Time to market: Piyasaya doğru zamanda çıkma
Geçen hafta boyunca Meta’nın yeni sosyal medya ürünü Threads ile oturup kalktık; en heyecanlı olanlar en hızlı bıkanlar oldu.
Bu yazının spotu yazıldıktan sonra önemli bir gelişme oldu: Özkan Uğur öldü. “Aramızdan ayrıldı” ifadesinden “vefat etti” sözüne kadar birçok seçeneğim olmasına karşın bu ifadeyi kullanmayı tercih ediyorum. Bu ölümün bende yarattığı duyguyu resmetmeye kalksam, süper lüks bir mekanın ışıklı tabelasındaki bir harfin sönmesi temasını kullanırdım. Burada kritik olan ise o tabelanın yenilenemeyecek olması. Takip ettiğim kadarıyla, daha sonra MFÖ olarak anılmaya başlayan Mazhar Fuat Özkan, bir vokal topluluğu olarak kurulmadan önce grubun her üç üyesi de kendi yollarında ilerliyormuş. 1965’te Fuat Güner’in elindeki The Beatles plağını gören Mazhar Alanson plağı beraber dinlemeyi teklif ediyor ve Özkan Uğur 1971’de bu ikili ile tanışıyor. Bu süreç ayrıntılı olarak Vikipedi’de anlatılıyor. Özkan’ın “eski üye” olarak anılmaya başlayıp MFÖ’nün Mazhar Alanson ve Fuat Güner’den oluşan bir müzik topluluğu olarak anılması biraz kafa karıştırıcı.
Giriş bölümünde MFÖ’yü Özkan ile birlikte tanımlaması gerektiğini düşündüğüm Vikipedi’nin MFÖ başlığını bu kadar hızlı güncellemesine şaşırdığımı da not düşmeliyim. Yukarıda Özkan için “öldü” ifadesini kullanmamın nedeni, dijital dünyadaki “ölümsüzlük” ile gerçek dünyanın dinamikleri arasındaki farkı vurgulamak. Dijital dünyada ölüm yerine silmek/silinmek var; analog olan gerçek dünyada ise yaşam ve ölüm. MFÖ yoluna Mazhar ve Fuat ile devam eder mi bilemem ancak MFÖ’nün bu ikiliden ibaret bir müzik topluluğu olmadığını biliyorum.
Doğru zamanda doğru yerde olmak
Benim MFÖ’yü sahnede görmem, Mayıs 2017’de Netaş 50’nci yaşı için Volkswagen Arena’da verdikleri konserde oluyor. Gençliğimde MFÖ’yü fazla dinlemezdim ama aradan geçen yıllar, biraz da kendi geçmişimizi anımsatan MFÖ şarkılarını muazzam etkileyici hale getirmişti. Oturduğum yer, sahneyi iyi gören, yüksekçe bir noktadaydı. Konserin bir yerinde, sahneyi Özkan’a bıraktılar, diye hatırlıyorum. Özkan seyirciyi coştururken bir baktım, Mazhar ile Netaş’ın o zamanki CEO’su Müjdat Altay sahnenin arkasındaki geniş alanda dans ediyor. Çevreme baktığımda, herkesin eğlendiğini görebiliyordum; kimi dans ederek kimi şarkı mırıldanarak. O zaman iki şeyin ayırdına vardım. Birincisi, MFÖ için “bunlar insanmış” dedim; ikincisi, “ölüyü bile ayağa kaldırırlar”…
Oyunculuğunu bir kenara bırakıyorum, çoğu kişinin, dilinin dönmediği vokalleri söylemeye çalışmaktan kendisini alamadığı bir dünya yaratan bir sanatçıydı Özkan Uğur. Allah rahmet eylesin.
Netaş’ın 50. Yaş Konseri, benim için de doğru zamanda doğru yer olmuş. MFÖ’nün tarihine ve ulaştığı noktaya baktığımda, onların da defalarca doğru zamanda doğru yerde olduğunu görüyorum. Ele Güne Karşı Yapayalnız, doğru zamanlama ile çıkmasaydı aynı yolculuk olur muydu? Yurtdışı konserleri başladığında markayı MFO’ya çevirmeseler, dinleyiciler arasında aynı akılda kalma etkisini yaratabilirler miydi? Agresif hedefl eri olan ve bunlara aynı agresifl ikle ulaşan Mazhar, nota okuyup yazmayı bilen Fuat ve donuk yüz ifadesiyle bile insanlarda heyecan yaratabilen Özkan doğru zamanda bir araya gelip piyasaya çıkmasaydı, bugün Türkçesiyle MFÖ ve İngilizcesi ile MFO şeklindeki bir markadan bahsedebilir miydik?
Threads için doğru zaman mı?
Meta’nın Beta sürümünü kullanıma sunduğu Threads, şu anda halkla ilişkiler çalışması aşamasında. Bunu Google’da konu ile ilgili haberlerin yayınlanma zamanlarına bakarak anlayabiliyoruz. Meta, çok doğru bir girişimcilik örneği vererek kullanıcıların deneyimleri üzerinden algoritmayı şekillendireceği bir model oluşturma yolunu tutmuş. Twitter’da Musk’ın hareketlerinin çektiği tepki Meta’nın Threads için doğru piyasaya çıkma zamanını yakaladığını düşündürüyor. Ancak bugünkü yazıya bağlarsam, asla bir MFÖ olamayacak. The New Yorker, “banal şöhret ve markaların kendisini övmesi” boyutu ile değerlendirdiği Threads’in temel sorunu olarak, kendisinden sıkılan bir diyalog fakiri kitleyi kendisine çekme şanssızlığını görüyorum. Bunu birkaç hafta sonra açıklayacağım.