8. Yargı paketiyle 1 Haziran’da yürürlüğe giren düzenlemeler

ZAFER İŞERİ

Avukat

1 Haziran itibariyle sekizinci yargı paketi ile getirilen hükümlerin önemli bir kısmı yürürlüğe girmekle birlikte 2004 sayılı İcra ve İfl as Kanunu (İİK), 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda değişiklikler getiren birtakım düzenlemeler uygulanmaya başlamıştır. Bu değişiklikler aşağıda açıklanmıştır.

2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu’nda

01/06/2024 tarihinden itibaren yapılan İİK değişikliklerinden en önemlisi süre bakımından yapılmıştır. Metin oldukça açıktır. Süre, hafta olarak belirlenmişse başladığı güne son hafta içindeki karşılık gelen günde bitecektir. Tasdik/ret kararına karşı borçlu ve tasdik duruşması sırasında itirazda bulunmuş olan alacaklılar tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde istinaf yoluna, istinaf incelemesi üzerine verilen karara karşı da tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde temyiz yoluna başvurabilecektir. Bölge Adliye Mahkemesi hukuk dairelerince verilen ve miktar veya değeri 58 bin 800 TL’yi geçen nihai kararlara karşı da aynı şekilde tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde temyiz yoluna başvurulabilecektir.

5271 sayılı Kanun’da koruma tedbirleri nedeniyle tazminatı

01/06/2024 tarihinden itibaren başvuruların komisyona yapılacağı belirlenmiştir. Söz konusu ettiğimiz yargı paketi ile 6384 sayılı Kanun’a eklenmesi öngörülen geçici madde 3/4 hükmüne göre, “Komisyona, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 142. maddesinin 2. fıkrası kapsamındaki istemler bakımından 01/06/2024 tarihinden sonra müracaat edilebilir.” Burada, istem tarihi dikkate alınmıştır ve istemin yapıldığı tarihe göre komisyona ya da ağır ceza mahkemesine müracaat edileceği belirlenmiştir. Bu tarihten önce yapılan istemlere, kesinleşinceye kadar bu maddeyi ihdas eden kanunla 142. maddede yapılan değişiklikten önceki hükümlere göre yargı mercilerince bakılmaya devam olunacaktır. 8. Yargı Paketi’nin getirmiş olduğu bu düzenlemeyle Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca koruma tedbirleri nedeniyle oluşan maddi ve manevi her türlü zararın tazmini istemiyle müracaatların (01/06/2024 tarihinden sonraki istemler için) Tazminat Komisyonu’na yapılacağı belirlenmiştir.

5271 sayılı Kanun’da hükmün açıklanmasının geri bırakılması

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararına karşı istinaf kanun yoluna başvurulabilecektir. HAGB kararının ilk derece mahkemesi sıfatıyla BAM veya Yargıtay tarafından verilmesi halinde temyiz yoluna gidilebilecektir. Ancak kararın istinafa tabi olması gerekmektedir. HAGB kararı verilmesi durumunda müsadereye ilişkin hükümlerinin uygulanması konusu açıklığa kavuşturulmuştur. Bu tarihten itibaren sanığa HAGB isteyip istemediği artık sorulmayacaktır. Adlî para cezası verilmiş HAGB kararları açısından ise, 1/06/2024 tarihi itibariyle istinaf kesinlik sınırı 3 bin TL’den 15 bin TL’ye çıkarıldığından, hapisten çevrilenler hariç, adlî para cezası verilecek olan derdest dosyaların çok büyük kısmı istinafa tâbi olmayacak ve kesin nitelikte olacaktır. Zira TCK m. 52 hükmündeki parasal sınırlar değişiklik paketiyle 100-500 TL’ye yükseltilmişse de, değişiklikler 1/6/2024’te yürürlüğe girdiğinden ve TCK m. 7 uyarınca lehe yasanın uygulanması kuralı gereğince bu tarihten önce işlenen suçlarda 20-100 TL’lik sınırlar uygulanacağından, adlî para cezası verilecek suçların önemli bir kısmında miktar 15 bin TL’yi geçmeyecektir ve bu bakımdan karar “kesin” nitelikte olacaktır. 15 bin TL’yi geçen HAGB kararları ise istinafa tâbi olacaktır.

İstinaf ve temyiz yolları

İstinaf kanun yoluna başvuru süresi hükmün gerekçesiyle birlikte tebliğ edildiği tarihten itibaren iki hafta içinde yapılacaktır. Temyiz kanun yoluna başvuru süresi hükmün gerekçesiyle birlikte tebliğ edildiği tarihten itibaren iki hafta içinde yapılacaktır. Avukat meslektaşlarımızın en büyük sorunlarından olan süre tutum problem sona erdirilmiştir. İstinaf kesinlik sınırı 3 bin TL’den 15 bin TL’ye çıkarılmıştır ve 01/06/2024 tarihinden itibaren verilecek kararlarda kesinlik sınırı olarak bu miktarın dikkate alınması gerekir. Bu miktarın altında olan adlî para cezalarına dair hükümler miktar itibariyle kesindir.

Adli para cezaları

Adlî para cezalarına ilişkin birim gün sayısı 20 ila 100 TL arasında iken 100-500 TL’ye çıkarılmıştır ve bu değişiklikler 01.06.2024 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir (TCK m. 52/2). Ceza muhakemesinde geçerli derhal uygulanma ilkesi uygulanması sebebiyle yürürlüğe konulan kanun hükmü yürürlüğe konduğu tarihten itibaren gerçekleşecek hukuki işlemler açısından derhal uygulama alanı bulacağından 01/06/2024’ten önce işlenen suçlarda değiştirilmeden önce yürürlükte olan hüküm gereğince 20-100 TL’lik sınırın uygulanması gerekmektedir. Yani evleviyetle suç tarihine dikkat edilerek hükmün uygulanması sağlanmalıdır. Ceza miktarının belirlenmesinde suç tarihi baz alınırken; kanun yolları ve süreler bakımından ise karar tarihi esas alınarak işlem yapılmalıdır.

Basit Yargılama Usulü

Basit yargılama usulünde itiraz üzerine, itiraz, itirazı veren mahkeme dışındaki tevzi özelliklerine göre belirlenen Asliye Ceza Mahkemesi tarafından incelenmesine karar verilmiş ve hükme bağlanmıştır. Yargılama giderlerine, vekâlet ücretine veya maddi hataya ilişkin itirazların mevcut bulunması halinde yine basit yargılama usulü kapsamında düzeltilecek ve sanığın indirimi baki olacaktır.

6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nda yapılan değişiklikler

Kişisel verilerin işlenmesi yasağının istisnaları güncellenerek düzenlenmiştir. Kişisel verilerin yurt dışına aktarılması düzenlemesi değiştirilerek “5’inci ve 6’ncı maddelerde belirtilen şartlardan birinin varlığı ve aktarımın yapılacağı ülke, ülke içerisindeki sektörler veya uluslararası kuruluşlar hakkında yeterlilik kararı bulunması halinde, veri sorumluları ve veri işleyenler tarafından yurt dışına aktarılabilir.” olarak düzenlenmiştir.

Kurulca verilen idari para cezalarına karşı, idare mahkemelerinde dava açılabileceği düzenlenmiştir.