gidildiğini gördük.

Bu yıl için bir önceki raporda yüzde 58 olarak yer alan enflasyon tahmini orta vadeli programdaki yüzde 65’lik tahminle uyumlu hale getirilmiş. Artık Merkez Bankası’nın bu yılki tahmini de yüzde 65.

Merkez Bankası 2024’ün daha önce yüzde 33 olarak açıkladığı enflasyon tahminini de revize etti ve yüzde 36’ya çıkardı.

Bu arada yılın üçüncü raporuna kıyasla dikkat çeken bir değişiklik tahmin aralıklarında oldu.

Üçüncü raporda bu yılın tahmini yüzde 58 olarak yer alırken, alt ve üst sınır yüzde 54 ve yüzde 62 olarak verilmişti. Yani 8 puanlık bir aralıktan söz ediliyordu. Artık yılın bitmesine çok az kaldığı için son raporda aralık yüzde 62-68 olmak üzere 6 puana düşürüldü.

Buna karşılık 2024’ün tahminindeki aralık, üçüncü rapordakine göre genişletildi. Üçüncü raporda enflasyonun orta noktası yüzde 33 olmak üzere yüzde 28 ile yüzde 38 aralığında gerçekleşmesinin beklendiği belirtiliyordu. Dördüncü raporda tahmin yüzde 36’ya çıkarılırken aralıklar yüzde 30 ve yüzde 42 olarak belirlendi.

Bu durum 2024’e ilişkin belirsizlik boyutunun arttığının işareti. Merkez Bankası 2024’te enflasyon yüzde 30 da olur diyor, yüzde 42 de... Tam 12 puanlık çok geniş bir tahmin aralığı söz konusu.

Enflasyonda zirve mayısta görülecek

Tahmin yukarı çekilebilir, tahmin aralığı genişletilebilir; gelişmelere göre bunlar normal. Ama pek normal olmayan, normal görünmeyen tahminler var.

Merkez Bankası Başkanı Gaye Erkan konuşmasında enflasyonun yükseleceği iki aya dikkat çekti. Bunlardan biri doğalgaz kullanımın hızla artacağı bu ay... Kasım ayında soğukların bastırması ve doğalgaz kullanımının artmasıyla birlikte tüketimde kamu tarafından karşılanan aylık 25 metreküp çok aşılacak. Bu da TÜ-FE’de normalin ötesinde bir artış yaşanması sonucunu doğuracak.

Ama belli ki bu artış hesaba katılmış ve bu yılın tahmini olan yüzde 65 ona göre belirlenmiş.

Önemli olan gelecek yılın mayıs ayı. Bu yılın mayıs ayında doğalgaz fiyatlarının TÜFE’de dikkate alınmamasının sonucu olarak enflasyon sıfır (yüzde 0.04 artış) gelmişti. Hani hep yüksek oranların devreden çıkması ve yerlerine düşük oranların girmesine dayalı lehte baz etkisinden söz ediyoruz ya, işte 2024’ün mayıs ayında tam tersi olacak. Bu yılın mayısındaki gibi sıfır düzeyinde bir oran söz konusu olmayacağı için yıllık TÜFE hızla yükselecek.

Bunu biz söylemiyoruz, Merkez Bankası Başkanı Gaye Erkan söylüyor. Erkan, yıllık TÜFE’nin mayısta yüzde 70-74 aralığında beklendiğini ve bunun zirve olacağını dile getiriyor.

74’ten 36’ya nasıl inilecek?

Yüzde 74’e çıkılacağının dile getirilmesinden sonra yıl sonu için verilen yüzde 36 tahminine ne diyeceğiz peki. 74’ten 36’ya nasıl ineceğiz?

Gelin şimdi hep birlikte bir hesap yapalım...

Bu yılın mayıs ayındaki TÜFE, yani endeks 1300.60 düzeyinde. Gelecek yılın mayısında yıllık enflasyon yüzde 74 olarak beklendiğine göre demek ki o ay endeks 2263.04’e çıkacak. Şimdi mayıs 2024’ün endeksi bir kenarda dursun.

2022’nin aralık ayındaki endeks 1128.45. Bu yılın enflasyonu yüzde 65 tahmin ediliyor ya, dolayısıyla bu yıl aralıktaki endeks 1861.94’e çıkacak.

Devam edelim; 2024’ün enflasyon tahmini de yüzde 36’ya, bu yıl aralıkta oluşacağı beklenen 1861.94’lük endeksi yüzde 36 büyütelim, 2024’ün aralık ayı için 2532.24’lük bir endeks buluruz.

Tekrar dönelim 2024 mayıs endeksine... Mayısta 2263.04 olan endeks, aralıkta 2532.24’e çıkacak. Yani yedi ay için ne kadar artış öngörülmüş oluyor; yüzde 11.90.

İnandırıcı gelmedi mi, buyurun siz de hesaplayın!

Peki haziran-aralık döneminde, yedi ayda yüzde 11.90 enflasyon zor mu?

Son üç yılın haziran-aralık dönemlerini hatırlatalım, zor olup olmadığına siz karar verin!

2021’de yüzde 27.91, 2022’de yüzde 27.11, bu yıl beklenen ise yüzde 43.16.

Yedi ayda yüzde 11.90’da kalmak, aylık ortalama artışı yüzde 1.6’da tutabilmekle mümkün.

2024 yerel seçimine kadar oluk oluk para harcayıp sonra aylık enflasyonu yüzde 1.6’da tutmak...

Olursa şahane olur!

Olmazsa bir bahane bulunur!