Niçin bağımsız denetim yaptırmalıyız?

Yılmaz SEZER
YMM - Güncel Group Yönetim Kurulu Başkanı

Bağımsız denetimin (esas anlamda) ticari hayatımıza girmesi 2012 yılında yeni Ticaret Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile birlikte gerçekleşmiştir. Öncesinde özellikli şirketlerin (Halka açık şirketler, Bankalar, finans kurumları ve enerji sektöründe faaliyet gösteren şirketler gibi) bağımsız denetim yapması zorunlu iken, yeni Ticaret Kanunu ile birlikte, Avrupa Birliği uyum yasaları çerçevesinde belirli şartları sağlayan şirketler için de bağımsız denetim zorunlu hale gelmiş bulunmaktadır. Yani aslında “Şirket Denetçiliği” kavramından, “Bağımsız Denetçilik” kavramına geçilmiş oldu. Bağımsız Denetime tabi olma şartları (Hadler) yine belirli periyodlarda Avrupa Birliği tarafından belirlenmekte bunun doğal sonucu olarak da ülkemizde de güncellenmektedir.

Bu kapsamda yapılan en son güncelleme; 01.05.2025 tarih ve 32887 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan Bağımsız Denetime İlişkin Karar ile yapılmıştır. (Karar Sayısı; 9774) Yapılan bu değişiklik ile Bağımsız Denetime tabi olma hadleri aşağıdaki şekilde güncellenmiştir. (Aşağıda belirtilen bu üç şarttan en az ikisini ve en az 2 dönem art arda gerçekleştiren şirketler bağımsız denetime tabi olacaktır.)

- Aktif Toplamı 300 milyon TL,

- Yıllık Net Satış Hasılatı 600 milyon TL

- Çalışan Personel Sayısı 150 kişi

Şimdi gelelim niçin bağımsız denetim yaptırmalıyız konusuna; her şeyden önce zorunlu olduğu için yaptırmamız gerekli ama onun dışında işletmeye, işletme sahiplerine ve diğer 3’üncü kişilere sağlamış olduğu ayrı ayrı faydaları bulunmaktadır. Öncelikle işletme ve işletme sahiplerine olan faydalarını anlatmak ile başlayalım. Ülkemizdeki işlemelerin büyük bir bölümü patron şirketi şeklinde yönetilmekte olup, kurumsallaşma sürecini henüz tamamlamamış şirketlerdir. Bağımsız denetim; işletme sahiplerinin işletmelerini tanıması, hatalı iş ve işlemlerini görmesi, işletme körlüğünden kurtulabilmesi için ciddi bir ayna görevi görmektedir. İşletme sahibi bu rapor sayesinde, bağımsız bir gözün işletmesini nasıl gördüğünü, kendisinin neleri görüp neleri göremediği, nelerin yanlış olduğunu çok rahat görebilir. Aslında işletme sahiplerinin finansal okuryazarlığı bağımsız denetim raporlarının okunup anlaşılması ile başlar diye söylemek yanlış olmayacaktır. Yine aynı şekilde bağımsız denetim, işletmenin kurumsallaşması ve sistem kurulmasını sağlamak konusunda işletme sahibinin en büyük destekçisi ve yardımcısı olacaktır. Bağımsız denetim raporu işletmenin şeffaf bir anlayış ile yönetilmesinin yolunu açacaktır. Kurumsallaşma ve şeffaflık ise işletmenin sürdürülebilir olmasının en büyük koşuludur. İşletme sahipleri bağımsız denetimden aldığı bilgiler ışığında, işletme için oluşturacağı stratejilerini daha anlamlı ve zamanında belirleyebilir. Dolayısıyla bağımsız denetin raporları işletmelerin geleceklerine yön verme konusunda önem arz etmektedir. Bağımsız denetim işletme nezdinde hata ve suistimali asgariye indirmek suretiyle de işletme sahibine yardımcı olur.

Gelelim bağımsız denetimin 3.kişiler ve dolayısıyla kamuya olan faydalarına, bağımsız denetim raporu ile işletmeye ilgi duyan yerli / yabancı 3.kişiler işletme hakkında yeterli bilgi sahibi olurlar. Özellikle yatırımcılar, finans kurumları, bankalar işletmenin gidişatını ve işletmenin devamlılığını bağımsız denetim raporu ile değerlendirebilirler. Aynı şey kamu otoriteleri içinde geçerlidir. Günümüzde birçok iş ve işlemin yapılması ve sonuçlandırılması bağımsız denetim raporuna bağlanmış durumdadır.

Yukarıda özet olarak ana başlıklar halinde açıklamaya çalıştığımız üzere bağımsız denetimin hem işletme için hem işletme sahipleri için hem de 3. kişiler için anlamlı ve bir o kadar da önemli sonuçları bulunmaktadır. Ticari hayatımız da önemli bir yer alan bağımsız denetimin sadece yasal zorunluluk ya da yasak savma amacıyla yapılması bize göre anlamsız ve yanlış bir uygulamadır. Dolayısıyla biz bağımsız denetim yaptırmayan, yasal zorunlulukları bulunmayan işletmelerin bile ihtiyari olarak bağımsız denetim yaptırmalarını önermekteyiz. Ancak zorunluluk gereği yaptıranlarında bu raporların sonuçlarından faydalanmamalarını ve bu bağımsız denetim raporlarının eksik evrak tamamlamak için çekmecelerde yerini almasını da anlamakta güçlük çekiyoruz. Buradan seslenmek işletme sahiplerine seslenmek istiyorum, bağımsız denetim raporlarını inceleyin ve bu sonuçları analiz ederek değerlendirin, inanın işletmeniz için daha doğru stratejiler belirleyip işletmenizi daha başarılı yöneteceksiniz.

Söylemesi bizden!