Emtia piyasasında Kızıldeniz fırtınası

Petrol fiyatları, haftanın son gününde İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları, küresel petrol rezervlerinin çoğunu barındıran Orta Doğu'da artan gerginlik ve Kızıldeniz'deki gemileri hedef alan eylemlerin etkisiyle yükselişini sürdürdü. Perşembe günü 80,13 dolara kadar yükselen Brent petrolün varil fiyatı, günü 79,39 dolar seviyesinde tamamladı. Brent petrolün varil fiyatı, cuma günü TSİ 09.27 itibarıyla kapanışa göre yüzde 0,81 artışla 80,03 dolar oldu. Aynı dakikalarda Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varili 74,50 dolardan alıcı buldu.

Değerli metal fiyatlarında artış

Öte yandan metal fiyatları, Kızıldeniz gerilimin giderek tırmanması ve Çin'de teşvik umuduyla artış gösterdi. Perşembe günü 2.044 dolardan kapanan ons altın, cuma günü TSİ 14.50 itibarıyla 0,83 yükselerek 2.060 dolardan işlem gördü. Perşembe günü 24,38 dolardan kapanan ons gümüş ise 0,37 artarak 24,45 dolardan işlem gördü. Londra Metal Borsası'nda (LME) üç ay vadeli bakır, dün TSİ 06.29'da yüzde 0,4 artışla 8.628 dolar/ tona yükselirken, Şanghay Vadeli İşlemler Borsası'nda (SHFE) şubat ayı bakır kontratı, yüzde 0,6 artışla 69.240 yuan/tona (9.687,98 dolar) çıktı. LME'de alüminyum yüzde 0,9 artışla 2.263 dolar/tondan, nikel yüzde 0,8 artışla 17.015 dolar/tondan, çinko yüzde 0,8 artışla 2.567 dolar/tondan, kurşun yüzde 0,4 artışla 2.073,50 dolar/ tondan ve kalay yüzde 0,3 artışla 25.220 dolar/tondan işlem gördü. SHFE'de alüminyum yüzde 1,5 artışla 19.210 yuan/tondan, nikel yüzde 1,3 artışla 132.090 yuan/ tondan, çinko yüzde 0,8 artışla 21.295 yuan/tondan, kalay yüzde 1 artışla 210.720 yuan/tondan ve kurşun yatay seyrederek 15.655 yuan/tondan işlem gördü.

Yemen'deki Husilerin lideri Abdulmelik el-Husi, 14 Kasım'da yaptığı açıklamada, Kızıldeniz'de İsrail gemilerini hedef alabilecekleri tehdidinde bulunmuştu. İsrail'in güneyindeki Eilat Limanı'nın Genel Müdürü Gideon Golber, Yemen'deki Husilerin Kızıldeniz'de kendileriyle bağlantılı veya işbirliği içinde olan gemilere yönelik saldırılarının başlamasından bu yana limanın faaliyetinin yüzde 85 azaldığını belirtti. Husilerin eylemlerinin ardından çok sayıda gemicilik şirketi Kızıldeniz'deki seferlerini durdurma kararı alırken, yeni rotalar çizmek zorunda kalıyor. Ticari gemiler, Kızıldeniz'e girmemek için rotalarını Ümit Burnu üzerinden Afrika'nın güney ucuna yönlendiriyor. Mısır'ın Süveyş Kanalı İdaresinden yapılan açıklamaya göre, 19 Kasım'dan bu yana 55 gemi rotasını Babu'l Mendeb Boğazı yerine Afrika'nın güney ucundaki Ümit Burnu'na yönlendirdi. Dünyanın en büyük konteyner şirketi İtalyan-İsviçre ortaklı Mediterranean Shipping Company (MSC), Danimarka merkezli deniz nakliye şirketlerinden Maersk, Alman taşımacılık şirketi Hapag-Lloyd ve Fransız gemicilik şirketi CMA CGM, güvenlik durumunun kötüleşmesinin ardından Kızıldeniz'de tüm seferlerini askıya alan şirketler arasında yer alıyor. Hafta içinde İngiliz enerji şirketi BP'nin Kızıldeniz'deki tüm tanker trafiğini durduracağını bildirmesinin ardından şu ana kadar çoğunlukla mal taşımacılığını etkileyen sorunun enerji sevkiyatlarını da kapsayacak şekilde genişleyebileceği endişesini artırdı. BP'den yapılan açıklamada, "Kızıldeniz'de gemicilik açısından kötüleşen güvenlik durumu ışığında BP Kızıldeniz'den tüm tanker geçişlerini geçici olarak durdurmaya karar verdi. Bu ihtiyati duraklamayı, bölgedeki gelişmelere bağlı olarak sürekli gözden geçireceğiz" ifadeleri kullanıldı. İngiliz enerji şirketinin kararı, şu ana kadar çoğunlukla mal taşımacılığını etkileyen sorunun enerji sevkiyatlarını da kapsayacak şekilde genişleyebileceği endişesine yol açtı.

Maliyetlerin artması emtia fiyatlarını yükseltiyor Rusya-Ukrayna savaşının ardından, Avrupa devletlerinin Rusya'dan enerji ithalatını büyük ölçüde azaltması ve Körfez bölgesindeki tedarikçilere yönelmesi nedeniyle Kızıldeniz'in önemi daha da arttı. Saldırıların geniş kapsamlı ekonomik sonuçları bulunuyor. Buna göre, enerji ithalatında Kızıldeniz'in önemi Rusya-Ukrayna savaşıyla birlikte daha da artarken, rotanın Afrika'nın güneyindeki Ümit Burnu'na çevrilmesi halinde gemiler 4.000 deniz mili daha fazla yol kat ediyor. Bu durumda maliyetler artarken, teslimat süresi de uzuyor. Uluslararası Deniz Ticaret Odası Çevre ve Ticaretten Sorumlu Kıdemli Yöneticisi John Stawpert, "Bir dizi şirketin Ümit Burnu çevresinden dolanarak yeniden rota belirleme kararı, ticareti etkileyecek ve emtia fiyatlarını bir dereceye kadar artıracaktır, çünkü yeniden rota belirleme Süveyş geçişiyle karşılaştırıldığında yolculuk süresini 14 güne kadar artırabilir ve bu da kaçınılmaz olarak ekstra maliyetleri beraberinde getirir" dedi.