Bursa’da sanayinin gücünü arkasına alan öğrenciler ‘kampüs şirket’ kuruyor
Üniversitelerde öğrencilik tacını Z kuşağının devralmasıyla teknoloji transfer ofisi (TTO), teknokent ve teknoloji merkezi gibi oluşumlarını hızlandırmaya başlayan üniversiteler, son dönemde girişimci fabrikası gibi çalışmaya başladı. BUÜ ve BTÜ öğrenci ve akademisyenleri 6 yılda 48 şirket kurdu.
ZEHRA ORUÇ/BURSA
İki kuruma ev sahipliği yapan Bursa’da üniversiteler; gerek bireysel gerek işbirlikleriyle doğan iş fikirleri, bu fikirlerin hayata geçirilmesi amacıyla kurulan öğrenci şirketleri ve hızla artan girişimci sayıları ile övünüyor. ‘Sadece bir fikir ve sıfır sermaye’ ile yola çıkan üniversite öğrencileri, Bursa’da akademik bilginin yanı sıra sanayinin de gücünü arkasında hissederek gelişiyor. Bursa Uludağ Üniversitesi’nde alınan bin 90 iş fikri başvurusu neticesinde 31’i akademisyen girişimci şirketi olmak üzere 45 girişimci şirketi kurulurken, Bursa Teknik Üniversite’de ise 21 girişimcinin 3’ü şirket kurdu, biri de şirket kurulum aşamasında.
Yaklaşık 8 yıl önce Bursa Uludağ Üniversitesi bünyesinde kurulan ve 1 Ocak 2014 itibariyle TÜBİTAK tarafından 1513 Teknoloji Transfer Ofisleri Destekleme Çağrısı kapsamında desteklenen ikinci 10 TTO arasında yer alan Bursa Uludağ Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi (Bursa Uludağ TTO), 2014-2020 yılları arasında 31 akademisyen şirket kurulumu, 69 Ar-Ge merkezi kurulum desteği, 293 Ar-Ge proje sözleşmesi, 295 buluş bildirimi, 172 patent başvurusu, 56 patent tescili, 10 marka tescili, 5 lisans sözleşmesini ve yürüttüğü TÜBİTAK 1512 BİGG ULUKOZA Programı dahilinde bugüne kadar bin 90 iş fikri başvurusu, 45 girişimci şirket kurulumu hayata geçirdi. Uludağ’lı akademisyen ve öğrenciler girişimlerini, 2020 yılı itibariyle Sabancı Üniversitesi işbirliği ile BİGG4tech ULUKOZA çağrısı kapsamında hayata geçiriyor. 2020 yılı sonunda Teknokent statüsüne kavuşan Bursa Teknik Üniversitesi’nde ise 21 girişimci iş fikirleri ile ön kuluçkada yer alırken, üç öğrenci şirketini kurdu. BTÜ’lü öğrenciler, işletmelerini ve fikirlerini; Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı (BEBKA) ve Bursatto işbirliğinde yürütülen SeedUP; BTÜ, Bursatto ve Osmangazi Belediyesi işbirliğinde yürütülen Girişim 2020 kapsamında hayata geçiriyor.
Epilepsi krizine şapkalı alarm
Yapay zekâ ile epilepsi hastalığının tespit edilmesi projesi üzerine çalışan girişimci Osman Kürşat Alpaydın, öğrenci İzzet Başlı ile epilepsi hastalarının kriz gelmeden tanı konması, krize girmeden önce sinyal alması ve ona göre gerekli işlemlerin yapılması üzerine bir şapka geliştirdi. Ekip, yapay zekâ ile hastalığı tespit edip kişinin yüzde kaç epilepsi hastası olduğunu belirleme üzerine çalışırken, öte yandan hayvan verileri üzerinde tamamlanan çalışmaların insan verileri kullanımı için etik kurul başvurusunun neticesi bekleniyor. Bu proje ile ödüle de layık görülen ekip, girişimini hayata geçirmek için şirket kurma hazırlıkları yapıyor.
Reçetesiz eczane ürünlerine kuryeli dağıtım
Girişimci İlayda Apay ise, Pharmedi adı ile geliştirdiği teknolojisini, reçetesiz satılan eczane ürünlerine ve medikal mağazalarındaki ürünlere, zaman ve durumlarından ötürü ulaşmakta zorluk yaşayan kişilere ürünleri ulaştırmak üzerine kurguladı. İngiltere’de benzerleri bulunan reçetesiz ilaçların kurye ile dağıtımı uygulaması Türkiye’de özgün.
Sahacı ile sporu güvenli hale getirdi
Girişimci Gökhan Kabak, geliştirdiği mobil uygulama Sahacı ile kullanıcılarına spor tesislerine rezervasyon yaptırırken kaybettikleri zamanı geri kazandıran, aradıkları tesisi kolayca bulmalarına yardımcı olan ve güvenli ödeme yapabilecekleri bir uygulama sunuyor.
