Ne kadar kur artışı, o kadar enflasyon…
Kur, faiz, enflasyon… Neden sonuç ilişkisi güçlü olan üçlü… Peki geçişkenlik rotası nereden başlıyor?..
Türkiye’de sanayi üretimi ve ihracatın ithalatla yüksek bir bağımlılık ilişkisi içinde bulunduğu açık... Toplam ithalatın yüzde 80’ine yakınının ara mallarından (hammadde) oluşması bu bağımlılığın en net göstergesi… Dolayısıyla ithalat fiyatlarını birinci dereceden etkileyen döviz kuru, maliyet enflasyonu üzerinde önemli bir etkiye sahip… Özetle kurdan başlayıp, enflasyon ve faize uzanan bir geçişkenlik söz konusu… Kurdaki artış maliyetler üzerinden enflasyonu, enflasyon üzerinden fon toplama maliyetini, fon maliyeti üzerinden de fonlama maliyetini (kredi faizi) yukarı çekiyor. Bu ilişki, kur ve enflasyonda olağandışı dalgalanmaların yaşandığı son üç yılın verilerinde çok daha belirgin biçimde gözlemlenebiliyor. Nitekim grafikte de görüldüğü gibi, 2017’de Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi’ndeki (Yİ-ÜFE) artış (%16) ile döviz kurundaki artış (%17) denge seviyesinde… Mayıs-2018’den itibaren döviz kurundaki artış paralelinde üretici enflasyonu da yönünü yukarı çeviriyor. Ağustos’taki kur atağı üretici enflasyonuna birebir yansımasa da eğilim çizgisi paralel bir seyir izliyor. İzleyen dönemlerde kur artışının maliyetlere yansımasıyla birlikte her iki çizgi de aynı seviyede seyrediyor. Ayrıca hane halkı tüketiminin yüzde 0,7 ve 0,4 arttığı 2018 ve 2019’da tüketici enflasyonu sırasıyla yüzde 33,6 ve yüzde 11,8 artış kaydetmişti. Dolayısıyla, tüketim tarafında talep artışının yüzde 1’in altında olduğu son iki yılda enflasyondaki yüksek oranlı artışın tek izahı var, o da aynı dönemde döviz kurunda yaşanan yüksek oranlı artışlar...
Kurdaki yüksek oranlı artışlarda, ekonomik gerekçelerle birlikte (zaman zaman bu etkenlerin de üzerinde) ülke risk algısı da etkili… Ayrıca, tasarruf açığı bulunan ve büyümesini önemli ölçüde dış kaynakla finanse eden Türkiye gibi ekonomilerde kurun seviyesinin, önemli ölçüde risk-faiz dengesiyle oluştuğunu da not etmekte yarar var…
Değerli ekonomim.com okurları,
ekonomim.com ekibi olarak Türkiye'de ve dünyada yaşanan, haber değeri taşıyan gelişmeleri sizlere en hızlı, tarafsız ve kapsamlı şekilde sunmak için çalışıyoruz. Bu süreçte sunduğumuz haberlerle ilgili eleştiri, görüş ve yorumlarınız bizim için çok değerli. Ancak, karşılıklı saygı ve hukuka uygunluk çerçevesinde, daha sağlıklı bir tartışma ortamı oluşturmak adına yorum platformumuzda uyguladığımız bazı kurallarımız bulunmaktadır.
Sayfamızda Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına ve evrensel insan haklarına aykırı yorumlar onaylanmaz ve silinir. Okurlarımız tarafından yapılan yorumların, (diğer okurlara yönelik olanlar da dahil) kişilere, ülkelere, topluluklara, sosyal sınıflara ırk, cinsiyet, din, dil başta olmak üzere ayrımcılık içermesi durumunda, yorum editörlerimiz bu yorumları onaylamayacak ve silecektir. Onaylanmayacak ve silinecek yorumlar arasında aşağılama, nefret söylemi, küfür, hakaret, kadın ve çocuk istismarı, hayvanlara yönelik şiddet söylemleri de yer almaktadır. Suçu ve suçluyu övmek, Türkiye Cumhuriyeti yasalarına göre suçtur, bu nedenle bu tür yorumlar da ekonomim.com sayfalarında yer almayacaktır.
Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinde doğruluğu kanıtlanamayan iddia, itham ve karalama içeren, halkı kin ve düşmanlığa tahrik eden, provokatif yorumlar da yapılamaz.
Markaların ticari itibarını zedeleyici, karalayıcı ve ticari zarara yol açabilecek yorumlar onaylanmaz ve silinir. Aynı şekilde, bir markaya yönelik promosyon veya reklam amaçlı yorumlar da onaylanmaz ve silinecek yorumlar kategorisindedir. Diğer web sitelerinden alınan bağlantılar ekonomim.com yorum alanında paylaşılamaz.
ekonomim.com yorum alanında paylaşılan tüm yorumların yasal sorumluluğu yorumu yapan kullanıcıya aittir, ekonomim.com bu sorumluluğu üstlenmez.
ekonomim.com'de yorum yapan her okur, yukarıda belirtilen kuralları, sitemizde yer alan Kullanım Koşulları'nı ve Gizlilik Sözleşmesi'ni okumuş ve kabul etmiş sayılır.
Kurallarımıza uygun şekilde saygı, nezaket, birlikte yaşama kuralları ve insan haklarına uygun yorumlarınız için teşekkür ederiz.