MAY Fly ile yerli drone hamlesi
Yasin Çelik, kurduğu MAY Fly Havacılık ve Ar-Ge şirketi ile Türk döner kanatlı insansız hava araçları ve aksamlarını üretmek ve geliştirmek üzere yola çıktı. Ekip, MAYFly ile drone dünyasına yeni bir ses getiriyor. Yerli dronelar ve sistemleri üzerine çalışan şirket aynı zamanda otonom sistemler, İHA teknolojileri, sivil güvenlik gibi konularda da Ar-Ge faaliyetleri yürütüyor.
Atık kauçuğa katma değer kazandırmak için iki şirket kurdu
Erdem Mutlu aynı zamanda kurduğu Icarbon firması ile de atık kauçuklardan çeşitli karbon türevlerinin geliştirilmesi üzerine çalışıyor. Erdem Mutlu, atık Kauçuklardan Katma Değeri Yüksek Aktif Karbon Geliştirilmesi projesi yürüttüğü ChemFeel şirketi ile de geleceğin kimya teknolojilerine uyum sağlayabilen düşünce alt yapısı ile firmaların ihtiyacı doğrultusunda Ar-Ge yapıyor.
Atık çay lifinden plastik hammaddeye alternatif
Girişimci Mustafa Kuyumcu, Komporize şirketi ile atık çay lifinden biyokompozit hammadde üretimi yaparak, plastiklerin çevreye vermiş olduğu zararları azaltıyor. Kuyumcu, 2020 yılında Rize’de tesis kurup, denemeleri sanayileştirmeye odaklandı.
RES potansiyeli yapay zeka ile ölçülüyor
KodFx Yazılım şirketi olarak, kısa süreli rüzgâr enerjisi potansiyelinin yapay zekâ ile tahmin edileceği bir algoritma geliştirdi.
LED aydınlatmanın ömrünü uzattı
Tulpar şirketini kuran Halil Küçükbayram ve Yavuz Üzülmez ise, LED aydınlatma ömrünü uzatan yerli tasarım LED Sürücü geliştirdi.
Akademisyenler de şirketleşerek bilgiyi ürüne dönüştürüyor
Doç. Dr. Hasan Emre Aydın- NITL MED; Prof. Dr. Vildan Bilgin, Doç Dr. Ayşe Küçükarslan, Dr. Öğretim Üyesi Emrah Sarıca- Caves-tek; Dr. Furkan Türker Sarıcaoğlu-Furya Nanolif; Dr. Yalçın Kalkan, Doç. Dr. Arif Kösemen, Doç. Dr. Sadullah Öztürk ve Meltem Kalkan- Smartphotonics; Dr. Öğretim Üyesi Mithat Çelebi, Dr. Öğretim Üyesi Mehmet Arif Kaya, Dr. Öğretim Üyesi İbrahim Sabuncu, Doç. Dr. Zafer Ömer Özdemir- Mitosan; Dr. Öğr. Üyesi Bülent Büyük, Arzu Mert ve Eda Simge Demir- Radap Radyasyon Teknolojileri şirketini kurdu. Henüz şirketini kurmamış akademisyen ve öğrencilerin girişimlerinde de, yazılımdan geri dönüşüme, mobilyadan yapı malzemelerine, sağlıktan gıda ve tarım sektörlerine, gig ekonomiden e-ticarete kadar pek çok alanda proje geliştirdikleri görülüyor.
“Önemli olan tomurcukların çıkması”
Bursa Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Arif Karademir, “Hem bitirme ödevi hem TÜBİTAK projesi hem de girişimcilik programlarına katılarak kendi firmalarını kuran öğrenciler var. Türkiye’de genel itibari ile bu sayı düşük. Ama önemli olan bu tomurcukların çıkması” dedi. Bursa Uludağ Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Saim Kılavuz da, aktif şekilde çalışan Teknoloji Transfer Ofisi’nin (TTO) üniversite sanayi işbirliği ekosistemi oluşmasında etkin olduğunu ifade ederek, akademisyenlerin ürettiği patent sayısının 182 olduğunun da bilgisini verdi. Bursa Uludağ TTO Genel Müdürü Prof. Dr. Recep Eren, “Yaşamı, üretimi, çalışma hayatını kolaylaştırıp ticarileştirilebilen her yeni fikir çok önemli” derken, Bursa Uludağ TTO Genel Müdür Yardımcısı ve ULUKOZA Yürütücüsü Nihal Sağlam ise, “TTO’lar Türkiye’nin geleceği için tek çıkış kapısı olacaktır” ifadelerini kullandı.
Dünya devleri de kampüs şirketlerden doğdu
Casper, Gittigidiyor.com, Etohum, Sipahiler Turizm, Escort, Bvlgari, İntel Şirketler Grubu, Yonja, yemeksepeti.com, labx gibi sektörünün önde gelen şirketler de üniversitelerde filizlenen fikirlerden doğdu.